Mensen uit een huishouden met een inkomen onder de armoedegrens leven gemiddeld ongeveer 5 jaar korter dan mensen met een hoger inkomen. Het verschil in gezonde levensjaren bedraagt zelfs 14 jaar.
Volwassenen met een bijstandsuitkering leven vaker met een lager inkomen dan werkenden en hebben het meeste risico op armoede. Zelfstandigen hebben een groter armoederisico dan mensen in loondienst. Daarnaast hebben niet-westerse migranten en statushouders vaker een laag inkomen en risico op armoede.
De Wereldbank definieert extreme armoede als het moeten leven van minder dan $ 1,90 per dag. De Wereldbank voorspelde dat door de pandemie het aantal mensen dat in extreme armoede leeft in 2022 met 198 miljoen mensen zou groeien.
Armoede heeft vergaande gevolgen voor iemand zijn leven. Armoede zorgt bijvoorbeeld voor minder kans op een opleiding, heeft betrekking op je woonsituatie en je gezondheid. Schaamte, sociaal isolement, eenzaamheid, stress en depressies kunnen een gevolg zijn van armoede.
Het percentage huishoudens − met of zonder kinderen − met een inkomen onder de lage-inkomensgrens is in 2020 ten opzichte van 2019 opnieuw iets gedaald. In 2020 leefde 6,8 procent van alle particuliere huishoudens minstens een jaar onder de lage-inkomensgrens. In 2019 ging het om 7,5 procent.
Rotterdam is de armste stad van Nederland. Bijna een vijfde van de Rotterdammers (18,7%) leeft onder de armoedegrens. Ook in Amsterdam (18,2%) en Den Haag (16,6%) wonen verhoudingsgewijs veel armen. In de top 10 staan verder middelgrote steden van buiten de Randstad zoals Enschede, Groningen, Leeuwarden en Arnhem.
Armoede die voor de samenleving niet goed zichtbaar is en die veelal veroorzaakt wordt doordat mensen niet of onvoldoende gebruikmaken van inkomensondersteunende voorzieningen.
Wat is de lage-inkomensgrens? Bij een inkomen onder de lage-inkomensgrens spreekt het CBS van een huishouden met een laag inkomen of van een huishouden met risico op armoede. In 2020 lag de grens voor een alleenstaande op 1.100 euro per maand, voor een paar was dat 1.550 euro.
Armoede of pauperisme is volgens de definitie van de Verenigde Naties het niet kunnen voorzien in de primaire levensbehoeften, noodzakelijk om een menswaardig bestaan te kunnen leiden. Primaire levensbehoeften zijn schoon en drinkbaar water, voedsel, kleding, huisvesting en gezondheidszorg.
Hoeveel geld is genoeg per maand? Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) deed een poging om een bedrag te noemen dat 'genoeg' is. En genoeg wil dan zeggen dat je geld genoeg hebt om van rond te komen. Volgens het SCP ligt het basisbehoeftenbudget van een zelfstandig huishouden op 971,-.
Een laag inkomen is een inkomen dat niet hoger is dan 120% van het sociaal minimum. Dit houdt in dat de maximale netto bedragen per huishouden als volgt zijn: Voor alleenstaanden of alleenstaande ouders van 21 jaar en ouder is het maximale nettobedrag € 1322,18 per maand (inclusief vakantietoeslag);
In Nederland ben je arm als je maandelijks minder dan 1.036 euro te besteden hebt (als alleenstaande) of minder dan tweeduizend euro (als paar met twee kinderen).
De meeste arme Nederlanders wonen in de grote steden. In Amsterdam is 15,4 procent van de bevolking arm, in Rotterdam 14,9 procent en in Den Haag en Groningen 14 procent. Ook in Zuid-Limburg zitten relatief veel mensen onder de armoedegrens; in Vaals 13,7 procent en in Heerlen 13 procent.
Armoede wereldwijd
Je bent 'extreem' arm als je minder dan 1 dollar 90 per dag verdient. Of zoals de VN het omschreef: "extreme armoede is een enorm gebrek aan basisbehoeften. Geen (of nauwelijks) toegang tot eten, veilig drinkwater, sanitair, gezondheidsvoorzieningen, onderdak, onderwijs en informatie."
Het percentage van de bevolking dat in armoede leeft is volgens de Wereldbank het hoogst in Madagaskar (82 procent), Burundi (78 procent) en de Democratische Republiek Congo (77 procent). Maar ook in veel andere Afrikaanse landen leven nog steeds veel mensen in armoede.
De armoedegrens in Nederland ligt op 1090 euro voor alleenstaande, 1660 euro voor eenoudergezin met twee minderjarige kinderen, 1530 euro voor een paar en 2080 euro voor een paar met twee minderjarige kinderen. Iets meer dan één miljoen mensen leven in Nederland onder de armoedegrens.
diploma, sociaal netwerk, inkomen uit arbeid,…). Maar door tegenslagen zoals echtscheiding, werkloosheid, ziekte, overlijden van een gezinslid, (meestal een combinatie van factoren waarbij een sneeuwbaleffect ontstaat…) komen ze in armoede terecht.
In 2019 hadden 574 duizend huishoudens een inkomen onder de lage-inkomensgrens. Dat is 7,7 procent van alle huishoudens. In 2014, in de nasleep van de economische crisis, was het percentage huishoudens onder de lage-inkomensgrens nog 8,5 procent.
Iets meer dan 900 duizend mensen leefden in 2020 in een huishouden onder de lage-inkomensgrens, van wie 376 duizend al ten minste vier jaar achtereen (2,4 procent van de bevolking). Ondanks de coronacrisis en de economische terugval zette de daling van het armoederisico in 2020 door.
Een deel van de huishoudens waar financiële problemen spelen, is onzichtbaar. Deze zogeheten verborgen armoede komt vaker voor dan veel mensen denken. In elke laag van de bevolking leven mensen in armoede. Ook mensen met een goed inkomen kunnen in de financiële problemen belanden.
Relatieve armoede verwijst naar de levensomstandigheden van een individu of groep in verhouding met zijn/haar omgeving.
Mensen durven geen brief meer te openen, hebben weinig sociale contacten en vaak geen werk. Hoewel het aantal armen in Nederland afneemt, is het voor veel mensen nog steeds de harde realiteit. In 2017 voor 939.000 Nederlanders, om precies te zijn. Dat is 5,3 procent van de bevolking.