De Clipper Stad Amsterdam is een schip met een verhaal. Een verhaal dat begint tijdens SAIL Amsterdam 1995, wanneer vijf Amsterdamse wethouders in een sloep op weg zijn van het VOC-schip Amsterdam naar de ambtswoning van de burgemeester.
Naast het spiegelretourschip werden door de VOC nog andere, meestal kleinere scheepstypes gebruikt, zoals de hoeker, het galjoot, het jacht, de pinas en het fluitschip.
Het VOC schip Amsterdam ligt aan de steiger van Het Scheepvaartmuseum.
Gedurende bijna 200 jaar van zijn bestaan werden ongeveer 4700 schepen naar Azië uitgerust, waarvan bijna 1700 in de zeventiende en meer dan 3000 in de achttiende eeuw.
De afgelopen zeven maanden was VOC-schip Amsterdam, een replica van een Oost-Indiëvaarder die al sinds 1991 aan de steiger van Het Scheepvaartmuseum ligt, in groot onderhoud. De publiekstrekker is opgekalefaterd en keert op vrijdag 16 april 2021 weer terug naar de vaste plek aan de museumsteiger.
De Batavia was een Nederlands spiegelretourschip van de VOC uit de 17e eeuw. Het wrak bevindt zich momenteel in een museum in Fremantle, Australië.
Er zijn drie perioden te onderscheiden van grote schepen gebruikt voor de VOC. Voor 1620 bouwde men schepen tot 140 voet (39,6 m). Na 1620 werden er schepen gebouwd tot 160 voet (45,28 m). Onder deze klasse of charter zoals men dat noemde valt de "Nieuw Hoorn" en de "Batavia" (1628).
Eén van de bekendste VOC-schepen uit de roemrijke 17e eeuw is zonder twijfel de Batavia. Dit Nederlandse pronkstuk werd tussen 1627 en 1628 op de Peperwerf in Amsterdam gebouwd.
De schepen van de VOC
Voor de VOC-reizen van en naar Indië werden 'spiegelretourschepen' gebruikt: driemast-zeilschepen van zo'n 40 meter lang en 10 meter breed. Een enkele reis duurde 8 maanden, een 'retour' soms wel 2 jaar.
In de Gouden eeuw zorgen schepen van de West Indische Compagnie voor ongekende rijkdom in de Nederlanden en de kooplieden verdienen geld als water met onder andere de handel in tot slaaf gemaakten. Hiervoor betalen honderdduizenden tot slaaf gemaakten een hoge prijs met hun leven en met hun vrijheid.
Hoe zag een schip eruit? Omdat de schepen dikwijls erg lang van huis waren, zagen ze eruit als drijvende dorpen. Er waren slaapplekken voor de bemanning en kajuiten (kamers) voor de stuurlui en officieren. Ook was er een ziekenboeg, eetzaal en kombuis.
In 1602 werd in de Republiek de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht. Twee eeuwen lang zou deze compagnie het monopolie hebben op de overzeese handel tussen de Republiek en Azië en binnen Azië. De succesvolle handel droeg bij aan de Gouden Eeuw.
De Barkentijn Atlantis werd gebouwd in 1905 als vuurschip (lichtschip). Ze werd verbouwd in 1985 en 2005 tot zeilcharter. Het 57-meter lange schip kan 140 mensen meenemen voor een dagtocht. Het schip heeft drie masten, waarvan de hoogste 31 meet.
Spiegelschip de Batavia
De echte Batavia is in 1628 gebouwd in opdracht van de Verenigde Oost-Indische Compagnie op de Peperwerf in Amsterdam. De naam Batavia komt van de hoofdvestiging Batavia op Java, wat wij nu kennen als Jakarta. Batavia was een legendarisch land uit de Oudheid.
Het schip is gebouwd aan de hand van globale schetsen. Er zijn niet eerst gedetailleerde bouwtekeningen gemaakt, zodat ook de gewichtsberekening globaal was. Pas nu weten we het exacte gewicht: 580 ton.
De VOC was in 1637 op de beurs 78 miljoen gulden waard. Als je dat omrekent naar nu, dan zou dat 7,9 biljoen dollar zijn, zo'n 6,7 biljoen euro. Daarbij is gerekend met een inflatie van iets meer dan 3 procent per jaar. De VOC was verreweg het grootste beursgenoteerde bedrijf dat ooit heeft bestaan.
WIC: West-Indische Compagnie = een handelsbedrijf was actief in West-Afrika en Amerika van 1621 tot 1734 leverden een belangrijke bijdrage aan de bloei van de Nederlandse economie. VOC: Verenigde Oost-Indische Compagnie. Dit handelsbedrijf was actief in Azië van 1602 tot 1799.
De onderneming dreef handel met verschillende Aziatische landen als Oost-Indië (Zuid- en Zuidoost-Azië), Ceylon (Sri Lanka) en verhandelde de meest uiteenlopende producten, zoals specerijen, textiel, koffie en porselein. De VOC deed echter meer dan alleen handel drijven.
Peper, Kruidnagelen, Muskaatnoten en Foelie, Kaneel, Rijst, Koffie, Thee, Suiker, Opium, Goud en Zilver, Koper, Tin, Porselein, Olifanten, Zijde, Kleden, effen/gestr., Kleden, gedecor.
Op 17 maart 1798 nam de staat alle schulden en bezittingen van de VOC over, waarna de Verenigde Oost-Indische Compagnie officieel ontbonden werd. Op 31 december 1799 verliep het laatst lopende octrooi en hield de VOC op te bestaan.
Met de auto
Volg in/bij Lelystad de borden Batavia Stad en je komt op de parkeerplaats van Batavia Stad waar voldoende ruimte is om te parkeren. De parkeerkosten zijn € 3,00 (prijspeil 2021) voor de hele dag. In de VOC-garage betaal je € 1,20 per uur (prijspeil 2021).
Op 29 oktober 1628 verliet het schip de rede van Texel met bestemming Java in Zuidoost-Azië, waar de Verenigde Oost-Indische Compagnie de handel in specerijen in handen had. De Batavia was een 48 meter lang spiegelretourschip, een solide driemaster met een laadvermogen van 1200 ton en een dubbele scheepshuid.