Narcisme is inderdaad erfelijk. Het kan alleen maar ontstaan op basis van een aangeboren biologische aanleg. Die kun je meekrijgen van een narcistische ouder, maar dat hoeft niet.
"We weten dat narcisme erfelijk is, maar het kan ook ontstaan of gestimuleerd worden door opvoeding", vertelt ontwikkelingspsycholoog Eddie Brummelman.
Nogmaals: Het antwoord op de vraag “kan een narcist van zijn kind houden?” luidt dus nee. Een narcist houdt alleen van diens eigen imago. Iedereen die daar tegenin gaat is in hun ogen een monster, zelfs als het de eigen kinderen zijn.
Oorzaak narcisme
Trauma wordt tegenwoordig gezien als de rechtstreekse oorzaak van het ontwikkelen van narcisme. Om om te kunnen gaan met een trauma, misbruik, of verwaarlozing of zich ervoor af te sluiten richt het kind zich onbewust op zichzelf. Dit zet de ontwikkeling van narcisme in gang.
Net als narcistische volwassenen, bleken narcistische kinderen niet zozeer tevreden te zijn met de persoon die ze zijn, maar zichzelf vooral superieur te vinden aan anderen. Met andere woorden, het grootse zelfbeeld van narcistische kinderen manifesteert zich vooral in vergelijkingen met anderen.
Ook in bed. De meeste narcisten leven in de volle overtuiging dat ze onweerstaanbaar zijn in bed en dat hun bedpartner maar al te graag bereid is om aan hun fantasien te voldoen. Dit is overigens een reden waarom narcisten zo slecht om kunnen gaan met kritiek, krenking en met afwijzing. Ook in bed.
Ondanks dat de geleerden en de wetenschappers het nog niet helemaal met elkaar eens zijn, ontstaat het narcisme bij het kind rond de leeftijd van ongeveer 5 jaar. Grote vermoedens bestaan dat de eerste levensjaren van de narcist een hel waren, op welke manier dan ook, voor het kleine kind.
Je moet je voordoen alsof je dood bent voor hem. Vanaf vandaag kan hij niets meer over jou te weten komen, hij kan niet meer achterhalen hoe je je voelt, wat je aan het doen bent, of je er wel of niet mee zit etc etc. Negeren, wordt verteld, is het ergste wat je een narcist kan aandoen.
Narcisten zijn ongevoelig voor het knuffelhormoon oxytocine, waardoor ze niet goed in staat zijn tot emotionele binding en intimiteit. Dit heeft tot gevolg dat vaak de relatie geen diepgang kan bereiken op verschillende niveaus – zowel seksueel als emotioneel.
Narcisten bieden hun excuses niet aan omdat ze geen schuldgevoel hebben. Narcisten hebben geen empathie. Hierdoor kunnen ze gewoon niet begrijpen waarom de andere persoon gekwetst is of waarom hij zich ergens zorgen over maakt.
Narcisten hebben geen normale relatie met geld. Ze kunnen je om geld vragen, zelfs wanneer ze de belangrijkste kostwinnaar zijn of een goed betaalde baan hebben. Ze zullen niet snel hun partner mee uit eten nemen. Zuinig zijn is prima, maar pathologisch zijn over geld niet.
Iedereen moet rekening houden met de narcist in het gezin
Elk gezinslid moet rekening houden met de narcist in het gezin. Het maakt daarbij niet uit of dit gedrag destructief voor henzelf of de andere gezinsleden is. Tegenspraak wordt niet geduld.
Een narcist kan beslist niet tegen kritiek. Je kunt ze dus pakken door in het bijzijn van anderen te bekritiseren. Doe dit vooral niet op een beledigende manier, want dan zal de groep zich tegen jou keren.
De beste manier om een narcist pijn te doen is door het soort persoon te zijn dat ze gewoon niet kunnen zijn. Ga dus nooit het gevecht aan. Dan voed je de narcist. De ander van jouw gelijk te overtuigen roept veelal een discussie op, ook al zit de ander echt fout en heb jij echt gelijk.
Daaruit blijkt dat openlijke narcisten vaker gelukkig en tevreden zijn en een beter gevoel van eigenwaarde hebben dan zogenaamde 'verborgen narcisten'. Verborgen narcisten zijn weliswaar net zo hevig met zichzelf bezig en even arrogant als openlijke narcisten, maar ze doen dit op een veel subtielere manier.
Narcisten gebruiken deze zinnen om je uit balans te halen, in verwarring te brengen waardoor je twijfelt zodat je alle aandacht op de narcist richt in plaats van op jezelf en op je eigen leven. Wat alle narcisten zeggen: “Ik heb dat nooit gezegd!” en: “Jij verdraaid ook echt alles wat ik zeg.!”
Voorbeelden van triggeren en overreacties:
Een man wordt verbaal grof wanneer zijn kind per ongeluk een voorwerp breekt. Een vrouw beschuldigt haar echtgenoot van een affaire als hij vijf minuten te laat thuiskomt. Een moeder verwerpt haar dochter, omdat ze na het ontvangen van een verjaardagscadeau niet bevalt.
Depressie, somberheid, angst en isolatie liggen op de loer. Het gevaar van narcisten is dat hun gedrag heel geleidelijk tot uiting komt. „Ze zijn geraffineerd, het eerste jaar zal je misschien helemaal niet doorhebben dat je partner een narcist is.”
Dat er heel weinig narcisten zijn die daadwerkelijk zelfmoord plegen komt doordat de ware Zelf eigenlijk al afgestorven is bij dit type narcist. Het valse Zelf kan hierdoor niet anders dan emoties, gedrag en reacties van anderen te kopiëren en verbuigt of vertaalt dat naar eigen gebruik.
Narcisten vallen op gevoelige en empathische vrouwen en mannen. Mensen met prachtige eigenschappen en waarden als zorgzaamheid, respect, eerlijkheid, openheid. Zorgzaamheid, bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat je oog hebt voor de behoefte van anderen.
Narcisme brengt vaak onzichtbaar verdriet, stil en verborgen verlies met zich mee en gaat vaak gepaard met emotionele mishandelingen. Bij niemand gaan deze emotionele mishandelingen zomaar voorbij, zonder dat je er last of een weerslag van hebt.
Lever nooit openlijk kritiek
Ga nooit in gezelschap tegen een narcist in – dat zal hij je nooit vergeven. 'Achter de coulissen kom je het verst,' weet Van Strien. 'Maar opereer ook daar nog zó omzichtig dat hij niet het gevoel krijgt dat je probeert hem onderuit te halen.
Wanneer hij deze verliest, verbrijzelt deze illusie. Dit verklaart waarom een narcist in turbo mode schiet wanneer je hem negeert. Doordat je geen contact meer opneemt, voelt een narcist zich machteloos en klein. Daardoor doen ze er soms alles aan om je weer terug te lokken zodat je hun zelfbeeld weer omhoog helpt.
Ze zien zichzelf als leuker, intelligenter, bekwamer, aantrekkelijker, kortom superieur aan anderen. Maar waar ze zichzelf op positieve aspecten hoger achten dan anderen, geldt dit ook voor de negatieve aspecten. Ze zien zichzelf ook als impulsiever, arroganter en meer op macht en controle gericht dan anderen.