Bitterballen zijn zelf niet bitter. De naam verwijst naar het feit dat ze vroeger gegeten werden als hapje bij een bittertje: een glaasje sterke drank. Er bestaan verschillende soorten bitter(tjes).
De bitterbal heet zo vanwege zijn perfecte aanvulling op 'het bittertje': jenever. Tijdens het drinken van jenever had men regelmatig de behoefte om iets kleins te eten. En het liefst een hapje dat paste bij de smaak van jenever.
Bitterballen zijn ontstaan doordat mensen trek kregen in iets lekkers, tijdens het drinken van een bittertje. Een bittertje is een glas jenever of wijn waar kruiden in hebben gezet. Hier werden de bitterballen naar vernoemd.
De bitterbal werd uitgevonden tijdens de tachtigjarige oorlog, de opstand tegen de Spaanse regering. Een Spaanse kok bedacht hem, met tapas in zijn achterhoofd. Maar dan gemaakt met Hollandse ingrediënten die voorhanden waren.
Het is een typisch Nederlandse snack met een ragoutvulling, die je terugvindt op bijna iedere borrelkaart. Meestal serveer je er wat mosterd bij om te dippen. Bitterballen zijn ontzettend populair in Nederland en België, maar ook in Suriname en Indonesië.
Als je gek bent op bitterballen, dan ga je de Duitse variant waarschijnlijk ook lekker vinden.
Met een oneven portie van 5, 7 of 9 bitterballen is het altijd kiezen of delen. En hier geldt het principe: de ogen zijn groter dan de maag. De kans dat je meer bitterballen verkoopt, wordt bij het bestellen per stuk alleen maar groter.
De eerste bitterbal (danken we aan de Spanjaarden)
Zij frituurden balvormige hapjes met een korst van oud brood waar ze ragout in stopten. In de eeuwen die volgden werd de bitterbal vervolmaakt. Waarschijnlijk was de bitterbal er dus eerder dan de kroket.
Hoewel bitterballen vooral veel gegeten worden in ons land, is het geen oer-Hollands product. Naar verluidt wordt de bitterbal tijdens de Tachtigjarige Oorlog ontdekt door een Spaanse scheepskok. In Spanje eet men graag tapas en dat is tijdens de Tachtigjarige Oorlog niet anders.
Het mag duidelijk zijn dat bitterballen en kroketten niet tot de gezonde voedingsmiddelen behoren. Ze bevatten veel calorieën, vet en zout. Ondertussen is het gehalte aan vitamines, mineralen en spoorelementen – deze bestanddelen heeft het lichaam nodig om te functioneren – erg laag.
Het woord 'kroket' komt van het Franse 'croquer', dat knabbelen betekent. In een receptenboek uit 1651 (Le cuisinier royal et bourgeois) van de kok van Lodewijk XIV werd hij al beschreven. Belgen zijn volgens velen experts in garnalenkroketten en Engelsen zouden de beste kaaskroketten maken.
Een bitterbal is een klein, rond vleeskroketje. Een eierbal is een grote bitterbal met een gekookt ei in het midden. Een garnaalkroket is een kroket die als vulling bechamelsaus en garnalen heeft, soms ook met bijkomend visbouillon voor een extra uitgesproken smaak.
Het woord bitter in bitterbal verwijst inderdaad niet naar de smaak van de balletjes zelf, maar naar de smaak van het drankje waarbij ze oorspronkelijk geserveerd werden. Dat was namelijk een glaasje jenever of kruidenlikeur. Vanwege de licht bittere smaak heette zo'n drankje ook wel een bittertje.
Gevuld met mals varkensvlees en smeuïge ragout. Het perfecte borrelhapje waar jong en oud geen genoeg van krijgt. Een stevige 40% vlees gevulde bitterbal. De zachte vulling combineert perfect met het krokante korstje.
De reden dat de bitterbal aan de beurt is, is simpel. Het is een van de populairste snacks van Nederland en staat sinds april dit jaar op de lijst van immaterieel erfgoed. In Nederland worden gemiddeld 300 miljoen bitterballen per jaar geconsumeerd, dat zijn er zo'n 25 per persoon.
1568 N.Chr. Het begin van de Tachtigjarige Oorlog, de opstand tegen de Spaanse regering, was ook het begin van de bitterbal zoals wij die tegenwoordig kennen.
Er zitten 60 kilocalorieën in 1 stuk (20 gram) bitterbal, gefrituurd. Wil je weten hoe het zit met de andere voedingswaarden in 'bitterbal, gefrituurd'? In onze caloriechecker hieronder kom je te weten hoeveel vet, verzadigd vet, eiwit, koolhydraten, suikers en vezels erin zit.
Water, tarwebloem, 16% gekookt rundvlees (72% rundvlees, water, smaakmix (natuurlijk aroma, voedingsvezel, soja-eiwitisolaat), zout, kruiden), plantaardige oliën (palm, koolzaad), botervet (bevat melk), lupinemeel, ui, tarwezetmeel, zout, rundergelatine, bouillonpoeder (plantaardig eiwithydrolysaat, zout, natuurlijk ...
De kroket komt waarschijnlijk uit Frankrijk. Daar werd in 1705 een eerste recept neergeschreven in Le cuisinier royal et bourgeois, het kookboek van de kok van Lodewijk XIV. Het is het oudste, bekende recept van de vleeskroket.
De kroket komt oorspronkelijk uit Frankrijk. In een boekje uit 1705 van Le cuisinier Royal et bourgeois, (eerste druk 1691) dat werd geschreven door François Massialot, de kok van Lodewijk XIV, staat al een recept voor kroketten (croquets).
De lange krokante geschiedenis
De oudste Nederlandse kroketten dateren van 1830. In de 19e eeuw werd gaar restvlees verwerkt tot een gepaneerde kroket om het vlees langer te kunnen bewaren. In deze tijd was het een chic tussengerecht, maar in de tweede wereldoorlog evolueerde de kroket tot een echte snack.
Bittergarnituur komt oorspronkelijk uit Nederland en is in de loop der jaren uitgegroeid tot een traditionele lekkernij bij sociale gelegenheden. Het wordt vaak geserveerd in cafés, bars, restaurants en op feestjes.
De ene persoon vindt bijvoorbeeld de Bitterballen van Mora lekkerder, terwijl iemand anders liever smult van een Van Dobben bitterbal. Niet alleen zijn er verschillende merken bitterballen, tegenwoordig heb je ook de keuze uit diverse soorten, zoals kalfsvlees, rundvlees, kip en groente bitterballen.
Een portie bitterballen van 20 gram is gelijk aan 1 bitterbal.