Stap 1: Spoel het fruit schoon en breng het in een hoge pan aan de kook met (gelei)suiker en eventueel citroensap. Stap 2: Laat het 15 tot 25 minuten inkoken, totdat de jam een temperatuur heeft van 105 °C en het de gewenste dikte heeft. Je kunt dit meten met een keukenthermometer.
Soms duurt het langer voordat een jam of gelei geleert. Laat potten rustig staan en controleer de dikte 3 dagen na de kooktijd. Ben je na 3 dagen nog steeds niet tevreden over de dikte, breng de te dunne jam of gelei opnieuw aan de kook.
Jam is dik genoeg als de borrelende fruitmassa (tijdens het inkoken na het toevoegen van de suiker) 105 °C is. Dit kun je meten met een jam- of suikerthermometer. Heb je die niet? Doe dan de stollingsproef, ook wel de rimpel- of schoteltjestest genoemd.
Waarom moet je jampotten op de kop zetten? Doordat je de jampot omdraait gaat de zuurstof naar boven. In dit geval gaat de zuurstof naar de bodem van de jampot omdat de jampot op de kop staat.
Jam is dik door de pectine die in vruchten voorkomt. Pectine komt vrij als het fruit wordt gekookt. Niet alle fruitsoorten zijn rijk aan pectine. Aardbeien, frambozen en perziken bevatten weinig pectine.
Is je confituur te lopend? Doe 'm dan uit de bokaaltjes, breng 'm opnieuw aan de kook en voeg er wat extra pectinepoeder en een scheutje citroensap aan toe. Let goed op de kooktijd die aangeduid staat op de verpakking van het pectinepoeder: als de pectine te lang of te kort meekookt, werkt hij niet.
TIP 3: Houd u aan de kooktijd
Blijft uw confituur lopend? Dan zit de oorzaak vaak verstopt in de kooktijd. Een te lange of te korte kookbeurt heeft een impact op de stijfheid van uw bereiding. Te kort: geef de pectine een kans om te werken.
Aan 1 kilogram schoongemaakt fruit voeg je dus 750 gram suiker toe. Als je deze algemene richtlijn aanhoudt, heeft je jam aan het einde van het kookproces een suikerpercentage van 65 procent. Bij dit percentage wordt je jam voldoende dik en is deze lang houdbaar: 6 maanden tot een jaar.
Jam bevat geen vet, maar wel veel suiker. Als je het als broodbeleg gebruikt, weegt dat laagje jam ongeveer 15 gram, dus dan valt de hoeveelheid suiker die je binnenkrijgt best mee: 7-8 gram. Dat is een stuk minder dan in een paar koekjes, een portie vruchtenyoghurt of een glas frisdrank/sap zit.
Plaats de potten die je wil steriliseren in een grote pan. Giet kokend water over de potten tot ze volledig onder water staan. Breng het water aan de kook en laat het 15 minuten doorkoken. Haal de potten uit de pan en plaats ze ondersteboven op een schone theedoek om te drogen.
Citroensap vind je eigenlijk terug in alle recepten voor jam, omdat ze ervoor zorgt dat je jam zich tot een goede gel transformeert n omdat het helpt de bacteriën te doden. Daarnaast is het ook gewoon een lekkere toevoeging aan de smaak van je jam. Je kunt het zo gek maken als je wilt.
Ongeopende zelfgemaakte Jam kan op een droge, koele en donkere plaats 6 tot 12 maanden bewaard worden. Geopende zelfgemaakte Jam kan in de koelkast tot 3 maanden bewaard worden.
Tips bij het maken van jam
De verhouding fruit/suiker is 1:1, zodat de jam de juiste dikte krijgt. Wil je een minder zoete jam? Dan kun je naar smaak geleisuiker toevoegen en de laatste 3 minuten van de kooktijd een beetje maïzena losgeroerd met water door de jam roeren.
Met 1 pak geleisuiker en 1 kg schoongemaakt fruit maakt u 4 grote potten heerlijke jam. Reken voor zacht fruit als aardbeien en frambozen op 900 g schoongemaakt fruit per kilo geleisuiker. Deze fruitsoorten bevatten zelf weinig pectine en hebben dus wat meer suiker nodig om goed te geleren.
Voor het maken van jam heb je naast de vruchten suiker nodig. De meeste mensen gebruiken geleisuiker, wat een mengsel is van suiker, pectine en citroenzuur. Veel goedkoper is het om zelf pectine en citroenzuur toe te voegen. Reken op 2 – 4 gram pectine en 5 – 15 gram citroenzuur (per kilo suiker).
Het afschuimen van de confituur wordt gedaan om mooie confituur te krijgen en niet te veel lucht in de potjes te krijgen. Het schuim is even lekker als gewone confituur. Deze kan dus even goed in het "restpotje" gedaan worden.
Laat de bokaal minstens 5 minuten ondersteboven staan – langer mag natuurlijk ook. Wanneer de lucht in de pot afkoelt, zul je het deksel horen klikken en zien naar binnen trekken: de bokaal is dan vacuüm afgesloten.
Halvajam. Ja echt jam! Aardbeien jam of 4 vruchtenjam, deze jam is laag in calorieën en dus een prima broodbeleg voor wanneer je wilt afvallen. Hier geld wel dat er gezonder broodbeleg te vinden is, maar in de categorie jammen is dit de beste.
Waarom jam altijd 'extra' jam is
'Extra' is een beschermende term die de hoeveelheid fruit weergeeft per kilo jam. Vroeger waren er verschillende kwaliteiten jam. De populairste was de zogenoemde huishoudjam die 350 gram vruchten per kilo jam bevatte. Extra jam was duurder.
Ik had van een kilo aardbeien jam gemaakt en dat zijn wel vijf jampotjes vol. Wellicht kan ik iemand anders hier een plezier mee doen. Even een leuk etiket erop plakken en je hebt een homemade cadeautje voor iemand. Natuurlijk kan je het recept ook halveren en maak je 2 1/2 jampotjes.
Jampot op de kop of niet? Vaak wordt aangeraden de hete potten op de kop en na 5 minuten weer rechtop te zetten. Dat is een prima advies, maar niet strikt noodzakelijk. Je kunt de potten ook rechtop laten staan en rustig laten afkoelen.
Je kunt een zoetstof gebruiken, maar als je ook die niet wil dan kan het ook zonder. Gebruik dan bv Van Gilse Geleipoeder voor het geleren of Marmello, een geleermiddel op basis van citruspectine. Omdat er geen suiker in zit moet je dus een andere manier vinden om het houdbaar te maken.
Vind je geen pectine of wil je geen industrieel product gebruiken, dan gebruik je andere geleermiddelen zoals agar agar, of je haalt pectine uit fruit.
Samenstelling. Volgens de Nederlandse Warenwet bevat jam of confituur ten minste 350 gram vruchtenpulp per kg, bij 450 gram vruchtenpulp of meer mag het 'extra jam' (of extra confituur) heten. Voor sommige vruchten gelden lagere percentages, zoals 150 gram voor gember en 250 gram voor rode en zwarte bessen.