Dieren Behalve mensen zijn er ook veel dieren die hersenen hebben. Gewervelde dieren zoals honden, katten, vissen en vogels hebben bijvoorbeeld hersenen, maar ook krabben, insecten en inktvissen. Dieren zoals ringwormen, slakken, sponzen, anemonen en kwallen hebben geen hersenen.
Vissen gebruiken gereedschappen, eekhoorns adopteren wezen, honingbijen maken plannen, schapen kunnen zich gezichten herinneren, ratten voelen elkaars pijn. Olifanten herkennen zichzelf in een spiegel, kraaien kunnen instrumenten uitvinden en er zijn honden met een woordenschat van meer dan duizend woorden.
De kikker – de hersenen wegen 0,1 gram. Het is ongelofelijk dat dit beestje zo weinig nodig heeft om de verschillende functies van het lichaam en bijvoorbeeld de paringsdrift en jachttechniek te sturen.
Het vermogen om te leren van ervaringen is een belangrijke voorwaarde voor intelligentie. Alle dieren kunnen – net als mensen – door interactie met de omgeving nieuwe positieve en negatieve associaties leren.
Kunnen ze denken? Of al deze dieren kunnen denken, is moeilijker te beantwoorden, zelfs bij zoogdieren. “Als je “denken” echter definieert als “abstract redeneren en bewustzijn”, dan is het antwoord voor de ongewervelde dieren: neen.”
Niet alleen zoogdieren zoals wij, maar ook vogels, vissen en mogelijk kreeften. Wie niet kan praten, voelt geen pijn, was lange tijd het adagium in de wetenschappelijke wereld. Tot de jaren 1980 opereerden artsen baby's die nog niet konden praten zonder verdoving.
Een nieuwe studie van de University of Liverpool komt tot de conclusie dat de veel gehoorde uitspraak van vissers dat "vissen geen pijn voelen", niet klopt. Vissen voelen hoogstwaarschijnlijk wel pijn, en dat op een gelijkaardige manier als zoogdieren en dus ook mensen, zegt de studie.
Zeker 65 diersoorten kunnen lachen, waaronder mensapen, vossen, koeien en vogels. Vrijwel de meeste diersoorten lachen volgens de onderzoekers zacht en onopvallend, zoals de korte piepjes van de rat of het gegrinnik van de mensaap.
Onze honden kunnen ons niet vertellen wat ze denken met woorden. Ze laten ons hun gedachten zien door hun gedrag en lichaamstaal. Als goede eigenaar van huisdieren, zal de relatie met een huisdier worden verbeterd door het vermogen om te observeren en te begrijpen wat de hond denkt.
Een hond maakt combinaties tussen a en b en kiest vervolgens hetgeen hem het meeste oplevert. De hond peinst niet over het verleden en denkt zeker niet over de toekomst, maar leeft uitsluitend in het hier en nu. Zijn hersenen slaan alle ervaringen op en samen met het erfelijk materiaal bepaalt dat zijn gedrag.
Varkens zijn sociale en intelligente dieren. Ze worden vaak in één adem genoemd met slimme dieren als mensapen en dolfijnen. Uit verschillende studies blijkt dat hun cognitieve vaardigheden te vergelijken zijn met die van kinderen van rond de vier jaar.
En de domste: de kakapo
Domheid is natuurlijk moeilijk te vergelijken, maar een van de allerdomste dieren is de kakapo. Van deze papegaai is bekend dat hij regelmatig vergeet hoe zwaar hij is, waardoor hij bij het opstijgen neerploft.
Chimpansees staan met stip op nummer 1 in de lijst van de slimste dieren. Ze weten hun omgeving namelijk te manipuleren in hun eigen voordeel.
Dieren hebben ook intelligentie, maar op een lager niveau. Dieren hebben ook intelligentie, maar op een lager niveau. Al is de mens de enige diersoort die vuur kan maken, via letters en noten communiceert, kaart kan lezen en kan rekenen, onze hersenen verschillen niet veel van die van apen en andere zoogdieren.
Dat katten geen zelfbewustzijn hebben blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat ze zichzelf niet herkennen in de spiegel. Een kat kan angst-agressie laten zien als ze denkt een andere kat in huis tegen te komen, maar in werkelijkheid in de spiegel kijkt. De meeste dieren hebben een 'niet-reflectief bewustzijn'.
Andere katten lijken 'beledigd' te zijnen gunnen hun baasje geen blik waardig. Maar veel katten zijn juist hartstikke blij als hun baasje thuiskomt. Ze miauwen, komen op schoot zitten of op je toetsenbord... Sommige katten volgen hun baasje overal naartoe.
Omdat honden geen fovea hebben (een gebied in het oog met 100% kegeltjes), wordt geschat dat hun oog voor detail tot 6 maal minder goed is dan dat van de gemiddelde mens. Honden kunnen 's nacht veel beter zien dan de mens om twee redenen: Ze hebben veel meer staafjes (deze zijn nodig om 's nacht te kunnen zien).
Als een hond in paniek raakt als je weggaat, is dit meer een teken dat hij scheidingsangst heeft dan dat hij van je houdt. Als een hond in zijn mand gaat liggen of accepteert dat je weggaat (oftewel: rustig blijft), betekent dit wel dat je hond van je houdt en erop vertrouwt dat je weer terugkomt.
Een hond, en zeker een vreemde hond, ervaart het als onaangenaam wanneer we op hem afkomen en zonder te knipperen recht in de ogen kijken. Dit komt over als dominant gedrag en aan hun reactie is dat meteen te zien.
Volgens de studie van de Universiteit van California is van minstens 65 diersoorten vastgesteld dat ze lachgeluiden maken, inclusief de mens. Op de lijst staan veel primaten, maar ook meer verrassende diersoorten zoals bijvoorbeeld de das, kangoeroe, orka en bepaalde vogelsoorten.
Honden beseffen dus zeer goed dat ze op dat moment grappig zijn. Uiteraard zal de humor van de hond wel nooit erg veelzijdige vormen aannemen. De complexe aard van de humor van de mens valt niet te evenaren. Maar toch kunnen we er dus van uitgaan dat honden wel degelijk over een soort gevoel voor humor beschikken!
Onderzoek heeft in het verleden al aangetoond dat beesten, net als mensen, (primaire) emoties vertonen zoals angst en blijdschap. Studies die verschillende wetenschappers, zoals gedragsbioloog Jonathan Balcombe, doen geloven dat dieren ook over een gevoel voor humor beschikken.
Mocht je graag je hengel uitgooien, dan hebben we slecht nieuws voor je: vissen hebben gevoel. Tenminste: ze ervaren vooral stress, blijkt uit onderzoek. Dankzij het ontbreken van belangrijke hersencellen en de kleine omvang van hun schedel, worden vissen vaak gezien als domme, gevoelloze diertjes.
De enige goede reden om een vis te doden, is wanneer de vis ernstig lijdt en niet meer te redden is door eventueel medicijnen en/of goede zorgen. Ongeneeslijke zieke, misvormde en/of verzwakte vissen kunnen zo snel en pijnloos mogelijk uit hun lijden worden verlost.
Slakken, mosselen en garnalen kunnen ook geen pijn ervaren. En zelfs een kreeft die schreeuwt als hij in kokend water wordt gegooid, voelt geen zier. Het zenuwstelsel van deze ongewervelde dieren is gewoonweg te simpel. Zo simpel dat ze geen benul hebben van wat er gebeurt.