Afval scheiden is goed voor het milieu: de materialen worden gerecycled en dat spaart nieuwe grondstoffen en energie. Afval wordt zo zelf een waardevolle grondstof. En hoewel we al behoorlijk goed zijn in afval scheiden, kan het nog een stuk beter. Ruim 80 procent van ons afval kunnen we gescheiden leveren.
Bespaar CO2 en geld door afval te scheiden
Er hoeven bijvoorbeeld minder bomen gekapt te worden voor papier en we hoeven minder aardolie te winnen voor plastic. Recyclen kost vaak minder energie dan het winnen van grondstoffen voor nieuwe materialen en dat is beter voor het klimaat.
Het aandeel gerecycled afval bleef in de jaren 2000–2014 redelijk stabiel en varieerde tussen 80 procent en 83 procent. Hoge recyclingpercentages zijn er voor bouw- en sloopafval, glas en papier.
Bij duurzame afvalinzameling is het streven dat alle herbruikbare materialen en grondstoffen uit bedrijfsafval wordt hergebruikt. Door afval bij de kern te scheiden zijn de grote stromen zoals papier en karton, glas en GFT al uit het bedrijfsafval gehaald. Het residu wat overblijft staat bekend onder restafval.
Boetes. Voor het 'niet op de voorgeschreven manier aanbieden' van afval staat een boete van €90,-. Dat is bijvoorbeeld als je je afval niet goed scheidt.
Afval gescheiden inzamelen en recyclen is aantoonbaar veel beter voor het milieu dan alles bij elkaar inzamelen en verbranden. Afzonderlijk transport levert nauwelijks extra CO2-uitstoot op. En afvalverbranding levert weliswaar energie, maar zorgt per saldo voor extra CO2-uitstoot en verlies van grondstoffen.
Gevolgen van zwerfafval
Zwerfafval op land en in water heeft negatieve gevolgen voor de leefbaarheid en het milieu: het verontreinigt de bodem en het water, trekt ongedierte aan en dieren eten het op of raken er in verstrikt.
Wanneer plastic gerecycled wordt, gaat de kwaliteit achteruit. Het wordt poreuzer, het valt sneller uiteen. Er ontstaan dus sneller kleine plastic deeltjes die in het milieu terechtkomen. Dit is gevaarlijk want deze kleine deeltjes komen overal in terecht.
Recycling is letterlijk een kringloop: van afval naar grondstoffen naar producten en weer rond. Deze Circle of Recycling levert een besparing van zowel grondstoffen als energie op. Een besparing van grondstoffen, omdat er geen nieuwe grondstoffen voor nieuwe producten gebruikt hoeven worden.
Metaal en kunststof
Metalen verpakkingen, zoals blikken en drankblikjes, worden in de meeste gemeentes in de PMD-zak (Plastic, Metaal en Drinkpakken) ingezameld en daarna in sorteercentra gescheiden. Ongeveer 90 procent van de metalen verpakkingen wordt gerecycled – daarmee zitten we boven de Europese doelstellingen.
Gemiddeld is 23% papier, 9% plastic, 8% glas en 6% metaal.
Door de vetvlekken op de dozen zijn die vaak niet meer recyclebaar. Ook andere verpakkingen waar verf-, olie- of etensresten op zitten kun je niet recyclen, zoals gebruikte koffiecupjes (let op: die van Nespresso kun je wel apart inleveren). Tenzij je ze eerst kunt schoonmaken, natuurlijk.
In Nederland produceren we jaarlijks bijna 490 kilo afval per persoon. Rond de 60 procent daarvan leveren we gescheiden in. Papier en glas staan aan kop: daarvan brengen we meer dan 75 procent naar de papierbak of glasbak. Van het gft wordt 65 procent gescheiden, plastic verpakkingen en drinkpakken zijn in opmars.
Bronscheiding levert een betere kwaliteit aan grondstoffen op. Dit betekent dat de grondstoffen, zoals Plastic, Papier en GFT&E, beter hergebruikt kunnen worden. Bronscheiding zorgt er ook voor dat we meer bewust worden van het afval dat we elke dag weggooien. Hoe minder afval we in huis halen, hoe beter.
Plastic dat onomkeerbaar hard wordt onder hitte, ook wel thermoharders of duroplasten genoemd, zijn moeilijker te recyclen omdat ze niet kunnen worden vervormd. Polyurethaan, dat vaak gebruikt wordt in schuim, verf en lijm, is zo'n soort plastic.
Recycling is daarmee een stuk beter dat producten die zijn gemaakt van 'nieuwe' grondstoffen. Je bespaart namelijk niet alleen op grondstoffen maar vooral ook op energie. De winning van grondstoffen uit de natuur en de productie van nieuwe materialen kost namelijk veel meer energie dan de recycling van die materialen.
Energie-opwekking
Het 'echte' restafval verdwijnt in de verbrandingsoven, gestookt met aardgas. Als de temperatuur hoger is dan 850 graden Celsius gaat het afval in de oven en de gaskraan dicht. De lucht (zuurstof) voor de verbranding wordt aangezogen uit de afvalbunkers en door het rooster geblazen.
Hoe wordt restafval verwerkt? Nadat alle recyclebare stromen, zoals metaal, papier en karton, plastic, hout, glas en GFT uit het afval zijn gesorteerd gaat het restafval naar grote moderne afvalenergiecentrales (AEC). Er zijn 12 van zulke afvalenergiecentrales in Nederland.
Om maar gelijk even met de deur in huis te vallen: drukken op gerecycled papier is duurzamer dan het gebruiken van nieuw papier. Voor het maken van zowel gerecycled als nieuw papier is water en energie nodig, maar het productieproces van gerecycled papier is minder milieubelastend dan dat van nieuw papier.
Plastics zijn onmisbaar in de huidige samenleving. Plastic producten zijn veelal duurzaam in hun gebruik; ze zijn efficiënt en doelmatig, licht van gewicht en hebben vaak een lange levensduur. De voordelen van plastics komen vooral tot uiting in de gebruiksfase.
Het recyclen is namelijk niet alleen lastig, energie- en tijdsintensief, maar ook kostbaar. Overheidssubsidies zijn nodig om het inkopen van gerecycled plastic aantrekkelijk te maken, want de prijs van nieuw plastic (van aardolie) ligt nog altijd lager.
De afbreektijden voor afval variëren van enkele weken tot een eeuwigheid. Niet-natuurlijke materialen als plastic en kauwgom vergaan niet, maar vallen uiteen in piepkleine deeltjes die in de bodem of in het water blijven rondzwerven (microplastics).
Afval is niet alleen een milieuprobleem maar economisch gezien ook een verliespost. Gemiddeld produceren Europeanen 481 kilo huisvuil per jaar. Een steeds groter deel daarvan wordt gerecycled of gecomposteerd, en steeds minder gaat naar de stort.
Zwerfafval is bijzonder slecht voor mens, dier en milieu. Zwerfafval heeft als kenmerk dat het niet uit zichzelf afbreekt en hierdoor tientallen jaren in het milieu aanwezig blijft. Vogels, vissen en andere dieren zien vaak het afval aan als voedsel en dit heeft allerlei gevaarlijke gevolgen van dien.