Hoe ontstaat overspanning? U raakt overspannen wanneer u veel spanning (stress) heeft in uw leven en het u niet (meer) lukt om daarmee om te gaan. Spanning hoort bij het leven. Een beetje spanning is vaak prettig en maakt u alert.
Niet alleen om sneller te herstellen, ook om te voorkomen dat u opnieuw overspannen raakt. Het herstel verloopt in drie fasen en duurt gemiddeld 11 weken. In iedere fase zijn er dingen die u zelf kunt doen om te herstellen.
Er wordt uiteindelijk meer cortisol aangemaakt, wat in een neerwaartse spiraal ervoor zorgt dat de stress alleen maar vermeerdert. Het gaat zichzelf in stand houden en wordt niet meer doorbroken. Het brein bestaat, even globaal gezien, uit de neocortex en het limbisch systeem.
Oorzaken van overspannenheid
Als je te veel stress ervaart kun je overspannen raken. Vaak zorgen een aantal dingen samen voor te veel spanning. Maar, zowel positieve als negatieve gebeurtenissen kunnen jou extra spanning geven. Voorbeelden hiervan zijn het ziek worden van een naaste of het starten bij een nieuwe baan.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Overspanning geeft klachten zoals moeheid, slaapproblemen, prikkelbaarheid, piekeren, concentratie- en geheugenproblemen. U heeft het gevoel dat u geen grip meer heeft op uw situatie. Het lukt u niet meer om uw dagelijkse bezigheden goed te blijven doen.
Spanningshoofdpijn voelt aan als een lichte tot matige hoofdpijn die vaak begint aan de zijkanten van het hoofd en is eerder zeurend en dof. Sommige mensen ervaren ook een druk op het voorhoofd door stress. Spanningshoofdpijn veroorzaakt inderdaad eerder een drukkende pijn, die aanvoelt als een soort band om het hoofd.
Een herstelperiode van ongeveer zes weken is vaak voldoende om te herstellen en weer in balans te komen. De meeste medewerkers kunnen binnen een aantal maanden hun werk weer volledig hervatten. Je kunt je hierbij laten adviseren door de huisarts of bedrijfsarts.
Overspannen en ziekmelden op werk
Een werknemer met stressklachten mag zich gewoon ziekmelden. Deze reden hoeft hij of zij daarbij trouwens niet te geven. Als werkgever mag je wel vragen hoe lang hij of zij afwezig denkt te zijn en of je medewerker ook echt thuis zit (en niet toevallig stiekem op de Bahama's).
Stress kan leiden tot psychische klachten zoals slaapproblemen en moeheid, somberheid en psychose. Ook kan je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, een gejaagd gevoel, een hoge bloeddruk en veel zweten. Dit zijn signalen dat de stress te veel wordt of te lang duurt.
Het verschil tussen overspannen zijn en een burn-out hebben, is dat overspannenheid omkeerbaar is. Dat betekent dat als je de oorzaak van de stress wegneemt, je snel weer herstelt. Dit geldt niet voor een burn-out. Iemand met een burn-out moet doorgaans een lange tijd stoppen met werken om volledig te herstellen.
Overspannenheid is het gevolg van overmatige spanning. Overspannen mensen kunnen tijdelijk niet goed functioneren in het werk en sociaal contact. Een burn-out is ook het gevolg van overmatige spanning, maar is opgelopen gedurende een langere periode van stress, vaak minimaal een jaar.
Het is absoluut onverstandig om aan te geven dat je écht niet meer wilt werken en/of terugkeren of dat je weigert om mee te werken aan het re-integratieplan dat de bedrijfsarts voor je heeft opgesteld. Als je je niet kunt vinden in dat plan, kun je aangeven wat je er niet prettig aan vindt.
- Overspannenheid: Grofweg is medisch gezien van overspannenheid sprake bij een combinatie van de navolgende klachten: slapeloosheid, gestoorde of onrustige slaap, prikkelbaarheid, niet tegen drukte kunnen, emotionele labiliteit, piekeren, zich gejaagd voelen, concentratieproblemen of vergeetachtigheid.
Symptomen van chronische stress zijn slecht slapen, prikkelbaarheid, gespannenheid, de neiging om je terug te trekken, verminderde eetlust of net meer zin in zoet, humeurigheid en vermoeidheid. Ook ben je gevoeliger voor pijn.
Ons afweersysteem houdt de bacteriën prima onder controle, totdat stress-hormonen de afweer onderdrukken – en daarvoor is hard bewijs. Stress kan dus een duw richting ziekte geven. En dan niet alleen richting psychische klachten zoals overspannenheid of burn-out, maar bijvoorbeeld ook de oogziekte serosa.
De kijk op stress begint fundamenteel te veranderen. We kunnen ook onbewust aan stress lijden, tijdens onze slaap en overdag . Hoogleraar psychologie Jos Brosschot wijdt er op 2 december zijn oratie aan.
Wat is een opgejaagd gevoel? Bij een 'opgejaagd gevoel' hoort een gevoel van rusteloosheid, spanning en stress, nerveus zijn en het gevoel dat je veel te veel moet doen in veel te korte tijd. Zo'n gevoel hebben we allemaal wel eens. Het gaat vanzelf weer over en kan op zich ook helemaal geen kwaad.
Die moderne 'stressoren' gaan niet weg na een aantal minuten of uren, maar blijven constant aanwezig. Je stresssysteem komt niet meer tot rust en dat heeft funeste gevolgen in je lijf. Als we zeggen dat cortisol bedoeld is voor stress die wat langer duurt, bedoelen we minuten of uren, niet maanden of zelfs jaren!
En misschien dat we dan meteen ook het tweede grote misverstand kunnen tackelen: een burn-out kan je niet faken. Een getrainde professional prikt daar meteen doorheen en iemand met een burn-out wil dat ook helemaal niet faken, want wil niks liever als zijn werk gewoon blijven doen.