Deze week werd een blauw exemplaar gespot in de haven van Allicante, in de wijk San Gabriel. Grofweg een week eerder zwom een blauwe haai ongeveer vijftig kilometer zuidelijker in de haven van Torrevieja. Volgens deskundigen komen haaien dicht bij de kust als ze ziek of gedesoriënteerd zijn of als ze willen 'relaxen'.
Duizenden migrerende haaien zwemmen sinds twee dagen vlak langs de kustlijn, zoals deze video van Florida Atlantic University laat zien. Maar het ziet er enger uit dan het is: de zwartpunthaai is bang voor mensen en in het heldere water maken ze makkelijk onderscheid tussen prooi en mens.
Haaien houden niet van ondiep water, ondanks hetgeen er in sommige (Hollywood)-speelfilms wordt gesuggereerd. Zwem dus niet ver uit de kust en niet in diepe geulen. Zwem ook niet in wateren waar haaien zijn gesignaleerd, of als er daaromtrent een waarschuwing is uitgegaan.
Maar de kans dat je ooit wordt gebeten door een haai is extreem klein. Per jaar overlijden gemiddeld tien mensen door een haaienbeet. In vergelijking: muggen zijn verantwoordelijk voor 725.000 doden per jaar.
De mens is namelijk geen natuurlijke prooi voor de haai en men neemt aan dat haaien alleen mensen aanvallen wanneer zij zich bedreigd voelen of indien zij de mens verkeerdelijk aanzien voor een zeehond.
Een haai heeft namelijk vlijmscherpe tanden! Een haai kan zich ook bedreigd of uitgedaagd voelen. Hij is namelijk erg gevoelig voor bewegingen in het water. De haai is bang en probeert zichzelf te verdedigen door te bijten.
Aanval op de lever
Fysiek is de orka superieur aan de haai. Bovendien jagen walvissen in een school. In tegenstelling tot andere vissen hebben haaien – en andere kraakbeenvissen als roggen – geen zwemblaas vol met lucht om ervoor te zorgen dat ze boven kunnen komen.
Het is in Nederland dus beslist mogelijk om met haaien te zwemmen, soms zonder dat je het zelf weet. Trouwens al die haaien zijn ongevaarlijk voor de mens. De reuzenhaai, de grootste haai die in de natuur voorkomt, is een onschuldige plankton-eter.
De grote witte haai is een van de meest gevreesde roofdieren van de zee – en met reden. Deze haai heeft namelijk de meeste haaienaanvallen op zijn geweten – op enige afstand gevolgd door de agressieve tijgerhaai en stierhaai.
Sla de haai op zijn snuit
Het klinkt misschien als iets uit een stripboek, maar dit is wel degelijk een beproefde en relatief betrouwbare manier om een haai af te schrikken. Sla het dier met volle kracht recht op de neus, en zorg er vooral voor dat je eerste slag hard aankomt.
De enige vijand van de haai is een andere haai. Verder is de grootste vijand de mens, die de taaie huid van de haai gebruikt om leer van de maken, de tanden voor sieraden, de kaken als souvenirs en de vinnen voor haaienvinnensoep. Ook de rest van zijn vlees wordt gegeten.
Als we denken aan de gevaren die op de loer liggen in de oceaan, is het een vraag die natuurlijk in ons opkomt - hoe zit het met haaien, de meest gevreesde schepsels van de zee? Dus ja, er zijn haaien in Griekenland, zelfs een aantal soorten. En er zijn misschien zelfs mensenetende haaien, zoals de grote witte haai.
Op dit ogenblik leven zo'n 20 soorten haaien in de Noordzee. Het merendeel van hen is echter zeldzaam, sommige soorten zijn zelfs met uitsterven bedreigd. Slechts 3 soorten komen we geregeld tegen op Vlaamse visveilingen: de Hondshaai, de Kathaai en de Gevlekte gladde haai.
Zelfs de reuzenhaai, met zijn 12 meter een van de grootste haaien ter wereld, doet geen vlieg kwaad en leeft vooral van plankton. De 12 meter lange reuzenhaai is de grootste haai die in de Noordzee voorkomt.
Bijna alle haaiensoorten uit de Noordzee hebben het als gevolg van visserij zwaar te verduren. Haaien zijn gevoelig voor overbevissing omdat ze pas heel laat volwassen worden. Het duurt niet alleen lang voordat ze jongen kunnen krijgen.
Kas. Kas behoort tot de top duiklocaties van Turkije en staat in de top-50 van beste duiklocaties ter wereld. Zowel voor beginnende als gevorderde duikers. Hier zwemmen haaien, tonijn, roggen en misschien zelfs wel grote zeeschildpadden.
Verspreiding. De verschillende soorten haaien komen vrijwel wereldwijd voor in alle zeeën en oceanen met uitzondering van de zeer koude wateren rond de noord- en de zuidpool.
Onder normale omstandigheden zijn haaien voor duikers ongevaarlijk, op enkele soorten na. De tijgerhaai en de mensenhaai bijvoorbeeld. Maar geef ze de ruimte en je zult er weinig last van hebben. Sommige soorten moet je echter meiden.
Toch slagen orka's er blijkbaar in witte haaien te doden én - opmerkelijk - vooral hun lever op te peuzelen. De carcharodon carcharias of mensenhaai staat in de biologieboeken omschreven als toppredator in de meeste voedselketens over de hele wereld.
Haaien hebben niet veel vijanden, maar hun grootste vijand en grootste bedreiging is zonder twijfel de mens. Mensen vormen op verschillende manieren een bedreiging voor het voortbestaan van de dieren. De mens vervuilt en verstoort hun leefomgeving.
De enige vijand van de orka is de mens. Er werd lange tijd op orka's gejaagd omdat ze de vis van de visser opaten. Of omdat ze werden verkocht aan een dolfinarium. Tegenwoordig is het jagen op orka's verboden.
Soms valt een haai toch een mens aan, maar eigenlijk is dat altijd per ongeluk. Van onderaf lijkt een surfer op een plank net een spartelende zeehond. In plaats van een vette hap, bijt de haai in een surfplank en vlees met veel botten. De kans is groot dat hij het hapje snel weer uitspuugt.
Sommige soorten wisselen wel 30.000 tanden tijdens hun leven. Haaien kunnen heel goed horen en ruiken. Met hun zijlijnorgaan kunnen ze zelfs de hartslag van een vis horen.
Haaien zijn veel slimmer dan we dachten, zo blijkt uit onderzoek naar voshaaien. Dit zijn normaal schuwe nachtdieren, maar vanwege voedselgebrek jagen ze nu ook overdag.