Aandacht en concentratie: Kinderen (en volwassenen) met dyslexie kunnen moeite hebben met concentreren en het focussen van aandacht. Op school kunnen hierdoor problemen voorkomen.
Zoals eerder benoemd is dyslexie vooral gerelateerd aan leestaken en heeft het geen bewezen invloed op intelligentie.
In werkelijkheid kan dyslexie het geheugen, de organisatie, de tijdsregistratie, de concentratie, multitasking en communicatie beïnvloeden . Dyslectische mensen kunnen overbelasting ervaren en 'uitschakelen', en gebruiken vaak hulpmiddelen voor timemanagement zoals de 'Pomodoro-techniek' of kleurgecodeerde kalenders om dit te beheren.
Gelukkig zijn er ook vaardigheden waar dyslectische mensen meestal juist erg goed in zijn, zelfs beter dan de meeste mensen zonder dyslexie. Het gaat dan om visuele, visueel-analytische en ruimtelijke vaardigheden.
Dyslexie beïnvloedt vaak het functioneren van gesproken taal . Getroffen personen kunnen moeite hebben met het vinden van de juiste woorden, kunnen stotteren of kunnen pauzeren voordat ze directe vragen beantwoorden. Dit brengt hen in het nadeel als ze de adolescentie ingaan, wanneer taal centraler wordt in hun relaties met leeftijdsgenoten.
Dyslectici maken meer spelfouten dan leeftijdsgenoten: 'luisterfouten', (bijv.verspeken in plaats van verspreken), 'onthoudfouten' (bijv.ou-au of ei-ij) of regelgebaseerde fouten (bijv.dt-fouten).
Als een kind dyslexie heeft en daarnaast ook hoogbegaafd is, dan noemen we dat een dubbeldiagnose of in in het Engels: Twice-Exceptional. Een kind heeft dan 2 kenmerken die op elkaar inwerken, maar elkaar ook maskeren. Door de hoge intelligentie zijn ze bijvoorbeeld in staat om hun dyslexie goed te compenseren.
Veel kinderen met dyslexie vinden het lastig om te leren hoe letters en klanken met elkaar corresponderen. Ook kunnen ze zich niet de juiste letters herinneren om de klanken in woorden te spellen .
Dyslexie kan zich uiten in een langzaam leestempo, moeite met woordherkenning en spelling. Het is helaas niet te genezen, maar tijdens een dyslexiebehandeling gaat een kind aan de slag met de koppeling tussen letters en klanken. Door veel te oefenen met deze verbindingen wordt het lezen en spellen makkelijker.
Stel een routine in . Dyslectische leerlingen vinden het misschien moeilijk om zich voor langere tijd te concentreren en raken snel moe. Daarom is het een goed idee om een routine te creëren die de nadruk legt op 'een beetje en vaak' in plaats van te veel werk in een langere sessie te proppen.
Hoewel we de precieze oorzaak dus niet weten, is wel duidelijk dat dyslexie een neurologische basis heeft. Dit houdt in dat afwijkingen in de hersenen leiden tot verstoringen in het opnemen van talige informatie. Het gaat dan vooral om de verwerking van klanken en letters, dat zich uit in moeite met lezen en spellen.
Een recent onderzoek wees uit dat kinderen met ADHD en mensen met dyslexie een hogere mate van slaperigheid overdag hadden dan kinderen zonder ADHD . Waarom Slaapstoornissen veroorzaakt door ADHD zijn om een aantal redenen over het hoofd gezien.
In werkelijkheid zijn de twee – dyslexie en intelligentie – niet gerelateerd . De misvatting dat kinderen met dyslexie niet intelligent zijn, komt voort uit een paar factoren: Misinterpretatie van prestaties: aangezien dyslexie voornamelijk lezen en schrijven beïnvloedt, kunnen kinderen met dyslexie moeite hebben met academische taken.
Er is niet één enkel "dyslexie-gen"; momenteel zijn er meer dan 40 genen gekoppeld aan dyslexie, elk waarschijnlijk met een klein effect op zichzelf. Er is in geval van dyslexie geen enkel "dominant" of "recessief" gen.
Personen met leerproblemen zijn over het algemeen (maar niet noodzakelijkerwijs) bovengemiddeld intelligent. Er ontstaat altijd een discrepantie tussen het gemeten IQ van het individu en het prestatie-IQ. Bijvoorbeeld, het individu kan een gemeten IQ van 125 hebben, maar als gevolg van dyslexie, leesvaardigheden die onder het gemiddelde liggen .
Kinderen met dyslexie lukt het vaak niet om het leesproces volledig te automatiseren. Dit heeft verschillende gevolgen: denk aan een traag leestempo, moeite met het lezen van onbekende woorden, leesfouten, moeite met hardop lezen. Mensen met dyslexie kunnen lezen altijd als een inspanning blijven ervaren.
Je zult echter niet per se zien dat iedereen met dyslexie dezelfde problemen met spelling ervaart . Dat komt omdat fonemen in sommige talen orthografisch transparanter zijn. Spaanse en Italiaanse woorden zijn bijvoorbeeld consistenter in de manier waarop ze letters aan klanken koppelen.
Verwarrende letters en woorden die op elkaar lijken
Veelvoorkomende fouten bij het lezen en spellen zijn het door elkaar halen van b's en d's, of woorden die op elkaar lijken, zoals 'was' en 'saw', 'how' en 'who'. Letters en cijfers kunnen achterstevoren of ondersteboven worden geschreven. De meest voorkomende cijfers die visueel dyslectici omdraaien zijn 9, 5 en 7.
Vaak vrezen ouders dat een dyslexiediagnose aangeeft dat hun kind minder intelligent is dan leeftijdsgenoten. Toch is dyslexie niet exclusief voor een bepaald intelligentieniveau; het kan individuen treffen met een gemiddeld, bovengemiddeld en hoogbegaafd intellect.
Intelligentie. Zoals in de definitie van dyslexie wordt beschreven (BVRD, 2021), gaat het om een specifieke leerstoornis die niet het gevolg is van een algemene verstandelijke beperking.
100 is het gemiddelde dat overeenkomt met mavo/vmbo-denkniveau. Vanaf een score van 130 spreekt men van hoogbegaafdheid. Met een IQ score tussen de 120 en 130, wordt vaak gesproken over 'meerbegaafd'. Een score van 145 of meer valt in de categorie 'uitzonderlijk begaafd'.
heeft soms moeite om op woorden te komen. haalt begrippen als voor/achter en links/rechts door elkaar. heeft moeite met het aanleren van liedjes of rijmpjes. vindt het lastig om rijtjes, spellingregels en soms ook tafels te onthouden.
Verschillen en overeenkomsten
Daarnaast hebben ADHD en dyslexie een verschillende uitwerking op de schoolprestaties. ADHD leidt niet altijd tot een ernstig leerprobleem, terwijl dyslexie bijna altijd leerproblemen tot gevolg heeft. '