Een manie ontstaat soms als begeleidend verschijnsel van een hersenstoornis zoals een hersenkneuzing, een gezwel, slagaderverkalking van de hersenvaten, ontsteking, vergiftiging of verslaving. De oorzaak van dergelijke manieën is onbekend.
Een manie kan door allerlei factoren worden uitgelokt, maar het meest bekend is een gebrek aan slaap. Dat is vaak ook een eerste teken van manie: niet meer kunnen slapen omdat je hoofd niet stil wordt. Veel actiever worden dan bij je past is ook zo'n signaal, en niet stoppen met praten.
Je kunt hierbij denken aan relatieproblemen, het overlijden van een dierbare of veel spanningen op het werk. Een heftige gebeurtenis kan dan leiden tot manische of depressieve buien. Ook een ingrijpende, positieve gebeurtenis kan de aanleiding zijn tot een manische depressie, bijvoorbeeld de geboorte van een kind.
Manie is een periode van overdreven opgewektheid, waarbij men de realiteit uit het oog verliest. Soms kunnen ingrijpende gebeurtenissen, zoals een bevalling of het overlijden van een naaste, een manie uitlokken. Vaak worden perioden van manie afgewisseld met perioden van depressie.
Dit zijn verschijnselen van een manische periode: U bent veel actiever en opgewekter dan u gewend bent. U wordt snel boos als iets niet gaat zoals u het wilt. U bent overdreven optimistisch.
De levensverwachting van mensen die lijden aan een ernstige psychische stoornis, zoals schizofrenie, zware depressie of een bipolaire stoornis, is tien tot vijftien jaar korter dan gemiddeld, zo blijkt uit een Brits onderzoek. Zij sterven relatief vaak al op vroege leeftijd aan kanker of hartfalen.
Hoelang duurt een psychose? Een psychotische periode duurt meestal weken tot maanden. Sommige mensen krijgen één keer een psychose terwijl anderen vaker een psychotische periode doormaken.
Zorg ervoor dat u bij enkele mensen in uw omgeving uw hart kunt luchten. Probeer ook contact met mensen buitenom uw gezin te houden. Contact met mensen die hetzelfde meemaken, kan prettig zijn. U vindt ze bijvoorbeeld via de Vereniging Manisch-Depressieven en Betrokkenen (VMDB) en stichting Labyrint~In Perspectief.
Manieën duren over het algemeen korter dan depressies. Na afloop van een manische of depressieve periode is de stemming in veel gevallen weer normaal. Naarmate iemand meer periodes doormaakt, neemt de tijd ertussen vaak af. Een depressie kan direct overgaan in een manie, of omgekeerd.
Een bipolaire stoornis is niet te genezen, maar is wel zodanig te behandelen dat je een tamelijk 'normaal' leven kunt leiden. Een combinatie van therapie en medicijnen levert vaak het beste resultaat.
Kenmerken manische episode
Je hebt een opgeblazen gevoel van eigenwaarde. Je hebt minder behoefte aan slaap. Vaak voel je je na een paar uurtjes in bed al helemaal uitgerust. Je bent spraakzamer dan gebruikelijk.
Hypomanie en manie
Er kan onderscheid gemaakt worden tussen de lichte vorm van manie, ook wel hypomanie genoemd en de ernstige vorm, de eigenlijke manie.
Zonder behandeling gaan beide stoornissen meestal vanzelf over, maar vooral depressies kunnen vele maanden, soms zelfs jaren voortduren. Bij een manie kunt u lichamelijk helemaal uitgeput raken. Dat kan soms levensgevaarlijk zijn. Een depressie is een belangrijke oorzaak van zelfmoordpogingen en zelfmoord.
De meeste mensen hebben vaker en langer depressieve episodes dan manische episodes. Een manische episode duurt – zonder behandeling – gemiddeld twee maanden. Depressieve episodes gemiddeld twee tot vijf maanden (soms veel langer), en een gemengde episode duurt gemiddeld vijf tot twaalf maanden.
Een bipolaire stoornis kan erfelijk zijn. Als een van je ouders deze stoornis heeft, is de kans 10% tot 15% dat jij er ook gevoelig voor bent. Er kunnen ook bepaalde dingen zijn die een manische of depressieve bui uitlokken.
Vroeger werd iemand met een bipolaire stoornis ook wel manisch depressief genoemd. Maar 'manisch depressief' is een benaming die niet helemaal klopt. Sommige mensen hebben namelijk alleen maar manische episodes, en geen depressieve episodes.
Waarschijnlijk openbaart zich een bipolaire stoornis bij 10% van de mensen na het 50ste levensjaar (Hirschfeld e.a., 2003). Dit hoofdstuk gaat over patiënten ouder dan 60 jaar met een bipolaire stoornis.
Het is een ernstig ziektebeeld dat gespecialiseerde zorg nodig heeft. Over het algemeen is een psychose goed te behandelen met medicijnen, goede voorlichting en soms psychotherapie. Bij een bipolaire stoornis kunnen de volgende symptomen optreden: Hallucinaties: waarnemingen zonder een externe prikkel.
Bij een bipolaire stoornis heeft u manische periodes en depressieve periodes. Tussendoor zijn er periodes waarin u zich normaal voelt. U bent veel actiever en opgewekter dan u gewend bent. U wordt snel boos als iets niet gaat zoals u het wilt.
In een manische periode bent u veel opgewekter, actiever en zelfverzekerder dan u gewend bent. Of u voelt zich opgejaagd, doet dingen zonder er goed over na te denken en wordt sneller boos dan normaal. In een depressieve periode bent u somber en passief. U voelt zich waardeloos en heeft geen energie om dingen te doen.
Als je een psychose hebt, verwerken je hersenen de prikkels anders, het netwerk in je hersenen is verstoord en uit zijn evenwicht. Ook neurotransmitters (zoals dopamine, glutamaat en GABA) zijn uit hun evenwicht, het dopaminesysteem is bijvoorbeeld heel actief.
Mensen die een psychose doormaken zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk. Fout: Niet alle mensen met een psychose zijn onvoorspelbaar en gevaarlijk. Ieder mens is anders – en ieder mens heeft andere ervaringen in het dagelijks leven. Dus ook andere psychotische ervaringen.