Het recht van de legitimaris om aanspraak te maken op de legitieme portie (het kindsdeel) vervalt wanneer hij niet binnen een door een belanghebbende (meestal erfgenaam) gestelde redelijke termijn, en uiterlijk 5 jaar na het overlijden van de erflater, heeft aangegeven dat hij zijn legitieme portie wenst te ontvangen.
De kinderen hebben een bijzondere positie in het erfrecht. Ook als de ouder in zijn of haar testament heeft vastgelegd dat je onterfd wordt, mag je een deel van de erfenis opeisen. Dit deel heet de legitieme portie en bestaat alleen uit geld, nooit uit spullen van de overledene.
Hoeveel tijd dat is, verschilt sterk per nalatenschap. In een vrij overzichtelijke situatie duurt de afwikkeling al snel ruim een jaar. In ingewikkelde omstandigheden kan dit ook oplopen tot meerdere jaren. Pas na afwikkeling van de nalatenschap kan de erfenis verdeeld worden onder de erfgenamen.
Verdeling aanvechten
Een erfgenaam die denkt dat hij of zij in de erfenis niet alles heeft ontvangen waar hij recht op heeft, kan de verdeling uit het testament aanvechten. De wet benadrukt echter dat de waarde van zijn deel lager moet zijn dan 25% van de waarde van het deel van de andere erfgenamen.
Nee, niet na het eerste overlijden. Pas na overlijden van de achtergebleven ouder mogen de kinderen hun kindsdeel opeisen. Dan komt ook de nalatenschap vrij.
Let wel op: het kindsdeel kan op grond van het wettelijk erfrecht niet direct na het overlijden van de erflater worden opgeëist. Dat kan namelijk niet zolang de langstlevende (ouder) nog in leven is. In het testament van de erflater kan echter ook anders zijn bepaald.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Termijn voor het aanvechten van een erfenis
Voor het bezwaar tegen een erfenis staat een verjaringstermijn van 20 jaar. Het is aanbevolen om bij onenigheid snel met juridische stappen te nemen.
Een erfgenaam neemt de rechten en de plichten van de overledene over: hij erft zijn bezittingen en schulden. Als de schulden groter zijn dan de waarde van zijn bezittingen, kan de erfenis dus negatief uitpakken. Iedere erfgenaam heeft het recht om zelf te beslissen de nalatenschap te aanvaarden of te verwerpen.
Verjaring. Een vordering tot vernietiging van een testament verjaart een jaar na het overlijden van degene die het testament heeft gemaakt of uiterlijk na drie jaar (één en ander afhankelijk van het tijdstip waarop de vernietigingsgrond bekend geworden is).
Na het overlijden heeft u 3 maanden tijd om te onderzoeken en te bepalen of u de erfenis wil aanvaarden of niet. Schuldeisers mogen de erfgenamen ook niet direct vragen de schulden te betalen. Ze moeten daarmee wachten totdat de erfgenamen hun keuze hebben gemaakt.
De uiteindelijke rekening voor het afwikkelen van de erfenis kan een paar honderd euro zijn als er een duidelijk testament is of wanneer alle erfgenamen het snel eens worden. Maar het kan ook duizenden euro's of zelfs nog meer kosten. Doorgaans worden de notariskosten betaald uit de erfenis.
Bij de afwikkeling en verdeling van een erfenis kunt u te maken krijgen met een notaris, een executeur of een bewindvoerder. Als er geen erfgenamen (bekend) zijn, kan de overheid de afwikkeling op zich nemen.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel. Deze zijn eigendom van de twee kinderen die niet zijn onterfd. Het onterfde kind moet het bedrag van € 25.000 binnen 5 jaar na het overlijden van de ouder opeisen.
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
Als kind heb je dus altijd recht op een minimumdeel uit de erfenis van jouw ouders. Dat is minstens de helft van wat je volgens de wettelijke regels zou krijgen.
In de wet is een mogelijkheid geschapen voor de legitimaris om informatie op te vragen bij de overige erfgenamen of bij de executeur. De onterfde erfgenamen, de legitimaris, heeft recht op inzage in en afschrift van alle bescheiden die hij of zij voor de berekening van zijn legitieme portie nodig heeft.
Een executeur kan benoemd zijn om de uitvaart te regelen, de nalatenschap te beheren of om deze ook af te wikkelen. Als er geen wettelijke verdeling is en wel meerdere erfgenamen, dan moet de nalatenschap verdeeld worden. De notaris kan betrokken zijn bij onderdelen of de hele afwikkeling.
Als overgeblevene van de En/of Betaalrekening blijft u, na overlijden van de mederekeninghouder, toegang houden tot de rekening. Bij hoge uitzondering kan een En/of Betaalrekening bij het overlijden van een van de rekeninghouders worden geblokkeerd.
Elke erfgenaam moet meewerken aan de verkoop van het huis. Maar als een erfgenaam weigert te tekenen voor de verkoop, dan kun je de rechter vragen om een machtiging. Er is dus altijd een juridische oplossing wanneer een erfgenaam niet tekent. Je hebt daarvoor wel een advocaat nodig.
Als jullie het onderling niet eens kunnen worden over de verdeling, kan iedere erfgenaam bij de rechter een verdeling afdwingen. Niet verdelen is geen optie. Uiteindelijk zal de nalatenschap toch echt afgewikkeld moeten worden.
Testamenten verjaren nooit, ze worden altijd bewaard in de archieven van de notaris. Zodra er een nieuw testament is gemaakt ter vervanging van de voorgaand, blijft de oude versie nog steeds in het archief. Alle testamenten in Nederland zijn geregistreerd in het Centraal Testamenten Register (CTR) in Den Haag.
Kinderen zijn zogenaamde reservataire erfgenamen. Dit wil zeggen dat zij altijd recht hebben op een bepaald deel van de nalatenschap van hun ouders. Je kan ze dus niet onterven, maar het is wel mogelijk om het ene kind meer te geven dan het andere.
Als u uw woning op naam van de kinderen zet, schenkt u ze als het ware het huis. Daarover moet schenkbelasting betaald worden. Het is de vraag of dat zo veel minder is, dan wanneer de kinderen het huis later erven. Het is best een ingewikkelde transactie, waarbij u en de kinderen zich een aantal vragen moeten stellen.