Een waardevol afscheid kan voor iedereen anders zijn en wordt door iedereen anders ingevuld. Het helpt om in ieder geval stil te staan bij deze gebeurtenis en na te denken over wat je wilt achterlaten. Praten over de naderende dood en het loslaten van geliefden, helpt bij het verwerken van het afscheid.
Je kunt iets zeggen als: “Ik ben hier voor je” of “Je bent niet alleen, ik zal aan je zijde zijn”. Je kunt ook herinneringen delen of vertellen wat die persoon voor jou betekent. Belangrijk is dat je er bent om te luisteren en om steun te bieden in deze moeilijke tijd.
Uit uw medeleven: Laat de persoon weten dat u meeleeft met zijn of haar verlies. U kunt bijvoorbeeld zeggen: "Het spijt me diep om te horen van het verlies van [naam van de overledene]."Deel uw herinneringen: Als u goede herinneringen hebt aan de overledene, kunt u die delen om troost te bieden.
Ik ben dankbaar aan het goede leven dat we samen hebben geleefd en de mooie tijden die we hebben meegemaakt. Je hebt zo lang, zo goed voor ons gezorgd. Dat gaan we missen. Je bent een (heel) belangrijk onderdeel van mijn leven geweest en ik zal je daarvoor voor altijd dankbaar zijn.
Zeg niet: "Dat heb ik ook meegemaakt"
Plotseling gaat het over jouw ervaringen en wordt de ander niet erkend in zijn verdriet. Zeg ook niet "Ik weet hoe het voelt" ook al heb je iets vergelijksbaars mee gemaakt. Verdriet is niet met verdriet te vergelijken. iedereen ervaart rouw en verlies op zijn eigen manier.
U kunt bij het Nationaal Register Overledenen (NRO) persoonsgegevens opvragen van inwoners van Nederland die vanaf 1939 zijn overleden. Bijvoorbeeld voor stamboomonderzoek. In het register vindt u bijvoorbeeld geboortedata en adressen.
Omdat het bloed zich meer en meer terugtrekt naar de borst- en buikholte, kunnen handen, armen, voeten, benen en neus koud aanvoelen. Op de benen kunnen paarsblauwe vlekken ontstaan. De gelaatskleur wordt grauw en bij de laatste ademtocht trekt de kleur helemaal uit het gezicht weg ('doods - bleek').
Zeg tegen uw dierbare dat u het verschrikkelijk vindt en u met hem / haar meeleeft. Wens hem / haar alle kracht toe die hij /zij nodig heeft. Geef bovendien aan dat u er altijd voor hem / haar bent en dat hij / zij altijd op uw steun kan vertrouwen en hulp aan u kan vragen.
“Voor altijd in ons hart” of “We houden van je” zijn hier voorbeelden van. Stond u iets verder in uw relatie? Houdt het dan vooral neutraal. “Een laatste groet”, of de zachtere variant “Een laatste lieve groet” zijn dan zeer toepasselijk.
Maar er zijn warme alternatieven om iemand te condoleren met een verlies: Gecondoleerd met je (moeder/vader/broer/zus)Gecondoleerd met dit verlies en enorm veel kracht toegewenst. Voor dit verdriet zijn geen woorden.
“In besloten kring hebben wij afscheid genomen van onze …” “Veel te snel is een einde gekomen aan het leven van onze lieve …” “Na een een rijk en voltooid leven nemen wij in alle rust afscheid van …” “Met pijn in ons hart delen wij u mede dat onze lieve … plotseling is overleden.”
Typ een persoonlijk bericht om je medeleven te betuigen, bijvoorbeeld: “Beste [Naam], Ik hoorde van het overlijden van [overledene]. Ik ben erg geschokt en ik wil je mijn oprechte deelneming aanbieden. Als je iets nodig hebt of wilt praten, ben ik er voor je. Veel sterkte in deze moeilijke tijd.”
Door je verdriet te erkennen, het een kans te geven, komt er op een bepaald moment weer ruimte. Ruimte voor evenwicht, je omgeving en om de draad weer op te pakken. Je stelt je langzaam weer open, maakt tijd voor hobby's of vrienden. Ondanks het gemis heb je weer plezier in je leven.
Een afscheid dat past bij overledene én nabestaanden en dat als een mooie en bijzondere herinnering in gedachten blijft.
Professionele hulp inschakelen. Wanneer je veel moeite hebt met het rouwproces en het gevoel hebt dat je er toch zelf niet uitkomt, dan kan psychische behandeling of begeleiding helpen. Bespreek jouw klachten met de huisarts, die kan ervoor zorgen dat je wordt doorverwezen voor passende hulp.
Meestal wordt rouw langzaam minder. Hoe lang het duurt is voor iedereen anders, maar na een jaar voelen de meeste mensen zich beter. Soms gaat de rouw niet vanzelf over. Het is dan na een jaar nog (bijna) net zo erg als in het begin.
Troosten kan op verschillende manieren. Je kunt een arm om iemand heen slaan, je schouder aanbieden om op uit te huilen, troostende woorden gebruiken of gewoon luisteren en iemand de gelegenheid geven zijn verhaal te doen. Het doel van troosten is niet het oplossen van het probleem, maar het bieden van steun.