Bij emotionele verwaarlozing gaat het vaak juist om dingen die ouders níet doen: ze geven een kind geen aandacht, liefde, emotionele steun en bevestiging. Of hun gedrag is heel onvoorspelbaar, het ene moment lief, het andere moment afwijzend, waardoor een kind geen veiligheid voelt.
Slachtoffers van emotionele verwaarlozing en mishandeling hebben meer moeite om veilige, gezonde en liefhebbende relaties met anderen aan te gaan en kampen met een negatiever zelfbeeld. Ze zijn extra gevoelig voor sociale dreiging, uitsluiting en afwijzing.
Emotionele verwaarlozing valt onder de categorie vroegkinderlijke trauma's. Dat klinkt heel heftig, en de gevolgen zijn dat ook, toch hoeft het niet altijd als zodanig te zijn ervaren. Sterker nog, in eerste instantie lijkt het alsof er nooit iets is gebeurd. En dat is het nu precies.
Hoelang het duurt voordat iemand een trauma verwerkt heeft, verschilt sterk per persoon. Van een eenvoudig trauma heb je minimaal één tot drie maanden last.
Psychische verwaarlozing
Van emotionele verwaarlozing is sprake wanneer ouders langdurig tekort schieten in responsiviteit en het geven van positieve aandacht aan het kind. Wanneer ouders onvoldoende ouderlijk gezag uitoefenen of onvoldoende structuur bieden, is sprake van pedagogische verwaarlozing.
Een emotionele blokkade ontstaat door een conflict tussen verstand en gevoel. Wanneer emoties steeds onderdrukt worden, is het op den duur bijna niet meer mogelijk om deze emotie te uiten, dit is een emotionele blokkade.
Een ouder die zijn kind psychische verwaarloost, knuffelt het bijvoorbeeld nooit, troost het niet als het verdrietig is, negeert het als het om aandacht vraagt of is niet in staat die te geven, speelt niet met het kind of luistert niet als het kind iets vertelt. De ouder is als het ware emotioneel afwezig.
Kenmerken emotioneel onvolwassen gedrag
Je toont je niet graag kwetsbaar en schaamte wil je vermijden. Je ergert je continu aan anderen. Weigeren te bekennen dat je zelf ook iets fout hebt gedaan. Niet openstaan voor het leren van nieuwe dingen.
Een man die emotioneel onbereikbaar is, zegt snel dingen als “Doe eens rustig”, “Stel je niet zo aan” of “Doe niet zo dramatisch”. Hij kan gewoon niet met jouw emoties en gevoelens omgaan. Het kan ook zijn dat je hem hiermee overweldigt en hij simpelweg afstand neemt of dichtklapt.
“Mensen die emotioneel uitgeput zijn, durven al eens extreme uitspraken te doen. Ze flappen dingen eruit zonder daar op het moment zelf over na te denken. Maar achteraf gaan de hersenen in overdrive en piekeren ze zich suf over wat ze gezegd hebben.
Onder emotionele eenzaamheid wordt verstaan het gemis van een intieme (levens) partner, iemand met wie de diepste emotionele banden mogelijk zijn. Eigenlijk is er maar één soort eenzaamheid, maar door verschillende 'soorten' eenzaamheid te beschrijven, beschrijven we eigenlijk de onvervulde behoefte.
Emotionele onvolwassenheid kan worden gedefinieerd als een toestand waarin mensen hun verlangens of fantasieën uit hun kindertijd niet hebben opgegeven. Verlangens en fantasieën die te maken hebben met de wereld die om hen draait, of met de werkelijkheid die zich aanpast aan wat zij willen.
Erkenning en preventie. Theoretisch valt psychische mishandeling in het Wetboek van Strafrecht onder mishandeling. Maar hoe maak je psychische mishandeling aantoonbaar? In het geval van partnergeweld adviseert de politie slachtoffers om concreet bewijsmateriaal te verzamelen, in de vorm van filmpjes of tekstberichten.
Groeien doe je door die blokkades te herkennen en overwinnen. Dit is een doorlopend proces dat je leven lang doorgaat. Het accepteren van deze groei als een essentieel onderdeel van jouw individuele leven, is een eerste stap in het oplossen van de blokkades die je hebt opgebouwd door te veel naar anderen te luisteren.
Doorbreek je blokkades met de volgende stappen: Kies een specifiek, negatief gedrag of negatieve blokkade die je graag wilt veranderen. Bijvoorbeeld: ongezond eten, belangrijk werk uitstellen of weinig contact met vrienden onderhouden. Sluit je ogen en denk aan de gevolgen van dit gedrag.
Er zijn ook mensen die niet kunnen huilen. Ze hebben het nooit echt gekund of zijn er opeens mee gestopt na bijvoorbeeld een traumatische gebeurtenis. Als jij zo iemand bent en je hebt er verder geen last van. Niet druk om maken.
Doe iets creatiefs, daarmee kom je in verbinding met het innerlijke kind in jezelf. Doe de dingen waar je gelukkig van wordt! Creëer positieve ervaringen in je leven, kom uit je comfortzone. Zorg dat je aan je zelfvertrouwen gaat werken, elke dag, in plaats van dat je deze afbrokkelt, wees hier bewust van.
Dit proces van inzien wat je als kind geleerd hebt en dat gedrag veranderen, noemen we reparenting. Reparenting is dus eigenlijk jezelf opnieuw emotioneel opvoeden. Wat je als kind niet hebt gekregen, maar wel nodig had, ga jij nu aan jezelf geven.
Bovenaan staat natuurlijk: omdat je van elkaar houdt en oprecht om elkaar geeft. Als dit niet de belangrijkste reden is, dan zou het dat in ieder geval wel moeten zijn. Een misstap, een ziekte, een externe factor, noem het maar op allemaal. Als de liefde er nog is dan is er altijd hoop.
Emotionele/psychische mishandeling is in Nederland (nog) niet apart strafbaar. Daders worden vooral vervolgd als het gebeurt in combinatie met fysiek of seksueel geweld. Toch biedt de wet wel aanknopingspunten om aangifte te doen.
Kinderen en volwassenen met sociaal-emotionele ontwikkelingsachterstanden hebben moeite met het herkennen, uiten en reguleren van emoties en ondervinden problemen met sociale vaardigheden. Het sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau is sterk van invloed op het alledaags functioneren.
Het is een combinatie van cynisme, uitputting en inefficiëntie. Je bent emotioneel uitgeput, overweldigd en voelt je hulpeloos. Het wordt vaak omschreven als een psychologisch syndroom maar we weten dat burn-out ook lichamelijke consequenties heeft.