Zuurstofatomen zijn de bron van het meest voorkomende noorderlicht. Afhankelijk van het energieniveau van de aangeslagen toestand zal het licht na een botsing met zuurstofatomen een rode of groene kleur hebben.
#2 Het Noorderlicht is altijd anders
Dat maakt het ook zo bijzonder. Afhankelijk van de aardse gassen waarmee deeltjes botsen, verschillen de kleuren van felgroen naar rood, maar zelfs oranje, wit en blauw zijn mogelijk. Groen licht bevindt zich op de onderste laag, waardoor je deze kleur het vaakst kunt zien.
Het ontstaat uit de excitatie van atomaire zuurstof door de elektronen van het plasma. Tussen 100 en 200 km hoogte wordt stikstof geëxciteerd. Dit zendt op zijn beurt secundaire elektronen uit die een wisselwerking aangaan met de zuurstof. Dit geeft blauw en groen.
De aurora borealis, oftewel het noorderlicht, intrigeert ons al eeuwenlang. Door de geschiedenis heen hebben mensen in de ongerepte natuur van de wereld in het donker van de nacht vol verwondering omhoog gestaard naar de wervelende stroken groen, rood, geel, roze, paars en wit licht aan de hemel.
Het poollicht is vaak ook prima met het blote oog te zien. Soms denk je naar een wolk te kijken terwijl dit op een camera groen kleurt. Dit is poollicht wat voor het oog niet goed zichtbaar is.
Om het Noorderlicht te fotograferen met een iPhone heb je een langere sluitertijd nodig. Dat betekent ook dat je de camera heel stil moet houden. Dat valt niet mee, want tijdens het Noorderlicht is het ook nog eens vaak heel koud. Trillende handen zijn dan vast geen uitzondering.
Is de KP-index 1, dan is het Noorderlicht alleen zichtbaar in het allerhoogste puntje van Noorwegen. Is de KP-index 9, dan kun je het Noorderlicht zelfs in het noorden van Nederland zien. De kans op Noorderlicht in Nederland is echter heel klein, gemiddeld wordt het zeven keer per jaar gezien.
Noorderlicht bestaat uit meerkleurig, wazig en langzaam bewegend licht dat op ongeveer 100 tot 1000 kilometer hoogte boven het land zweeft. Vaak is het licht groenig-geel, maar violet tot rood komen ook voor. De vorm van het lichtschijnsel kan ook verschillend zijn: boog-, gordijn- en sluiervormig.
De beste periode om het noorderlicht te zien? De maanden december tot en met februari heb je de beste kansen om het noorderlicht te zien. Vanaf eind augustus is het trouwens al mogelijk om het poollicht te zien in het noorden van Scandinavië.
Hoe lang ze te bewonderen zijn kan ook variëren, soms is het maar een kwartiertje of half uurtje, andere keren duurt het dan weer enkele uren. Het noorderlicht blijft met andere woorden een sporadisch fenomeen. Net dat maakt het ook zo bijzonder.
Noorderlicht ontstaat als elektrisch geladen deeltjes van de zon via de noord- of zuidpool van de aarde binnendringen in de dampkring. Die elektrisch geladen deeltjes (protonen en elektronen) worden bij grote zonneactiviteit in de ruimte geslingerd: een zonnestorm ofte CME (Coronal Mass Ejection) .
Het ontstaan van het noorderlicht
Door de explosie worden geladen deeltjes de ruimte ingeschoten die de aarde kunnen bereiken. Als de geladen deeltjes in het magnetisch veld van de aarde terechtkomen, worden ze automatisch in de richting van de polen getrokken waardoor het noorderlicht ontstaat.
Een groene flits of groene straal is een optisch fenomeen dat plaats kan vinden kort na zonsondergang of voor zonsopkomst. Hierbij is boven de opkomende of ondergaande zon even, vaak slechts 2 seconden, een groen licht zichtbaar.
Zodra in het Pure Noorden de duisternis invalt, kan het noorderlicht zich laten zien. In Lapland kan dat dus in de wintermaanden al om 14.00 uur zijn. In Lapland maakt het niet uit hoe noordelijk je bent. In Noord-Zweden en -Finland is de kans op het noorderlicht net zo groot als in Zuid-Lapland.
Het poollicht ontstaat doordat de magnetosfeer van de Aarde elektrisch geladen deeltjes van de Zon opvangt of afleidt. Deze deeltjes verplaatsen zich vervolgens naar de lagere regionen van de atmosfeer volgens de lijnen van het magneetveld van de Aarde.
Op zich is er het ganse jaar door kans om Noorderlicht te zien. Aan volgende voorwaarden moet echter voldaan zijn: Het moet een open en heldere hemel zijn (dus geen bewolking) Het moet donker zijn (aan de noordpool dus van oktober tot maart).
Waar kun je het Noorderlicht het best zien? Eigenlijk maakt het weinig uit, als je maar ten noorden van de Poolcirkel zit. De populairste plekken zijn het noorden van Noorwegen, (Fins) Lapland en IJsland. Maar ook in (noord) Rusland, Groenland, Canada, Alaska en een stukje van Zweden is het Noorderlicht te aanschouwen.
Het noorderlicht is er eigenlijk het hele jaar door, dus niet alleen in de herfst en winter. Omdat het donker moet zijn om het licht goed te zien, bieden de donkere seizoenen de ideale omstandigheid. Wel moet het een heldere avond zijn zonder regen en wolken en reis je beter even uit de verlichte stad.
Hoe koud is het in Lapland in de winter? In de wintermaanden, tussen december en april, zakken de temperaturen naar ongeveer -5ºC tot -15ºC. Soms schommelt het kwik rond het vriespunt, maar er wordt ook wel eens -20ºC tot -30°C op de thermometer aangetikt. De gevoelstemperatuur is anders dan in Nederland en België.
In Nederland is kans om het noorderlicht te zien als een krachtige uitbarsting aan het oppervlak heeft plaatsgevonden. Daarbij geldt: hoe noordelijker in Nederland je zit, des te groter de kans om het te zien. Favoriet zijn dan ook de Waddeneilanden.
Raymond Klaassen van WeerPlaza legt uit dat we in Nederland meestal te maken hebben gehad met een 'fotografisch noorderlicht'. ,,Dat betekent dat je het met het blote oog niet kunt zien. Dan kun je het alleen zien als je een foto maakt met een lage sluitertijd", legt hij uit.
Ook wel aurora borealis genoemd: een lichtverschijnsel boven het noordelijk halfrond dat wordt veroorzaakt door interacties van deeltjes uit de zonnewind met de aardatmosfeer. Deze deeltjes worden normaliter vastgehouden in de zogenaamde Van Allen Gordels.
Er ligt wel een groot verschil in het noorderlicht kunnen zien of het noorderlicht kunnen bewonderen. Het noorderlicht is in Nederland (als het er al is) niet of nauwelijks met het blote oog te zien. Alleen een hele gevoelige fotocamera kan het noorderlicht vanuit Nederland vastleggen.
Het poollicht is een bijzonder natuurverschijnsel, wat je rond de noord- en zuidpool wel eens kunt zien. Op de Noordpool heet het noorderlicht en op de Zuidpool het zuiderlicht.
Om noorderlicht te kunnen waarnemen moet het in de eerste plaats donker zijn. Dus zodra de duisternis valt, is het te zien, zelfs al is dat om 14:00 uur 's middags, bijvoorbeeld in Lapland, Noord-Noorwegen of op Spitsbergen.