De term kortste dag is een aanduiding voor de dag in het jaar op de Aarde met de kortste tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang. Op het noordelijk halfrond van de aarde valt deze dag elk jaar rond 21 december en wordt hij winterpunt genoemd.
Op dinsdag 21 december 2021 gaan we weer lichtere tijden tegemoet, als op het noordelijk halfrond de winterzonnewende plaatsvindt. In Amsterdam duurt de dag maar 7 uur, 40 minuten en 40 seconden, en in Brussel 7 uur, 56 minuten en 18 seconden. Maar de volgende dag krijgen we er alweer een paar seconden daglicht bij.
Als je naar de kalender kijkt, stel je inderdaad vast dat vanaf 17 december de dagen 's avonds al beginnen te lengen. Pas op 4 januari begint de zon 's ochtends vroeger op te komen. De vroegste zonsondergang heeft plaats op 13 december. De meest late zonsopkomst gebeurt op 30 december.
Op 21 december is het bij ons licht van 08.46u tot 16.29, dat is 7u43m tussen zonsopkomst en zonsondergang. Op 1 februari is het in Utrecht 9u05m licht en op 21 maart (lente) is het 12u15m licht.
De kortste dag van het jaar (de winterzonnewende) is ongeveer 21 december. Dit houdt in dat in Reykjavík de zon rond 11.30 uur opkomt en rond 15.30 uur weer ondergaat. En naarmate je verder naar het noorden van IJsland gaat, wordt deze dag zelfs nog korter.
Hoelang duurt deze langste nacht dan precies? Deze langste nacht noemt men ook wel de 'winterwende', ofwel het officiële begin van de winter. De zon gaat vandaag al om 16.29 uur onder en komt morgen pas weer om 08.49 uur tevoorschijn. Hierdoor is het in totaal wel 16 uur en 19 minuten donker!
Langste dag 2022 (21 Juni)
Vanaf dinsdag 21 juni 2022 gaan we donkere tijden tegemoet, want dan is de zomerzonnewende op het noordelijk halfrond. In Amsterdam duurt de dag dan maar liefst 16 uur, 48 minuten en 19 seconden.
De evenaar staat precies tussen het noordelijk en het zuidelijk halfrond in, dus moeten de dagen en de nachten daar wel even lang zijn. En in de buurt van de evenaar zijn de verschillen in daglengte veel kleiner dan bij ons.
Op 21 juni staat de langste dag van het jaar op de kalender, ook wel bekend als de zomerzonnewende.
Svalbard, of eigenlijk Spitsbergen, is het meest noordelijk gelegen eiland van Noorwegen. Door de draaiing van de aarde om de zon is het hier in de winterperiode 84 dagen donker. De zon komt dan helemaal niet op en het is dus gewoon constant donker.
December – de donkerste maand van het jaar.
De dagen worden in maart zo'n 4 minuten per dag langer en het tempo waarmee het langer licht wordt bereikt jaarlijks op 20 of 21 maart het hoogtepunt. De daglengte verandert voor veel mensen in positieve zin en daarmee is het effect van de toenemende daglichtperiode nog sterker.
En de kortste nacht? Dat is de nacht van 20/21 juni 2022.
Wat is de zomer zonnewende? De zomerzonnewende op het noordelijk halfrond is het tijdstip dat de noordelijke as van de aarde het meest richting de zon helt, en daardoor het meeste daglicht ontvangt. Het verschijnsel ontstaat doordat de aarde niet rechtop om de zon draait, maar 21,8 tot 24,4 graden scheef staat.
Op het noordelijk halfrond van de aarde valt deze dag elk jaar rond 21 december en wordt hij winterpunt genoemd. Op het zuidelijk halfrond is het omgekeerd; daar valt de kortste dag omstreeks 21 juni.
De zonnewende (Latijn: solstitium oftewel zonnestilstand) is de gebeurtenis waarbij de zon, gezien vanaf de aarde, haar noordelijkste of zuidelijkste positie bereikt. De zon staat dan recht boven een van beide keerkringen: de Kreeftskeerkring in het noorden of de Steenbokskeerkring in het zuiden.
Half-november begint het pas écht donker te worden en wordt het al rond 16:45 uur donker. Het tijdstip van zonsopkomst is ongeveer gelijk aan dat van 15 oktober. Dat komt doordat eind oktober de wintertijd in gaat. Op de donkerste dag van het jaar, 21 december, is het slechts zeven uur en drie kwartier licht.
Wereldhumanismedag is een internationale feestdag en wordt gevierd op 21 juni, de langste dag van het jaar. Humanisten en humanistische organisaties komen bij elkaar voor lezingen, conferenties, picknicks en andere activiteiten. Ze vieren de waarden en idealen van het humanisme wereldwijd.
De middernachtzon is een natuurfenomeen dat in de zomer voorkomt op plaatsen ten zuiden van de zuidpoolcirkel en ten noorden van de noordpoolcirkel, dus ook in Noord-Noorwegen. De aarde draait met een gekantelde as ten opzichte van de zon, en in de zomermaanden is de Noordpool naar de zon gericht.
Rond 21 juni (bij het begin van de astronomische zomer) komt de zon op in het noordoosten (azimut 50°) en gaat onder in het noordwesten (azimut 310°). Zelfs in het holst van de (korte) zomernacht bevindt de zon zich in het noorden minder dan 18 graden onder de horizon.
De vroegste zonsondergang, in het midden van het land rond 16:27 uur, vond dit jaar plaats op 12 december. De laatste zonsopkomst, rond 8:48 uur, valt op 29 december. De kortste dag valt hier middenin en is dit jaar dus op 21 december.