Helaas staat er niet letterlijk op een etiket dat een product transvet bevat. Toch kan je het wel herkennen. Als er bij de ingrediënten 'plantaardig vet', 'gedeeltelijk gehard' of 'gehydrogeneerd vet' staat, is de kans groot dat het product transvet bevat.
Het is moeilijk na te gaan of een product transvet bevat, want het staat niet op het etiket. Maar volgens de wetgeving mag in producten die je in winkel koopt niet meer dan 2 gram transvet per 100 gram zitten. Het gebruik van gedeeltelijk geharde olie of vet staat wel altijd vermeld op de verpakking van producten.
Transvet komt van nature voor in melk en vlees van herkauwers zoals koeien en schapen. Vroeger zaten ze ook in harde margarines, frituur-, bak- en braadvetten en in gebak, koek en snacks, maar tegenwoordig is de hoeveelheid zeer laag. Transvet is nog slechter voor de gezondheid dan verzadigd vet.
De gezondheidsraad adviseert dat maximaal 1% van je calorie-inname uit transvet mag bestaan. Dus als je 2.000 calorieën per dag eet, zouden er maximaal 20 uit transvet mogen bestaan. Dat is ongeveer maximaal 2 gram per dag.
Deze geharde olie zit bijvoorbeeld in margarine, pindakaas (NIET als er een laagje olie op drijft als je de pot openmaakt) en plantaardig vast frituurvet. Transvetten ontstaan in de fabriek. Onbewerkte producten bevatten nooit verkeerde transvetten. En dus is kokosolie geheel transvet vrij.
Zonnebloemolie bevat per 100 gram 879 kcal en in totaal 99,5 gram vet. Hiervan is 10,6 gram verzadigd en 0 gram transvet. Zonnebloemolie bevat vooral onverzadigde, gezonde vetten. Hiervan is 28,1 gram enkelvoudig onverzadigd en 56,7 gram meervoudig onverzadigd.
Vandaag de dag bevat margarine nog een zeer kleine hoeveelheid transvetten, afkomstig uit de plantaardige oliën in het product. Alle margarineproducten in Nederland bevatten minder dan 1% transvet. Wat velen niet weten is dat volle zuivel en roomboter 1,5g/100g transvetten bevatten, maar dan van natuurlijke oorsprong.
Becel producten bevatten minder dan 1 % transvet, afkomstig uit de plantaardige oliën in het product. Toen nog niet bekend was dat transvetten schadelijk waren, werd er een andere techniek gebruikt om de oliën in margarine te verharden, waarbij transvet ontstond.
Palmolie wordt gewonnen uit het vruchtvlees van de palmvrucht van de oliepalm. Palmpit-olie uit het zaad van deze palm. De olie heeft geen eigen smaak en verbetert de smeerbaarheid van producten of maakt deze luchtig of knapperig. Het is de opvolger van transvetten, die voorheen veel in levensmiddelen verwerkt zijn.
Minder verzadigd vet eten
Eet weinig vet vlees, vette zuivel, koek, gebak en hartige snacks. Neem in plaats daarvan producten rijk aan onverzadigd vet zoals zachte halvarine en margarine, olie (zoals zonnebloemolie en olijfolie), vette vis, noten en avocado.
Transvetten: betekenis
Transvetten, ook wel bekend als transvetzuren, zijn een type vet dat in kleine hoeveelheden voorkomt in verschillende voedingsmiddelen. Ze staan bekend als “slecht” omdat ze, net als verzadigde vetten, het LDL cholesterol in het bloed kunnen verhogen.
In palmolie zit meer verzadigd vet dan andere oliesoorten. Verzadigd vet staat bekend om de ongunstige gezondheidseffecten. Zo verhoogt verzadigd vet het LDL-cholesterol. Op die manier vergroot verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten.
Transvet is een type onverzadigd vet dat juist niet goed is voor de gezondheid. Transvet kan ontstaan bij het gedeeltelijk harden van vetten in de fabriek. Transvetten komen voor in koek, gebak en snacks. Ook melk, roomboter, kaas, rundvlees en schapenvlees kunnen wat transvetten bevatten.
Transvetten zijn onverzadigde vetten die zeer schadelijk zijn. Ze ontstaan door chemische processen in de fabriek (hydrogeneren) waarbij deze onverzadigde vetten (zoals plantaardige oliën) hard gemaakt worden.
Verzadigd vet vergroot de kans op hart- en vaatziekten. Verzadigd vet kan namelijk het 'slechte' LDL-cholesterol in je bloed laten stijgen en daardoor kunnen je bloedvaten langzaam verstopt raken. Kies vooral producten met weinig verzadigd vet en vervang ze door producten met onverzadigd vet.
Om gezond te bakken kun je dus het beste vloeibaar vet gebruiken. Je kunt hierbij denken aan verschillende soorten oliën, maar bijvoorbeeld ook aan vloeibare margarine of een vloeibaar bak- en braadproduct. Er zijn verschillende typen olie verkrijgbaar in de supermarkt, zoals olijfolie, zonnebloemolie en arachideolie.
Roomboter bevat alleen veel minder vitamine D dan halvarine en margarine. Mensen die roomboter dagelijks gebruiken op brood moeten erop letten dat ze voldoende vitamine D binnen krijgen uit andere voedingsmiddelen. Roomboter bevat bovendien meer verzadigd vet.
Vet, vetter, vetst
Aan boter is nog water toegevoegd: zo'n 18 procent. Hierdoor zitten er meer calorieën in olijfolie." Maar de boter bevat natuurlijk juist wel verzadigd vet, voegt het Voedingscentrum toe. "Daarom kun je stellen dat olijfolie gezonder is."
Kies daarom voor halvarine, margarine of vloeibare boter. Deze botersoorten bevatten in verhouding meer onverzadigde vetzuren en minder verzadigde vetzuren dan roomboter, kokosvet, harde margarine of bak- en braadvet uit een pakje.
Gebruik olijfolie
Het dagelijks consumeren van olijfolie kan het risico op een hartinfarct sterk verlagen en helpt tegen een hoge bloeddruk. Olijfolie heeft nog meer positieve effecten. Olijfolie is namelijk ook goed voor de cholesterolbalans in het bloed en daarmee goed voor de bloedvaten.
Kies dan voor een margarine met zoveel mogelijk onverzadigd vet zoals zonnebloem-, lijnzaad-, soja-, raapzaad-, of koolzaadolie, en zo min mogelijk palmvet. Palmvet is namelijk ook een verzadigd vet en niet zo'n duurzaam product."
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie. Lijnzaadolie en extra vierge olijfolie kun je beter niet verhitten.