Bij ongeveer een op de drie Nederlanders wordt in de loop van het leven kanker vastgesteld. Iedereen krijgt dus vroeg of laat met kanker te maken. Als patiënt of als naaste van een patiënt. Kanker kan voorkomen bij mensen van alle leeftijden, ook bij kinderen.
Kanker kan bijna overal in het lichaam ontstaan. Er zijn meer dan 100 verschillende soorten kanker. Al deze soorten hebben de eigenschap van ongecontroleerde celdeling gemeen. De snelheid waarop ongecontroleerde celdeling plaatsvindt, is voor elke vorm van kanker anders.
Vaak ontstaat kanker zonder dat je het doorhebt. Gelukkig kun je de ziekte soms op tijd ontdekken. Je hebt dan meer kans op een succesvolle behandeling. Je kunt bijvoorbeeld meedoen aan bevolkingsonderzoek om kanker vroeg op te sporen.
Resultaten. De kans om kanker te krijgen is in de afgelopen dertig jaar fors gestegen, voor mannen van 40% in 1990-1994 naar 54% en voor vrouwen van 33% naar 47% in 2015-2019 (figuur 1). Het verschil tussen mannen en vrouwen is zeven procentpunt.
Meestal is er niet één oorzaak van kanker, maar spelen meer dingen een rol.Denk aan je leefstijl, je leeftijd, je genen, omgevingsfactoren en infecties. Lees ook: Hoe ontstaat kanker? Specifieke informatie over risicofactoren voor een bepaalde kankersoort vind je in de informatie over kankersoorten.
Je kunt niet vermijden dat je mogelijk kanker krijgt, maar je kunt wel een en ander doen om het risico op de ziekte te verkleinen. Niet roken, weinig of geen alcohol drinken, gezond eten en bewegen, verstandig omgaan met de zon en met (mogelijk) kankerverwekkende stoffen.
Roken en meeroken vormen het grootste risico op kanker.
De kans om kanker te krijgen is bij vrouwen het meest gestegen tussen de 65 en 85 jaar. Bij mannen is dat boven de 75 jaar. Daarentegen is de kans om aan kanker te overlijden bij mannen onder de 75 jaar afgenomen, en boven de 75 jaar toegenomen. Bij vrouwen is de kans om te overlijden aan kanker afgenomen tot 65 jaar.
Je immuunsysteem is de afweer van je eigen lichaam. Het beschermt je tegen allerlei ziektes en infecties. En kan ook kankercellen doden en opruimen.
In Bulgarije, Oostenrijk en Roemenië is de incidentie het laagst.
Omdat kanker vaker voorkomt op hogere leeftijd, neemt vooral het aantal oudere patiënten toe. Daarnaast wordt de toename in kankerdiagnoses veroorzaakt door leefstijl. Risicofactoren zijn onder andere roken, alcoholgebruik, weinig lichaamsbeweging en overgewicht. Huidkanker is de grootste stijger.
Ook dat kan het lichaam meestal zelf herstellen. Maar helaas is dat niet altijd zo. De genen die de deling, groei en ontwikkeling van een cel regelen, kunnen fouten gaan vertonen. Als er meerdere fouten optreden in dezelfde cel, blijft die cel zich ongecontroleerd delen.
Meeste nieuwe gevallen van kanker op latere leeftijd
Kanker is een ziekte die vooral op latere leeftijd voorkomt. In 2023 was ruim de helft (54%) van alle nieuwe patiënten 70 jaar of ouder, iets minder dan de helft (45%) viel in de leeftijdsgroep 30 tot 70 jaar en 1% was jonger dan 30 jaar.
Chronische kankerpijn wordt ook aanhoudende pijn genoemd en is altijd aanwezig. Naast aanhoudende pijn kunt u ook last hebben van doorbraakpijn bij kanker. Doorbraakpijn is pijn die vaak plotseling opkomt en snel weer verdwijnt of minder wordt. Het is pijn die boven op pijn komt die u al langer heeft (chronische pijn).
Om te onderzoeken of je al dan niet kanker hebt, gebeurt meestal een biopsie of een punctie. Daarnaast helpen beeldvorming (onderzoeken zoals CT-scan, MRI, echografie ) en laboratoriumonderzoek (zoals bloed- of urineonderzoek) je arts om een diagnose te stellen en om de beste behandeling te kiezen.
Nachtelijk zweten is een vroeg symptoom van sommige vormen van kanker. De meest voorkomende vorm van kanker met klachten van nachtelijk zweten is lymfoom. Vaak hebben mensen met ongediagnosticeerde kanker ook andere symptomen, zoals onverklaarbaar gewichtsverlies en koorts.
De alarmsymptomen die zullen worden besproken zijn: orale en mondmotorische afwijkingen, dysfagie, odynofagie (=pijn bij slikken), spugen, recidiverende KNO- en luchtwegproblematiek, afwijkende defecatie zoals diarree, obstipatie, ontkleurde ontlasting, bloedbijmenging en neurologische symptomen zoals hoofdpijn, ...
Alvleesklierkanker heeft slechtste overlevingscijfers van alle kankersoorten. Op 15 november is het Wereldalvleesklierkankerdag. Alvleesklierkanker heeft de slechtste overlevingscijfers van alle soorten kanker in Nederland.
U overweegt om u te laten testen op kanker. Dit testen, ook wel screening genoemd, wordt gedaan om kanker op te sporen in een vroeg stadium, voordat er sprake is van klachten. In dit stadium kan de kanker beter worden behandeld dan in een later stadium.
De kans op overleving is fors toegenomen bij darmkanker, nierkanker, slokdarmkanker en ook bij veel soorten bloed- en lymfeklierkanker. Kankersoorten met een 5-jaarsoverleving hoger dan 80% zijn huidkanker, borstkanker, prostaatkanker en minder vaak voorkomende kankersoorten zoals hodgkinlymfoom en zaadbalkanker.
Een gezonde leefstijl en de kans op kanker
Wie genoeg beweegt, gezond en gevarieerd eet, een normaal gewicht heeft, niet rookt, weinig alcohol drinkt en met mate in de zon zit, verkleint het risico op het krijgen van kanker. Een gezonde leefstijl is in relatie tot kanker van grote betekenis.
Dat heeft te maken met de belasting van de tumor op het lichaam als geheel. Het delen van de cellen, het groeien en uitzaaien kost heel veel energie. Uiteindelijk ga je je eigen cellen afbreken om genoeg energie te kunnen leveren. Dat is funest voor je afweersysteem, waardoor je aan een simpel virus al kunt overlijden.
Dat roken longkanker kan veroorzaken weten de meeste mensen wel. 81% van de mensen met longkanker kreeg dit door roken. Maar wist je dat je door roken ook meer kans hebt op andere kankersoorten? 16% van alle kanker komt door roken.