Zee-egels zijn geen agressieve dieren, maar het kan gebeuren dat je er per ongeluk op gaat staan. Als je op een zee-egel gaat staan, breken de stekels af in je huid. De stekels geven gif af waardoor het erg pijnlijk is. Verwijder zo snel mogelijk de stekels en ontsmet de wondjes met azijn.
Heel veel zee-egels zijn giftig. Dit maakt de steek pijnlijker, maar voor mensen ongevaarlijk. Enkele soorten zijn echter zo giftig, dat ze voor mensen gevaarlijk worden. Dit zijn echter maar enkele soorten, die niet in Europa voorkomen.
De zee-egels leven meestal van plantaardig voedsel of detritus. Sommige soorten nemen ook wel dierlijk voedsel. Ze brengen hun voedsel meestal met buisvoetjes en stekels naar de mond. Omdat zeeëgels algen eten, kunnen ze bijdragen aan behoud van het koraal, dat door algenafzetting in zijn groei wordt belemmerd.
Het eetbare gedeelte is de kuit, die je heel voorzichtig moet verwijderen. Zee-egelkuit wordt meestal rauw gegeten, maar kan ook gekookt worden. Het heeft een intense, romige (umami) zilte smaak die nog het meest aan zeewier doet denken. Een zee-egel is niet makkelijk om te openen.
De zee-egel is een luxeproduct in de gastronomie. Het zijn de gonaden, de eierstokken, van het dier die we eten. Deze hebben een licht geel tot oranje bruine kleur en zijn nootachtig en licht leverachtig van smaak.
De smaak van zee-egel is wat nootachtig en leunt erg aan bij die van een smeuïge, romige kreeft.
De egel heeft voor de mens een hoge aaibaarheidsfactor. Toch houdt het dier niet van aanrakingen. Dan trekt het zijn snuit in en verandert in een 'hondsegel'. Hoe hoger de aaibaarheidsfac-tor, des te meer is de mens bereid iets voor het dier te doen.
Egels zijn beschermde dieren, het is dan ook verboden om egels zelf op te nemen. U geeft een egel de meeste kans door het dier zo spoedig mogelijk naar de dichtstbijzijnde opvang te brengen.
Rode zee-egel
Dit spinachtige zeedier kan zo'n 200 jaar worden.
Een egel mag er best wel slim uitzien, het is één van de primitiefste zoogdieren. Hoewel egels te boek staan als insecteneters, zijn het eigenlijk alleseters. Bovenaan het menu staan insecten en hun larven -egels zijn verzot op nachtvlinders en hun rupsen- direct gevolgd door regenwormen.
Zee-egels hebben geen ogen, maar zien toch alles. Onderzoek toont nu aan dat ze hun hele lijf daarvoor inzetten. Uit eerdere onderzoeken was al gebleken dat zee-egels reageren op licht. En dat is opvallend, aangezien de dieren helemaal geen ogen hebben.
Dan zijn waterschoentjes helemaal een uitkomst. Niet meer schuifelen naar het water en au au roepen maar gewoon zo het water inlopen. De waterschoentjes hebben ook een beschermende functie zoals bv tegen zee egeltjes. De naalden van zee-egeltjes zijn pijnlijk maar er ook zeer lastig uit te krijgen.
Egels kunnen goed zwemmen, maar verdrinken vaak in vijvers of zwembaden met rechte randen. Zorg daarom voor zacht glooiende oevers of leg er een ruw loopplankje in (niet dwars op maar parallel met de oever, zoals een trap tegen een muur, zodat ze de uitweg vinden).
Zodra ze gevaar bespeuren richten ze alle stekels dezelfde kant op. Ook gebruiken ze de stekels om zich voort te bewegen. Daarnaast beschikken ze over een soort zuigvoetjes waarmee ze kunnen 'lopen'. Zee-egels hebben geen voorkeurskant, zoals gewervelden.
Meer dan 150 miljoen jaar oud
Deze fossiele exemplaren komen uit het Jura tijdperk en zijn tussen de 150 en 200 miljoen jaar oud. De zee egels zijn gevonden in Madagaskar. Kenmerkend voor deze soort is het vijf vingerige bloemblad. Dit zijn eigenlijk poriën waarmee het diertje kan bewegen.
Let op: egels kunnen bijten. Plaats de egel in een hoge kartonnen doos, kist of kattenmandje.
Spirituele betekenis egel
Dit dier laat je zien dat je niet bang moet zijn om dingen te delen. Met andere woorden: het is noodzakelijk om jezelf te zijn en om zelfrespect te hebben. Neem de dingen persoonlijk. Vooral als de mensen om je heen niet kunnen zien wat je bedoelingen zijn of je woorden verkeerd begrijpen.
De dag brengen egels door verstopt in een nest van bladeren of op een andere donkere plek. In de winter houden ze een winterslaap. In ons land is dat van eind oktober tot eind maart of begin april. Sommige egels slapen het hele stuk door, terwijl andere egels in december af en toe de winterslaap onderbreken.
Ze vermijden vochtige gebieden en naaldbossen zonder onder begroeiing, egels hebben een hekel aan nattigheid en prefereren droge schuilplaatsen.
Zeven- tot achtduizend stekels beschermen de egel tegen hun vijanden: dassen, vossen, honden en roofvogels. Toch zitten stekels soms ook in de weg. Bij de paring leggen vrouwtjes de stekels plat.
Vossen en dassen vinden het lastig om een opgerolde egel te pakken, maar soms lukt het wel. Grote roofvogels, zoals sperwers en uilen, hebben er minder moeite mee. Bovendien zijn die lastiger te horen en te ruiken. De grootste vijand van de egel is de mens.
Snij met een mes of knip met een schaar onderaan in de opening van de zee-egels. Eerst moeten de ingewanden worden verwijderd, daarna kan de romige orangje kuit, die aan de bovenkant van de schelp vastzit, eruit worden gelepeld. Houd 3 mooie zee-egels per persoon bij en spoel ze goed schoon.
Normaliter hebben zee-egels een doorsnede van 3 cm t/m 10 cm. De stekels zijn gemiddeld 1 cm t./m 3 cm lang. Het geslacht Diadema heeft met stekels van 10 cm t/m 30 cm de langste stekels. De stekels van een aantal soorten zee-egels bevatten een toxine wat voor mensen bijzonder gevaarlijk kan zijn.
Je rent het water in, maar nog vóór je goed en wel in het water bent beland, voel je een stekende pijn in je voet. Je bent op een zee-egel gaan staan en je voet zit vol met splinters.