Wat heeft een hoogbegaafd kind van zijn omgeving nodig om zich optimaal te kunnen ontplooien? De belangrijkste behoeften van het kind zijn: Gezien, geaccepteerd en gewaardeerd worden zoals het is. Autonomie, ruimte om zelf te kiezen, zelf te ontdekken, zelf te ervaren en de dingen op een eigen manier te doen.
Spreid leer- en oefenmomenten in de tijd
Dat heeft een beter effect op hun langetermijngeheugen dan 'blokken'. 3 keer een uur studeren aan een onderwerp verspreid over een week is beter dan 1 keer 3 uur studeren op dezelfde dag. Leerlingen moeten leerstof herhalen, maar het liefst niet onmiddellijk na de les.
Hoogbegaafden denken snel.
Om snel te kunnen denken, moet je in beelden denken (32 beelden per seconde) in plaats van in taal (2 woorden per seconde). Alleen door het in beelden denken, heb je snel overzicht, kun je gehelen overzien, ontdek je verbanden en kom je tot een passende, soms originele oplossing.
De opvoeding van hoogbegaafde kinderen is fijn begeleidingswerk, waarin nabijheid en afstand, vrijheid en leiding, zelfsturing en support een centrale rol spelen. Als opvoeder kan je helpen om de grond vruchtbaar en luchtig te maken, maar planten moet het kind zelf doen.
Heel wat hoogbegaafden groeien snel uit hun baan en dan slaat de verveling en onderprikkeling toe. Ze worden lange tijd niet meer uitgedaagd en krijgen last van chronische verveling, demotivatie en soms depressie. Onder je niveau functioneren is lastig, zeker als je hoogbegaafd bent.
Bij hoogbegaafde kinderen houdt dit langer aan, want ze zijn vaak ontzettend nieuwsgierig en willen het liefst de hele dag nieuwe dingen uittesten. Je kind heeft dan ook een brede interesses en vindt zowel auto's, als vulkanen, als …. ga zo maar door, het einde.
Hoogbegaafdheid: de nadelen
Je verveelt je snel als je in een groep zit die langzamer denkt en leert dan jij. Mensen begrijpen je gedachtensprongen en gevoel voor humor vaak niet. Soms voel je je daardoor eenzaam en 'anders' dan je klasgenoten. Je kunt problemen krijgen in het maken van contact met anderen.
Er bestaan geen erkende speciale scholen voor hoogbegaafden. Er zijn wel een aantal scholen met projecten voor hoogbegaafde leerlingen of kangoeroeklassen (k-klassen), extra klassen waar hoogbegaafde leerlingen 2 tot 4 uur per week samen aan specifieke projecten werken, of extra uitdagende leerstof aangeboden krijgen.
Denk aan ruimtelijk spel, sport, muziek, buiten spelen en sociale activiteiten. Dat stimuleert de lichamelijke, sociaal emotionele ontwikkeling en geeft ze daardoor vaardigheden die later belangrijk zijn om zich in de samenleving te kunnen bewegen.
Denk je dat je puber hoogbegaafd is? Dan is het belangrijk om je kind emotioneel goed te ondersteunen. Vraag bijvoorbeeld hoe het met de opdrachten op school gaat en of je kind zich vaak verveelt. Vraag ook eens hoe het contact met klasgenoten gaat.
Waar echter minder aandacht voor is, maar wat mijns inziens net zo belangrijk is, zo niet belangrijker, is de manier van communiceren. Hoogbegaafde, hoogsensitieve kinderen zijn enorm gevoelig voor de toon waarop ze worden aangesproken. Ze scannen voortdurend of je ze begrijpt, ze voor vol aanziet en ze waardeert.
Omdat de ontwikkeling van kinderen niet lineair verloopt maar in sprongen, kan een ontwikkelingsvoorsprong op termijn verdwijnen. Toch is het wel nodig om hier aandacht aan te besteden.
Kan uitzonderlijke begaafdheid verdwijnen? Nee. Uitzonderlijk begaafde kinderen groeien op tot uitzonderlijk begaafde volwassenen (zoals hoogbegaafde kinderen dat ook doen overigens). Maar op weg naar volwassenheid kan de hoogbegaafdheid zich “verstoppen”.
Kenmerken van een ontwikkelingsvoorsprong
Het zijn slimme en snelle denkers: ze kunnen volwassenen erg verrassen. Ze bedenken dingen die jij niet zo snel zou bedenken, halen toeren uit en hebben graag het laatste woord. Ze houden zich bezig met complexe zaken die eigenlijk niet passend zijn bij de leeftijd.
Hoogbegaafd, niet superintelligent
Een hoogbegaafd kind heeft een IQ hoger dan 130, kan deze intelligentie goed toepassen door creativiteit en geeft niet snel op. Creatief wil zeggen dat ze een probleem niet slechts op één manier proberen op te lossen, maar op zoek gaan naar alternatieve manieren van probleemoplossing.
Je bent superintelligent als je IQ hoger is dan 130. Hoogbegaafdheid behelst meer dan alleen een hoog IQ. Het is een combinatie van drie eigenschappen: een IQ van 130 of hoger, een creatief brein en een flinke dosis doorzettingsvermogen".
Nee, dat mag niet. Je moet het secundair onderwijs leerjaar na leerjaar afwerken. Er kan wel een uitzondering gemaakt worden voor sommige leerlingen, zoals hoogbegaafden. Zij kunnen zich inschrijven als “vrije leerling” in een hoger leerjaar.
Als verrijking van de leerstof voor een kind niet voldoende is kan de school besluiten het te laten versnellen. Dit kan door versneld kleuteren of een (deel van een) onderwijsjaar overslaan. Uit onderzoek van Onderwijs in Cijfers blijkt dat in het schooljaar 2017-2018 11% van alle basisschoolleerlingen heeft versneld.
Veel mensen zien het als een manier om hun hoogbegaafdheid te kunnen bewijzen. Misschien voelt het alsof je dan pas mag vinden en zeggen dat je hoogbegaafd bent. Maar hoogbegaafdheid komt niet altijd naar voren in een IQ-test. Sommige hoogbegaafden scoren zelfs laag op een IQ-test, ook al hebben ze een hoog IQ.
Naast de hoge intelligentie (IQ van 130+) is bij hoogbegaafdheid ook sprake van creativiteit, doorzettingsvermogen en motivatie. Wanneer deze motivatie en creativiteit (in creatieve manieren van denken) niet zichtbaar zijn en er “alleen sprake is van uitzonderlijke intelligentie” spreken we over hoogintelligent.