Karel V (1500-1558) – Heer der Nederlanden en Habsburgse keizer. Karel V was een Habsburgs keizer die over het grootste Europese rijk regeerde sinds dat van Karel de Grote. Hij was landsheer van de gewesten die de latere Nederlandse Republiek zouden vormen.
Pas tegen het einde van zijn leven zag hij het nutteloze van zijn streven in. Hij voelde scherp aan dat hij gefaald had. Karel trok daarop een voor een keizer ongebruikelijke conclusie: hij trad in 1555 af na veertig jaar regeren en droeg zijn taken over aan zijn zoon Filips.
"Het verschil zit in traditie en eer – een keizer, keizerin en keizerrijk zijn groter in aanzien dan hun koninklijke tegenhangers, die dan op hun beurt meer eer toekomen dan groothertogen et cetera," zegt dr. Karl Catteeuw van de universiteit van Leuven. "Vaak werden titels gecombineerd.
Een opsomming van de meest spraakmakende keizers kan alleen maar beginnen bij de eerste en bekendste: Gaius Octavius, beter bekend als Augustus (de verhevene).
De landen waarover hij regeerde, het Spaanse Rijk, vormden tezamen het grootste Europese rijk sinds dat van Karel de Grote.
De historicus en gewezen stadsarchivaris van Gent, Johan Decavele, schrijft dan weer: "Buiten het Frans leerde hij wat Latijn, kende een mondvol Vlaams, en zou pas later Spaans en Duits leren"5. Nog een ander zegt dat hij "vloeiend Nederlands (vermoedelijk Gents), Frans, Castiliaans en ltaliaans "6 sprak.
Berucht was Karels uitvaardiging van het Bloedplakkaat in 1550. Dit plakkaat stelde op allerlei 'ketterse' handelingen de doodstraf, zoals de verspreiding of het bezit van lutheraanse of calvinistische boeken en plakkaten, protestantse bijeenkomsten of kerkdiensten en de prediking van reformatorische ideeën.
Met de Val van het West-Romeinse Rijk bedoelt men de afzetting van de laatste West-Romeinse keizer Romulus Augustulus op 4 september 476 door Odoaker.
Het Rijk was stabiel met relatief veel vrede – naar Romeinse standaard uiteraard– en de welvaart bloeide. Dit is echter niet het enige dat deze periode kenmerkte. Het Rijk werd gedurende deze jaren namelijk bestuurd door de 'vijf goede keizers', te weten Nerva, Trajanus, Hadrianus, Antoninus Pius, en Marcus Aurelius.
“Over de gemiddelde leeftijd van de Romeinen heerst bijvoorbeeld veel discussie”, zegt demograaf Patrick De Boosere (VUB). “We moeten ons daarvoor behelpen met aantekeningen op grafstenen. Toch kunnen we ervan uitgaan dat men toen tussen de 26 en 30 jaar oud werd.
De zoon of dochter van een keizer worden bij mijn weten 'gewoon' prins en prinses genoemd. De opvolg(st)er van een keizer(in) is ook kroonprins of kroonprinses.
Nadat in 1979 de sjah van Iran en de keizer van het Centraal-Afrikaans Keizerrijk uit hun ambt werden gezet, is Japan het enige land ter wereld dat nog een regerende keizer heeft.
Het keizerlijke paleis staat in Japan ook wel bekend als Kōkyo en ligt in het centrum van de hoofdstad in de wijk Chiyoda. Dit prachtige oude paleis is al eeuwenlang de residentie van Japanse keizers en shoguns (warlords).
De Ommegang in Brussel
Op 25 oktober 1555 doet Karel V afstand van de heerschappij over de Nederlanden. Hij draagt de macht over aan zijn zoon Filips, die ook Spanje erft. Karels broer Ferdinand volgt hem op als keizer.
Filips II, verdediger van het rooms-katholieke geloof, was koning over een rijk waar de zon nooit onderging. Hij probeerde via oorlogvoering en slimme huwelijken zijn concurrenten Frankrijk en Engeland in toom te houden, zette tevergeefs de ketters in de Nederlanden onder druk en versloeg de Ottomanen.
Met de Vrede van Augsburg gooide keizer Karel V op 25 september 1555 feitelijk de handdoek in de ring. In Augsburg kwamen zowel katholieke als lutherse vorsten bijeen. Men stelde gezamenlijk dat men wel streefde naar hereniging, maar dat geconcludeerd moest worden dat wederzijdse bekering onmogelijk was.
Gaius Octavianus wordt Augustus
Caesar werd vermoord door enkele senatoren die een complot hadden gesmeed. De fatale messteken kwamen van Brutus, zijn voormalige vertrouweling. De enige heerser die zich staande wist te houden in de burgeroorlogen die volgden op Caesars dood, was zijn achterneefje: Gaius Octavianus.
Tussen de dood van keizer Augustus in 14 n. Chr. en de opdeling in 395 had het Romeinse Rijk maar liefst 70 keizers. Slechts 20 van hen stierven een natuurlijke dood.
In 44 v. Chr. werd de populaire legerleider en politicus Julius Caesar door een groep senatoren gedood. De reden was dat Caesar zichzelf tot dictator had benoemd en de Romeinse senaat en zijn aristocratische elite buitenspel had gezet.
Het Britse Rijk bereikte in 1921 zijn grootste omvang van bijna 33.000.000 km² (bijna een kwart van het landoppervlak van de aarde) en was daarmee samen met het Mongoolse Rijk het grootste wereldrijk dat ooit op aarde heeft bestaan.
China was toen al zo'n twee millennia een keizerrijk. Denk ook aan het Romeinse en Byzantijnse keizerrijk, het Perzische keizerrijk, de Europese keizers tussen Karel de Grote en de Habsburgers, het Osmaanse rijk, en de Japanse keizers – de langst bestaande dynastie ooit.
DE ROMEINSE LIMES IN NEDERLAND
2000 jaar geleden, van ongeveer 40 tot 400 na christus, liep de grens van het grote Romeinse Rijk midden door wat nu Nederland is. Het was het Romeinse leger niet gelukt om héél Nederland te veroveren. De rivier de Rijn werd toen gekozen als grens.
Eén van de bekendste koningen uit de Middeleeuwen is Karel de Grote. Hij leeft zo'n 1300 jaar geleden, waar hij koning is van het Frankische rijk. Dat rijk is ongeveer even groot als Frankrijk, Duitsland, België en Nederland nu bij elkaar. In het jaar 800 wordt hij door de paus tot keizer gekroond.
De eerste ketterplakkaten waren mild in hun toon. Zo mochten er geen bijeenkomsten worden georganiseerd waar over het geloof werd gesproken op straffe van een boete die uit kon monden in een hogere straf bij herhaling. Maar vanaf 1523 werden ook de eerste ketters verbrand. Toch bleef het protestantse geloof groeien.