Amoeben verplaatsen zich door schijnvoetjes te maken: uitstulpingen van het celmembraan. Om een kant op te bewegen, maken ze één schijnvoetje steeds groter door het te vullen met cytoplasma. Zo schuift de hele cel steeds een beetje op. Amoeben gebruiken hun schijnvoetjes ook om aan voedsel te komen.
Met behulp van deze schijnvoetjes, pseudopodia, beweegt de amoebe zich voort en voedt zich. Hij sluit voedselpartikels in met zijn schijnvoetjes. Zo wordt een voedselvacuole gevormd. Deze versmelt vervolgens met een lysosoom waardoor het partikeltje verteerd wordt.
Amoeben zijn zeer kleine parasieten, die vooral in de tropen voorkomen (en zelden in Nederland). Ze kunnen in de darm terechtkomen via besmet water of voedsel. In de darm kunnen amoeben een infectie veroorzaken. Dit heet amoebiasis.
Eencelligen veranderen voortdurend van vorm. Vaak bewegen ze zich voort met trilhaartjes aan de buitenzijde van de celwand. Sommige soorten hebben een soort zweepstaartjes waarmee ze zich voortbewegen. Ook voedsel wordt op deze manier 'binnengehaald'.
De buitenkant van de cel (het celmembraan) is heel flexibel en kan daardoor allerlei verschillende kanten op. Wanneer een amoebe beweegt ziet dat er een beetje uit als een rollende pudding met uitstulpingen. Deze 'uitstulpingen' noemen we ook wel schijnvoetjes en de amoebe kan deze overal uitstrekken en weer intrekken.
Als amoeben in de darm terechtkomen, kunnen ze er diarree veroorzaken. Deze kan licht zijn (losse stoelgang) of ernstig (bloederige diarree en hevige buikpijn). Verder kunnen buikpijn, krampen, milde koorts en hoofdpijn optreden.
Eigenschappen en Kenmerken van de Amoebe
Komen vooral in zoet en zout water water voor. Maar ook op vochtige bodems. Als parasiet in dieren en in de mens. Echter leeft gedurende enkele maanden in verschillende water stadia.
De amoebe leeft voornamelijk in warm stilstaand water. Meren, sloten en plassen zijn bekende infectiebronnen. Nadat de amoebe via de neus binnendringt, valt hij het centrale zenuwstelsel aan. Hierdoor verliezen mensen in veel gevallen hun reukvermogen, één van de eerste symptomen van een infectie.
Ze bewegen zich voort via uitsteekseltjes (flagellen of pilli) [1]. Er leven ontzettend veel verschillende bacteriën in onze omgeving, tot wel 5*1030.
In de darm vormt de parasiet zich weer om tot een cyste. De cysten worden daarna met de ontlasting uitgescheiden. Zo kan opnieuw een infectie optreden. Een infectie met Giardia lamblia komt op elke leeftijd voor maar vooral bij kinderen tussen de 5 en 14 jaar.
De meeste mensen die besmet zijn met darmparasieten hebben sowieso last van buikpijn, maar ook treedt er vaak misselijkheid op, ze kunnen zich wattig in het hoofd voelen, vermoeid voelen of wat depressief.
Het organisme behoort tot de wortelpotigen en varieert afhankelijk van de soort tussen de 30 en 800 µm. Het is een amoebe, zie daar voor verschijningsvorm en levenswijze, en behoort tot de Amoebozoa.
Een temperatuur tussen 10 °C en 40 °C. Onder het vriespunt delen ze zich niet meer, maar blijven ze wel in leven als in een soort winterslaap. Bij temperaturen hoger dan 75 °C, bijvoorbeeld tijdens het koken, gaan bacteriën dood. Voedingsstoffen als eiwitten en koolhydraten in de buurt.
Uitgroeisel aan de cel van sommige protozoën, dat dienst doet bij de voortbeweging en voedselopname.
Parasieten zijn kleine 'beestjes' die alleen kunnen overleven op of in een 'gastheer', in dit geval de mens. Bij de mens komen insecten voor die als parasiet leven (hoofdluis, teken), wormen (bijvoorbeeld de lintworm) en ook eencelligen (bijvoorbeeld toxoplasmose of malaria).
Eencellige organismen hebben geen organen waarmee ze ademhalen. Deze organen hebben ze ook niet nodig omdat ze voldoende zuurstof op kunnen nemen via het celmembraan. Grotere meercellige organismen hebben wel ademhalingsorganen nodig om voldoende zuurstof op te kunnen nemen.
Het milieu waar de pantoffeldiertjes leven is zuurstofarm tot praktisch zuurstofloos door het rottingsproces dat door de bacteriën veroorzaakt wordt. Om voedsel op te nemen brengt het pantoffeldiertje de voedseldeeltjes met de cilia naar de orale groeve (peristoom).
Amoebendysenterie of amoebiasis is een ernstige infectie van de darm, veroorzaakt door de parasiet Entamoeba histolytica. Enkele dagen tot weken na de besmetting kunnen de volgende symptomen optreden: Buikkrampen of rectale krampen met wat slijmerige, etterige of bloederige afscheiding. Diarree met slijm of bloed.
Het pantoffeldiertje eet vooral bacteriën, die het door beweging van zijn trilhaartjes in de mondgroef naar binnen veegt. In de cel kapselt het diertje de bacteriën in voedselblaasjes in, waarna ze worden verteerd. Zelf is het pantoffeldiertje voedsel voor dierlijk plankton, kleine vissen en andere waterdiertjes.
De amoebe is een piepklein diertje dat meestal bestaat uit maar één cel. Kenmerkend voor het diertje zijn de schijnvoetjes waarmee de amoebe van vorm kan veranderen. Met behulp van deze schijnvoetjes, pseudopodia genoemd, beweegt de amoebe zich voort en voedt zich door het voedsel te omsluiten.
Tot de eencellige eukaryoten behoren de protozoa zoals amoeben, veel soorten schimmels, veel soorten algen (behorende tot de rood-, bruin- en groenwieren) en pantoffeldiertjes. Veel eukaryote parasieten hebben een gereduceerde bouw en zijn eencellig. Niet altijd zijn alle organellen bij deze parasieten aanwezig.
Naegleria fowleri komt alleen in warm, zoet water voor. In Nederlandse wateren kan deze alleen voorkomen waar warm water wordt geloosd, bijvoorbeeld koelwater van elektriciteitscentrales. In warmere streken komt de amoebe vaker voor.