Meestal is gebrek aan assertiviteit het gevolg van te weinig zelfvertrouwen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten: moeite met communiceren, perfectionistisch gedrag en het vermijden van conflicten.
De kern van assertief gedrag is dat je voor jezelf durft op te komen, je eigen mening en je gevoel durft te uiten zonder je schuldig of onzeker te voelen en zonder daarbij de belangen van je gesprekspartner onnodig te schaden.
Dát is empathie. Dát is de ander als een gelijke zien met eigenschappen die jou maar al te bekend zijn uit eigen ervaring. Dát is de ander als een bekende aanschouwen, als jezelf aanschouwen. Probeer vanuit die empathie ook te begrijpen waarom de ander zo reageert.
Achterbaks is niet open maar stiekem, achter de ellebogen, geniepig of slinks. Een tweede kenmerk: het is niet eerlijk. Men heeft bijbedoelingen of men speelt onder één hoedje. Kortom: je kunt er niet op aan, het is gemeen, gluiperig, gehaaid, slinks, sluw, doortrapt en vals.
Je bent passief wanneer: je een knelpunt ziet maar je geen maatregelen neemt om ze op te lossen. je in beweging wordt gezet door anderen en wanneer je niet uit eigen initiatief zelf in beweging komt. je te snel genoegen neemt met situaties waar je eigenlijk geen genoegen mee zou moeten nemen.
Je wilt iets bereiken of gedaan krijgen bij de ander en daarom streel je zijn of haar ego, geef je complimenten die je niet helemaal meent, geef je aandacht om bij de ander in de smaak te vallen. Ten diepste ben je bang dat de ander jou niet leuk vindt, of over jou praat als zijnde onaardig.
Snel toegeven en onenigheid mijden. Je denkt van alles, maar zegt niets. Anderen maken snel misbruik van je, waardoor je je eigen doelen niet bereikt. Je stelt je aanpassend, voorzichtig en geremd op en laat anderen voor jou kiezen.
Assertief zijn betekent opkomen voor jezelf zonder de gevoelens en belangen van een ander uit het oog te verliezen. Assertiviteit gaat over: 'Nee' zeggen. Grenzen stellen.
Een assertief persoon is meestal weerbaar en laat niet met zich sollen. Het woord is ontleend aan het Engelse assertive, wat zoveel betekent als het hebben van een sterk zelfvertrouwen.
Assertief gedrag
Een assertieve houding betekent: opkomen voor jezelf en je eigen mening, rechten en standpunten een ander agressief te benaderen zodat zij in hun waarde blijven. Voor veel verlegen en introverte (bescheiden) mensen is assertief gedrag een moeilijke opgave.
Wanneer je iemand vraagt wat assertiviteit is, dan krijg je meestal het woord 'zelfvertrouwen' als antwoord. Maar het is meer dan dat. Assertief zijn betekent eigenlijk opkomen voor jezelf met respect voor de andere.
Pleasegedrag kan ontstaan om iets te krijgen, bijvoorbeeld aandacht, waardering en/of bevestiging. Pleasegedrag kan ook onbewust worden ingezet om iets te voorkomen, bijvoorbeeld ruzie, afwijzing of verbaal geweld. Of uit angst om iemand kwijt te raken. Of uit schuldgevoel.
Als je bewust bent van de situaties waarin je jezelf helemaal kwijt kan zijn, is het belangrijk om rust en ruimte in je hoofd te creëren. Door jezelf terug te trekken en je persoonlijke verlangens te ordenen, kun je de oorzaak achterhalen waar je jezelf bent kwijtgeraakt.
Je merkt passief agressief gedrag niet onmiddellijk op
Het verzet kan zich uiten in insinuaties, verwarrende en tegenstrijdige boodschappen, negeren, tegenwerken of nalaten dingen te doen. Soms wordt passief agressief gedrag bewust ingezet om een ander te kwetsen of te schaden en tegelijk zelf buiten schot te blijven.
Verbale agressie – uitschelden, schreeuwen of zeer fel in discussie gaan. Ook discriminerende opmerkingen vallen hieronder. Verbale agressie kan zowel persoonlijk als telefonisch plaatsvinden. Fysieke agressie – schoppen, duwen, slaan, spugen, vernielen of beroven.
Deze en andere soorten angst zijn vaak de oorzaak van passief agressief gedrag: angst om afgewezen te worden, verlatingsangst, bindingsangst, angst voor conflict, angst voor ontmaskering en ga zo maar door.
Valt collega's niet af en zeker niet tegenover anderen of in het openbaar maar spreekt eigen gevoelens direct uit naar de collega die het betreft. Gaat op grond van gelijkwaardigheid om met anderen. Komt afspraken na. Houdt rekening met collega's.
Respectloos betekent zonder respect behandeld worden of de ander zonder respect behandelen. Dat kan op tal van manieren zoals: De ander onderuithalen of kleineren. De ander te schande maken of kwaad spreken over de ander.
Oorzaken kunnen zijn: Je voelt je niet opgewassen tegen de persoon die je benadert. Je voelt je onheus bejegend, gekwetst of geraakt. De ander is verbaal zo sterk dat je je machteloos voelt en je hebt het gevoel dat je er niet tegenop kunt.