Hoogbegaafde kinderen leren top-down, dat geldt voor uitzonderlijk begaafde kinderen nog extremer. Ze leren dus van teksten, naar woorden, naar letters. En niet andersom, zoals op scholen wordt aangeboden.
Sommige kinderen kunnen niet wachten tot ze zelf kunnen lezen. Eén op de tien kleuters leert zichzelf lezen in groep 2 en er zijn zelfs kinderen die er nóg vroeger bij zijn. Peuters en kleuters zijn volop aan het ontdekken hoe al die lettertekens zich verhouden tot de werkelijkheid.
De voorbereiding op leren lezen en schrijven gebeurt in groep een en twee. In groep drie leert je kind eerst om letters te herkennen, en daarna om woordjes en eenvoudige zinnen te lezen. Kinderen leren lezen tussen vijf en acht jaar.
Dyslexie en hoogbegaafdheid
Kinderen die zowel hoogbegaafd als dyslectisch zijn, zijn vaak te herkennen aan de volgende signalen: Veel spellingsfouten. Wel goed mondeling taalgebruik, maar schriftelijk wel problemen. Negatief beïnvloede prestaties (verveling, faalangst, enz.)
Hoewel dit natuurlijk geen stoornis is, kan hoogbegaafdheid soms wel leiden tot problemen. Datzelfde geldt overigens ook voor het woord zelf: hoogbegaafdheid. Volgens een aantal wetenschappers een onnodig 'label' (Hoogeveen, 2018). Veel kinderen die hoogbegaafd zijn hebben problemen op school.
Voor kinderen binnen deze leeftijdscategorie gaat er een wereld open, letterlijk: ze leren lezen. Daardoor gaan ze opeens van alles om zich heen begrijpen: verkeersborden, naamborden, menukaarten, producten in de supermarkt, ga zo maar door.
Toch werkt het beter om elke dag 15 minuten te lezen, dan twee keer per week een uur. De aandachtsspanne is (zeker bij jonge kinderen) nog vrij kort. En met elke dag oefenen blijft het leesproces goed op gang.
De nieuwste begrijpend lezen methodes:
Nieuwsbegrip, Close reading, Grip op lezen, Leeslink (digibordmethode)
Lezen in groep 3
Al in de eerste schoolweek leren kinderen korte woorden lezen, zoals: 'pop', 'hek' en 'bus'. Dit zijn 'klankzuivere' woorden: elke klank heeft een eigen letter. Je schrijft het woord precies op zoals het klinkt. Een woord dat niet-klankzuiver is, is bijvoorbeeld 'paard'.
“Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau.” Dyslectici hebben, zelfs als ze extra hulp krijgen, moeite met foutloos en vlot leren lezen en spellen.
Hoogbegaafd kind heeft veel te leren
Het gaat erom dat sommige kinderen duidelijk iets anders nodig hebben dan ze krijgen in het reguliere onderwijs. Als leerkrachten dat gaan herkennen, kunnen ze deze kinderen uitdagen op een manier die bij ze past: door ze op een snelle of meer complexe manier lesstof aan te bieden.
Denk aan ruimtelijk spel, sport, muziek, buiten spelen en sociale activiteiten. Dat stimuleert de lichamelijke, sociaal emotionele ontwikkeling en geeft ze daardoor vaardigheden die later belangrijk zijn om zich in de samenleving te kunnen bewegen.
Eind groep 3 begint jouw kind al echt te lezen. Om dit goed te ondersteunen zijn kinderboeken met leesniveau AVI E3 een prima ondersteuning.
Gemiddeld lezen kinderen in groep 3 op AVI Start, M3 en E3. Een individueel kind kan in groep 3 ook al lezen op niveau E4. Het AVI niveau is echter minder belangrijk dan de ontwikkeling en interesse van je eigen kind!
Veilig leren lezen werkt met kernen waarin steeds een ander thema centraal staat. Elke kern begint met een ankerverhaal waarmee je het thema introduceert. De platen in de ankerverhalen zijn ook opgenomen in de leerkrachtsoftware, zodat iedereen kan meekijken tijdens het (voor)lezen.
Van informatieve boeken over interessante onderwerpen, tot dichtbundels, grappige boeken en droevige verhalen. Langzaam zullen ze hun eigen smaak in boeken gaan ontwikkelen. Boeken met weetjes en feitjes vinden kinderen binnen deze leeftijd interessant.
De motoriek van een 6 jarig kind gaat steeds beter en de lichamelijke- en taalontwikkeling van je kind zijn zo goed als voltooid. Rond deze leeftijd is je kind klaar om te gaan leren lezen en schrijven. Weer zo'n grote stap in de taalontwikkeling.
Een kind van zeven kent zo'n 20.000 woorden en kan ongeveer 200 woorden lezen. Dit jaar zal je kind nóg meer woorden leren lezen én schrijven. Hij zal hele zinnen op papier zetten, inclusief punten en komma's. Wat taalontwikkeling betreft lopen jongens trouwens gemiddeld anderhalf jaar achter op meisjes.
Er zijn veel hoogbegaafde kinderen die onterecht het stempel autisme krijgen, maar er zijn ook kinderen met autisme die onterecht het stempel hoogbegaafdheid krijgen. Er is weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de kenmerken van kinderen die hoogbegaafd zijn en autisme hebben.
Heel wat hoogbegaafden groeien snel uit hun baan en dan slaat de verveling en onderprikkeling toe. Ze worden lange tijd niet meer uitgedaagd en krijgen last van chronische verveling, demotivatie en soms depressie. Onder je niveau functioneren is lastig, zeker als je hoogbegaafd bent.
Omdat de ontwikkeling van kinderen niet lineair verloopt maar in sprongen, kan een ontwikkelingsvoorsprong op termijn verdwijnen. Toch is het wel nodig om hier aandacht aan te besteden.