Beeldschermen van televisie, smartphone, tablet of computer stralen blauw licht uit. Recent ontwikkelde schermen maken gebruik van ledtechnologie. Die zenden meer blauw licht uit dan traditionele schermen. Blauw licht is overdag een heel normaal, natuurlijk verschijnsel.
Denk aan apparaten zoals smartphones, tablets, computermonitoren, laptops en televisies. In de regel kan je ervan uitgaan dat de apparaten die we het dichtst bij onze ogen houden het grootste aandeel hebben in de blootstelling van onze ogen aan blauw licht licht.
Blauw licht verstoort je ritme
Wanneer je 's avonds naar een beeldscherm kijkt (televisie, tablet, computer of mobiel) maakt je lichaam dus geen melatonine aan. Je lichaam begint dan pas met de melatonineproductie als je rustig in bed ligt. Hierdoor kan het lang duren voordat je je moe voelt en in slaap valt.
Het blauwe licht bevindt zich aan het uiteinde van het zichtbare deel van het lichtspectrum, vlak naast het onzichtbare ultraviolette licht (UV-A, UV-B en UV-C). Blauw licht is afkomstig van verschillende bronnen zoals de zon maar ook van je laptop of telefoon.
Televisies en andere apparaten stralen niet alleen blauw licht uit, maar ook elektromagnetische straling of elektrosmog.
Een comfortabele kijkafstand blijkt ongeveer 2,4 keer de schermdiagonaal van de tv (in cm) te zijn. Dit getal kun je gebruiken als startpunt voor het bepalen van de ideale grootte van je nieuwe tv. Pin je hierbij niet vast op 1 specifieke grootte van de tv, maar bekijk ook tv-formaten die daar dicht bij zitten.
Blauw licht verstoort ons bioritme. Door de korte golflengte van de lichtstralen – vanaf 400 nanometer (nm) – prikkelt het de fotoreceptoren en stimuleert zo de pupilreflex. Daardoor vertraagt de productie van melatonine – een hormoon dat ons moe maakt. Vooral wie gevoelig is voor licht, valt dan moeilijker in slaap.
Bekend is dat blauw licht invloed heeft op onze biologische klok, en daarmee de slaap kan verstoren. Door een structureel slaaptekort kunnen mensen zich slechter concentreren en minder goed presteren. Ook kunnen gezondheidsproblemen ontstaan.
Het wordt vaak geassocieerd met diepte en stabiliteit. Het symboliseert vertrouwen, loyaliteit, wijsheid, zelfverzekerdheid, intelligentie, geloof, waarheid en de hemel. Blauw wordt beschouwd als gunstig voor de geest en het lichaam. Het vertraagt de menselijke stofwisseling en produceert een kalmerend effect.
In het kort
Narcolepsie is een zeldzame ziekte waarbij u overdag vaak plotseling in slaap valt. Overdag bent u bijna altijd slaperig, ook als u genoeg geslapen heeft. 's Nachts wordt u regelmatig even wakker. Narcolepsie begint meestal tussen de leeftijd van 15 en 35 jaar.
Veel volwassenen (58 procent) gebruiken in het laatste uur voordat ze gaan slapen een tablet, smartphone of computer. Ze doen dit meerdere keren per week of dagelijks.
Het uitgangspunt is dat je het bovenste derde deel van het scherm op ooghoogte vanaf je kijkpositie hangt. Heb je bijvoorbeeld een scherm dat 60 centimeter hoog is? Dan hangen de bovenste 20 centimeter op ooghoogte en de overige 40 centimeter eronder.
Ga naar Instellingen > Display. Klik op 'Filter blauw licht' (let op, klik niet direct op het schuifje maar op de tekst 'Filter blauw licht').
Op een laptop of computer doe je dit door instellingen te openen, naar systeem te gaan en het submenu 'beeldscherm' te selecteren. Hier vind je bij de meeste apparaten de instellingen om 'nachtlamp' in te schakelen.
Blauwachtig licht: dit zijn kleuren als universeel wit en daglicht wit, die ons feitelijk wakker weten te houden en dus ons slaapritme verstoren. Roodachtig licht zoals warm wit brengt ons in een ontspannen staat.
Rood licht maakt het daarentegen makkelijker om in slaap te vallen, ontdekten neurowetenschappers van het Nederlands Herseninstituut. Blauw licht uit beeldschermen onderdrukt het slaapopwekkende hormoon melatonine. Voor een goede nachtrust kan je televisies, laptops, smartphones en tablets 's avonds beter laten liggen.
Blauw licht stimuleert fotoveroudering; veroudering door blootstelling aan licht. Langdurige blootstelling aan geconcentreerd blauw licht kan dan ook huidbeschadigingen veroorzaken, zoals kleurveranderingen, ontstekingen en een zwakker huidoppervlak.
Net zoals een overmaat aan UV-licht (licht dat zich buiten de hoge kant ons zichtbare spectrum bevindt) schadelijk kan zijn voor uw huid, kan een overmaat aan blauw licht schadelijk zijn voor uw ogen. In het ergste geval kan er zelfs vroegtijdige maculadegeneratie optreden.
Daglicht. Daglicht is het meest prettige licht om bij te lezen. Binnenshuis is dit soms niet voldoende en wilt u misschien graag een lamp of leeslamp gebruiken. Er zijn veel verschillende lampen te krijgen, toch is niet iedere lamp geschikt om bij te lezen of te handwerken.
«Blauw licht ís niet schadelijk voor de ogen. Daar is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor. Krijg je last van hoofdpijn of tranende ogen na uren schermtijd, dan zijn je ogen simpelweg moe van de inspanning, omdat je lang dichtbij naar iets gekeken hebt. Blauw licht heeft daar niks mee te maken.
Wees gerust: tv kijken is niet slecht voor je ogen. Deze fabel is ooit de wereld in geholpen toen een elektronicafabrikant in de jaren zestig in de Verenigde Staten een televisie op de markt bracht die 100.000 keer meer elektrische straling afgaf dan wettelijk was toegestaan.
Dit doe je door bij een Full HD tv de beelddiagonaal te vermenigvuldigen met 2 tot 2,5. Bijvoorbeeld: een 65 inch tv heeft een diagonaal van 165 cm. Dat komt neer op een ideale kijkafstand van 330 tot 413 cm. Kies je voor 65 inch tv met 4K tv, dan kun je dichterbij zitten, namelijk 198 – 281 cm.
Kijkafstand per inchformaat
43 inch: 1,5 tot 3 meter. 49 inch: 2 meter tot 3,5 meter. 55 inch: 2 meter tot 4 meter. 65 inch: Vanaf 3 meter.