De ogen van insecten zijn samengestelde ogen of facetogen. Facetogen bestaan uit een heleboel losse deeloogjes, de ommatidia. Dat zijn er soms wel dertigduizend! Ieder deeloogje heeft een eigen lens en ziet een heel klein stukje van de wereld.
De honingbij heeft net als alle vliesvleugeligen twee grote ogen aan weerszijden van de kop die bestaan uit vele kleine suboogjes, het geheel is het samengesteld oog of facetoog.
Een bij heeft, net zoals andere insecten, zes poten. De poten bestaan uit een heup, een dij, een scheen en de voet. Deze zes poten zijn onderverdeeld in drie paar. Deze drie paar hebben verschillende functies.
Verschillen met zweefvliegen
Bijen hebben vier vleugels. De voor- en achtervleugels van bijen liggen echter vaak over elkaar, zodat lijkt alsof ze maar twee vleugels hebben.
Bijen hebben twee samengestelde ogen (koningin: 4000, werkster: 5000, dar: 8000 facetten). Die facetogen zijn gevoelig voor bewegende voorwerpen, maar omtrekken worden niet scherp waargenomen (scherpte 1/100 van de mens).
Bijen hebben 5 ogen
Elk hebben ze eigen functies. Door de vorm van de facetogen hebben bijen een erg breed gezichtsveld, zodat ze goed kunnen zien in welke bloem honing zit. In de facetogen zelf zitten gemiddeld maar liefst 6000 kleine oogjes (facetten) waarmee ze kleuren, vormen en bewegingen mee zien.
Facetogen bestaan uit een heleboel losse deeloogjes, de ommatidia. Dat zijn er soms wel dertigduizend! Ieder deeloogje heeft een eigen lens en ziet een heel klein stukje van de wereld. Al deze deeloogjes samen vormen, als een soort mozaïek, een groter beeld van de wereld.
Bij solitaire bijen heb je alleen vrouwtjes en mannetjes, dus geen koningin. De achteruitgang van vele solitaire soorten komt onder andere door de verarming van onze natuur en de te grote afstanden tussen de plekken met de juiste planten.
Het zichtbare kleurenspectrum is ook anders bij de bij, zo kan de bij geen rood zien maar kan ze wel ultraviolet licht zien (net zoals sommige vogels). Bovendien kan ze gepolariseerd licht waarnemen, dit heeft geen belang bij haar beeldvorming maar wel bij haar navigatie.
Insecten hebben nauwelijks of geen slagaders, maar wel een hart. Het lichaam van een insect bevat ook tracheeën: een zeer fijnvertakt stelsel van kleine buisjes met openingen aan de zijkant van het lichaam, dit is het ademhalingssysteem.
Het bijenbrein is klein, ongeveer 1 mm³ gevuld met ongeveer een miljoen neuronen (zenuwcellen), maar ten opzichte van andere insecten behoor- lijk groot. Het brein van een fruitvlieg (Drosophila melanogaster) bijvoorbeeld is 30 tot 50 maal kleiner dan het brein van een honingbij (Menzel, 2012).
Bijen (Antophila) zijn een groep van insecten die behoren tot de orde van de vliesvleugeligen (Hymenoptera). Bijen zijn vooral bekend om de honing die de honingbij maakt. Bijen verschillen van de meeste andere (vleesetende) vliesvleugeligen door het dieet van nectar en stuifmeel. Ook de larven leven hiervan.
Uiterlijk verschil tussen bij en wesp
De meest voorkomende bij in Nederland is de honingbij. Deze heeft duidelijk zichtbare lichaamsbeharing op het borststuk en aan de bovenkant van de kop. Deze beharing is een typisch verschil met de wesp. Daarnaast is de honingbij bruin/zwart van kleur en de wesp geel-zwart.
Myopie of bijziendheid is een afwijking van het oog waarbij een bril of lenzen met min-sterkte nodig is om scherp te zien. Dit komt doordat de oogbol te lang is. Hierdoor valt het brandpunt van de lichtstralen die het oog in schijnen vóór het netvlies in plaats van erop en dit zorgt voor een onscherp beeld.
Veel mensen weten dit niet, maar hommels zijn bijen. Ze zien er wel duidelijk anders uit dan andere bijen, met hun wollige, kleurrijke beharing. Ze zouden misschien verward kunnen worden met de gewone sachembij, maar verschillen daarvan doordat hun ocelli (de puntoogjes bovenop de kop) bijna op één lijn liggen.
Bijen kunnen heel goed ruiken. Zo kunnen ze een bloem van enkele kilometers ver herkennen.
Een koningin kan zelf de eitjes produceren (wat overigens elke vrouwelijke bij kan) maar alleen een koningin kan bevruchte eitjes maken. Uit een bevrucht eitje komt een vrouwelijke bij, uit een onbevrucht eitje komt een mannetje (dar). Hiervoor moet de koningin eerst bevrucht worden.
Gebruik bittere amandelolie. Bittere amandelolie, of het hoofdbestanddeel benzaldehyde, kan gebruikt worden om bijen mee te weren. Giet een kleine hoeveelheid op een doek en bewaar deze op een warme, winderige plek buitenshuis waar het snel zal verdampen.
Bijen produceren honing en was, dat is echter niet hun enigste belangrijke taak. De bijen bestuiven de bloemen van alle planten die zij bezoeken. Daarom zien we vaak bij fruittelers bijenkasten. Doordat de bloemen bestoven worden, zullen er meer en betere vruchten aan de bomen groeien.
Als de koningin voor haar overlijden of uitvliegen (wat gebeurt als ze met een deel van het volk gaat zwermen) nog wat eitjes of larfjes heeft achtergelaten, voeren de werksterbijen hen met koninginnegelei. Hierin zitten andere vitamines dan het voedsel dat de gewone bijen krijgen.
De honingbij heeft een angel met weerhaken. Wanneer een honingbij steekt, zorgen die weerhaken ervoor dat zowel de angel als de bij zelf in je huid blijven hangen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een hommelsteek waarbij de angel door de huid prikt, er weer uit gaat en de hommel wegvliegt.
Honingbijen hebben lompe buiken, maar de buik van de koningin heeft een puntigere vorm. Je kunt de koningin hieraan makkelijk herkennen. Zoek naar een bij die scheef op de poten staat. De pootjes van darren zitten direct onder hun lichaam – je zult de pootjes niet echt kunnen zien als je ze van bovenaf bekijkt.
De vlieg maakt spectaculaire vliegmanoeuvres, past zijn snelheid in een fractie van een seconde aan, weet obstakels te ontwijken, en gaat gevaar moeiteloos uit de weg. Niet zo boeiend, zou je denken… totdat je beseft dat de vlieg dat alles doet met een minuscuul brein van slechts honderdduizend neuronen.
Vliegen hebben een gezichtsveld van bijna 360 graden. Ze zien je dus ook als je ze van achteren besluipt. Bovendien verwerken vliegen visuele informatie veel sneller dan wij. De beestjes onderscheiden zo'n 300 beelden per seconde, tien keer meer dan het maximum dat mensen kunnen behappen.
Naast de opvallende vleugels van veel soorten zijn ook de grote, samengestelde ogen van de vlinder heel opvallend. Deze ronde bollen, met honderden kleine, zeshoekige facetten, bevinden zich aan de zijkanten van de kop. Daartussen steken twee lange antennen, die bij dagvlinders altijd eindigen in een knopje.