In Oostenrijk heet een helper van de heilige Nicolaas 'Krampus' en draagt hij een houten duivelsmasker, zwarte schapenvellen en hoorns. Tijdens de Sint-Nicolaas parade op 5 december in Bad Mittendorf in Stiermarken lopen meerdere mensen verkleed als Krampus rond.
Nikolaus en Krampus: In Oostenrijk wordt Sinterklaas 'Nikolaus' genoemd.
De Krampus is niet alleen een personage in een sprookje, maar vertegenwoordigt een cultureel fenomeen dat al eeuwenlang bestaat. In de Oostenrijkse folklore staat de nacht van 5 december, bekend als Krampusnacht, het moment waarop Krampus door de straten zou zwerven.
Sunneklaas is een oude traditie die deel uitmaakt van de Amelandse identiteit. Het is een feest van, voor en door Amelanders dat in Hollum en Ballum in de meest oorspronkelijke vorm wordt gevierd. Vooral in deze westelijke dorpen op het eiland is het in geheimzinnigheid gehuld en worden buitenstaanders geweerd.
De Krampus is een duivels figuur uit de Alpenregio's. Hij komt onder andere voor in Oostenrijk, Beieren, Italië, Tsjechië, Kroatië, Slovenië en Hongarije. De naam is afgeleid van het woord Krampen, dat klauw in het Oudhoogduits betekent.
Inwoners verkleden zich dan als de beestachtige demon Krampus om anderen, vooral kinderen, de stuipen op het lijf te jagen. Naar traditie wordt de 'Krampuslaüfe' tijdens de intocht van Sinterklaas gevierd. De demonen trekken op 5 december dan de straten op om stoute kinderen bang te maken of zelfs te straffen.
De Krampus-legende dateert uit de pre-Germaanse, heidense eeuwen in de Tiroolse Alpen. Het verhaal luidt dat dit angstaanjagende personage samen met een leger van kwade elven (perchten) door de Alpen zwerft. Met één doel: ongehoorzame kinderen ontvoeren door ze in een zak te stoppen.
Emoties. Sunneklaas wordt vaak bestempeld als een vrouwonvriendelijk feest, maar dat is volgens De Boer niet waar. Hij heeft twee dochters en die leven er het hele jaar naartoe, zegt hij.
Christkindl. In Oostenrijk gelooft men op veel plekken niet dat de kerstman de cadeautjes komt brengen, maar dat Christkindl, het kind van kerst, hiervoor verantwoordelijk is. Op kerstavond gaat hij door het sleutelgat de huizen binnen om de cadeautjes onder de boom achter te laten.
Sunneklaas wordt beschreven als een feest, maar het grappige is dat er niet veel bekend is over de specifieke gebeurtenissen en tradities. Volgens Prosperi is het inderdaad de bedoeling voor de mannen om 'boze geesten te verjagen'. Dit doen ze door verkleed met hoorns het dorp door te gaan.
De Oostenrijkse traditie van de Krampus
Oorspronkelijk werd gedacht dat het afkomstig was van de oude pre-christelijke mythen over beesten uit het bos en wezens zoals saters , de Krampus werd in de middeleeuwen in verband gebracht met Sint Nicolaas. Zoals met zoveel heidense gebruiken, werd het opgenomen in de officiële christelijke kalender.
Terwijl Sinterklaas cadeautjes uitdeelt aan brave kinderen, is de Krampus een dreiging voor straf voor de stoute kinderen. Hij geselt ze of stopt ze in zijn zak, waarna de stoute kinderen meegenomen worden naar het bos (zie ook man met de zak).
Krampus een beestachtige demon en in Beieren, Oostenrijk, Hongarije, Slovenië, Kroatië, Italië en Tsjechië de metgezel van Sint Nicolaas.
Krampus betekent klauw in de oude Duitse taal en is een soort hulpje van de Oostenrijkse Sinterklaas. En hij is wel wat enger dan de hulpjes die onze Sinterklaas meeneemt. Populair is Krampus wel. Bezoekers komen zelfs uit Amerika om het griezelige feest te bewonderen.
Sinterklaas zou uit Spanje komen, mogelijk omdat in 1087 de helft van de relikwieën van Sint Nicolaas naar de Italiaanse stad Bari werden vervoerd, die later deel uitmaakte van het Spaanse koninkrijk Napels . Anderen suggereren dat mandarijnen, traditioneel geschenken die met Sint geassocieerd worden.
Maar ook Sinterklaas wordt hier gevierd. Niet zo uitgebreid als bij ons, maar toch! In Duitsland is het de Heiligen Nikolaus, of hier in Ostfriesland beter bekend als Sünnerklaas.
Het begint allemaal vier zondagen voor Kerstmis met Advent, de periode waarin men wacht op de "aankomst" van Jezus. Families maken of kopen een Adventkranz (Adventkrans), meestal gemaakt van sparrenhout.Deze wordt versierd met vier kaarsen die achtereenvolgens worden aangestoken op de vier zondagen voorafgaand aan 24 december . 5 december is Krampusdag.
Weihnachtsmenü
Op Eerste en Tweede Kerstdag wordt in Oostenrijk uitgebreid getafeld. Op het menu staat vaak Tafelspitz, karper of gans. Tafelspitz wordt traditioneel opgediend met Apfelkren (appelmoes met verse mierikswortel), gebakken aardappels en bieslooksaus.
Sunneklazen zijn verklede mensen die door de straten lopen om geesten te verjagen. Maar voordat ze dat doen zijn er eerst nog andere verklede mensen op straat. Baanvegers worden ze genoemd. Mannen in witte lakens die met harde geluiden ervoor moeten zorgen dat de straten leeg zijn.
Sunneklaas een feest met oeroude tradities
De mannen lopen ondertussen verkleed en met vervormde stemmen door de straten. Met hoorns op het hoofd proberen ze boze geesten van het eiland te verjagen, om op die manier een vrouw te veroveren voor het huwelijk.
Sunneklaas is een eeuwenoude Amelander traditie die goed verborgen is voor buitenstaanders. Tot voor kort wisten weinig mensen dat het feest überhaupt bestaat, maar daar kwam vorig jaar verandering in.
Krampus heeft een lange traditie in Tirol. De Krampus is de wilde metgezel van Sinterklaas en zou volgens de overlevering slechte kinderen straffen.
Of Sinterklaas echt heeft bestaan is niet helemaal zeker.Historici vermoeden dat hij is gebaseerd op de bisschop Nicolaas. Hij leeft rond de vierde eeuw na Christus in Myra, een stad in het huidige Zuid-Turkije. Over zijn leven is weinig bekend – de eerste verhalen over hem duiken pas eeuwen later op.
Ameland heeft Sunneklaas, maar zo heeft Terschelling de Sunderums, Schiermonnikoog de Klozems en Texel de Sunderklazen. De oudste beschrijving van zo'n feest op de eilanden komt uit 1816.