Je kunt op basis van de uitslag op een IQ-test zien of bij ie- mand sprake is van dyslexie. Het klopt dat mensen met dyslexie op sommige taken bij een IQ-test als groep minder goed presteren.
Dyslexie en hoogbegaafdheid
Kinderen die zowel hoogbegaafd als dyslectisch zijn, zijn vaak te herkennen aan de volgende signalen: Veel spellingsfouten. Wel goed mondeling taalgebruik, maar schriftelijk wel problemen. Negatief beïnvloede prestaties (verveling, faalangst, enz.)
Zij vonden dat het cognitieve profiel van de kinderen met een rekenstoornis meer gelijkend was aan dat van de controlegroep dan aan dat van de groep zwakke rekenaars. De kinderen met een rekenstoornis hadden een hoger totaal en performaal IQ dan de kinderen die zwak rekenden. Er was echter geen verschil in verbaal IQ.
In de eerste drie leerjaren van havo en vwo zijn zowel Frans als Duits verplicht. Er kan geen ontheffing worden verleend aan leerlingen met dyslexie (artikel 21), maar een aangepast programma is wel mogelijk voor Frans en/of Duits, die wordt ook wel gedeeltelijke dispensatie genoemd (zie hieronder).
Dyslexie is een leerstoornis, die zorgt voor problemen met voornamelijk lezen, spelling en schrijven. 'Dys' betekent verstoord functioneren en 'lexie' betekent woord, vandaar dat dyslexie ook wel eens woordblindheid wordt genoemd.
Dyslexie heeft niets te maken met intelligentie, het komt voor bij zowel mensen met hoge, gemiddelde of lage intelligentie. Vaak wordt dyslexie geconstateerd als er verder geen andere oorzaken worden gevonden voor lees– en schrijfproblemen.
Lees- en/of spellingproblemen gaan vaak gepaard met sociaal-emotionele problemen. Niet goed kunnen lezen en spellen heeft invloed op het gevoel van eigenwaarde. Dit komt onder andere doordat het (voortgezet) onderwijs voortdurend een beroep doet op het snel kunnen verwerken en produceren van teksten.
Mensen met dyslexie zijn over het algemeen goed in het waarnemen van de dingen in hun omgeving, het zien van grote gehelen maar ook van details die anderen niet altijd opvallen. De meeste dyslectici denken ook op een sterk visuele (en minder talige) manier.
Aanpassingen als je dyslexie hebt
De schooldirecteur beslist of je examen mag doen met een of meer van de volgende aanpassingen: 30 minuten extra tijd; schrijven met een computer op laptop tijdens het examen; verklanking van tekst.
Leerlingen hebben bij het maken van toetsen in principe recht op tijdverlenging. Het geven van 20 procent meer tijd lijkt op basis van ervaringen redelijk, maar in samenspraak met de leerling kan er voor een ander percentage gekozen worden. Extra tijd geven biedt vaak logistieke problemen.
Er zijn wel testen voor jonge kinderen. Dus als het noodzakelijk is te testen, dan is het wel mogelijk. Als er geen noodzaak is om te testen (zie boven), is het aan te raden te wachten tot het kind 7 of 8 jaar is.
Aanbod. In Nederland kun je de professionele IQ test van 123test doen. Bij de achtergrondinformatie van de IQ test van 123test kun je zien wanneer deze is genormeerd, wat de theoretische basis is en hoe betrouwbaar deze is.
Is een IQ-test bij kinderen betrouwbaar? Een IQ-test is nooit helemaal betrouwbaar. Daarom kan men nooit weten of het gemeten totaal-IQ ook iemands ware intelligentie weerspiegelt. Het gemeten IQ is een momentopname.
Kan dyslexie worden vastgesteld bij hoogbegaafde leerlingen? Het antwoord hierop is ja. Het is opvallend dat er zo veel vragen zijn over het vaststellen van dyslexie bij hoogbegaafde kinderen.
Vrijstelling 2e vreemde taal HAVO/VWO
Er kan geen ontheffing worden verleend aan dyslectische leerlingen. Wel kan de school in de eerste drie leerjaren zelf invulling geven aan het onderwijs in de tweede moderne vreemde taal, omdat er, met uitzondering van Engels, geen kerndoelen zijn voor moderne vreemde talen.
Omdat er veel minder sprake is van geautomatiseerde processen bij lezen en schrijven vergt de schrijftaak extra veel aandacht voor kinderen met dyslexie. Ze hebben a.h.w. de keuze tussen netjes schrijven en veel fouten maken of minder fouten maken en slordig schrijven.
Leerlingen met dyslexie hebben baat bij expliciete instructie van de klank-tekenkoppelingen die in de moderne vreemde taal anders zijn dan in het Nederlands. Het helpt ook als de leerlingen dan een voorbeeldwoord hebben, zodat ze weten hoe deze klank dan klinkt. Ook bij uitspraak kunnen kapstokwoorden helpen.
In Nederland is 3 tot 5 procent van de leerlingen dyslectisch, denken wetenschappers. Sommige wetenschappers zeggen dat dat percentage mogelijk nog lager ligt. De aandoening wordt vaak vastgesteld nadat kinderen in groep 3 van de basisschool zijn begonnen met lezen.
Dyslectici maken meer spelfouten dan leeftijdsgenoten: 'luisterfouten', (bijv. verspeken in plaats van verspreken), 'onthoudfouten' (bijv. ou-au of ei-ij) of regelgebaseerde fouten (bijv. dt-fouten).
Albert Einstein en Leonardo da Vinci hadden dyslexie. Dat is niet zomaar toeval, volgens de auteurs van Dyslexie als kans. Mensen met dyslexie hebben namelijk een andere hersenstructuur. Die zit ze vaak in de weg, maar biedt ook grote voordelen.
Mensen met dyslexie hebben vaak een sterk ontwikkeld visueel geheugen. Dit helpt om innovatief en creatief te denken. Ook leggen ze sneller verbanden en leren ze om zichzelf op een andere manier uit te drukken dan met taal.
Er is sprake van Ernstige Enkelvoudige Dyslexie (EED) als de leerachterstand in lezen en/of spellen erg groot is, ondanks extra instructie op school. Ook moet er in onderzoek zijn aangetoond dat er sprake is van ernstige dyslexie. Een orthopedagoog of psycholoog kan vaststellen of iemand ernstige dyslexie heeft.
Er gaat iets mis in de aanleg van de hersenen waardoor de linker hersenhelft langzamer ontwikkelt dan de rechter helft. Een deel van de informatieverwerking in de hersenen verloopt niet snel genoeg. Verlaagde activiteit in de hersengebieden voor woordherkenning en woordanalyse.
Dyslexie is de algemene term voor ernstige lees- en/of spellingproblemen, die internationaal ook wordt gebruikt. Ernstige dyslexie (ED) is een Nederlandse term, die vooral met regelgeving voor vergoede zorg in Nederland te maken heeft (tot 1 januari 2022 werd gesproken van EED, Ernstige Enkelvoudige Dyslexie).