Een voorbeeld van een norm is “Je houdt de deur open voor degene die achter jou aan komt”. De achterliggende waarde is dan Beleefdheid.
De 10 meestvoorkomende waarden wereldwijd zijn: vrijheid, eerlijkheid, respect, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, gelijkheid, vrede, vriendelijkheid, liefde, en veiligheid.
Normen en waarden, twee verschillende begrippen die we graag als één laten klinken. Normen zijn ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen. Waarden zijn de achterliggende idealen die als waardevol worden aangeduid; dingen die je belangrijk vindt, als persoon of als groep.
Normen zijn gedragsregels. Er zijn verschillende soorten normen namelijk; religieuze normen, morele normen, fatsoensnormen en rechtsnormen. Als normen worden overtreden spreken we van normoverschrijdend gedrag.
Normen kun je uitleggen als geschreven en ongeschreven gedragsregels of richtlijnen. Normen geven aan wat volgens jou en andere mensen niet mag of juist moet.
Normen zijn de (gedrags)regels die horen bij de waarden. Normen zijn praktisch toepasbaar en meetbaar. Voorbeeld: Een vrouw moet evenveel salaris betaald krijgen als een man in dezelfde omstandigheden.
Vaak benoemen vrienden of familieleden heel makkelijk waar jij voor staat en wat jij belangrijk vindt. Dus vraag aan je partner, je ouders of vrienden welke kernwaarden bij jou horen. Ook leuk, vraag het aan je collega's! Zij kennen je vanuit een andere rol en hebben wellicht interessante aanvullingen.
Sociale normen zijn sterk afhankelijk van tijd en plaats. Zo is het bijvoorbeeld in het dagelijks leven de norm om aangekleed en niet naakt over straat te gaan. Op een nudistencamping is het juist de norm dat iedereen naakt is.
Normen zijn ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen, een regel die je met elkaar afspreekt.
Normen gaan over wat 'je moet' of wat je van jezelf 'niet mag'. Jouw persoonlijke normen zijn een soort van regelgeving die als persoonlijke drijfveer fungeren. Voorbeelden van normen zijn: Je mag niet huilen want dat is een teken van zwakte.
In Nederland zijn de waarden vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit belangrijk. De Rijksoverheid heeft een brochure gemaakt over deze drie waarden, waarin precies wordt uitgelegd wat welke waarde inhoudt.
Persoonlijke waarden zijn zaken die jij écht belangrijk vindt in het leven. Ze bepalen grotendeels jouw oordelen en waarom je wel of niet iets doet. Voorbeelden van persoonlijke waarden zijn respect, vrijheid, integriteit, rechtvaardigheid, verantwoordelijkheid, etc.
Datgene wat je heel belangrijk vindt in je werk, worden ook wel drijfveren of 'waarden' genoemd. Jouw drijfveren zeggen iets over wie je bent en hoe je in het leven staat. Ben je iemand die het belangrijk vindt om avontuur te beleven of zoek je juist zekerheid en stabiliteit?
Waarden zijn algemene principes die als richtinggevend voor een bepaalde praktijk worden gezien. Waarden geven dus richting aan het handelen. Morele waarden in de gezondheidszorg zijn bijvoorbeeld eerlijkheid, weldoen, vertrouwen, privacy, respect voor autonomie, niet-schaden en rechtvaardigheid.
Bij de waarde eerlijkheid kun je bijvoorbeeld de norm bedenken dat je niet moet liegen. Normen kunnen positief of negatief geformuleerd worden. Positief zijn dingen die je juist wel moet doen, terwijl negatief gaat over dingen die je niet mag doen.
Het zijn algemeen aanvaarde gedragsregels. Normen vormen de verbinding tussen de algemene waarden (zoals vrijheid, rechtvaardigheid) en concrete gedragingen; het zijn opvattingen over hoe men zich wel of niet zou moeten gedragen in concrete omstandigheden.
Liefde is een persoonlijke waarde en mocht dat voor jou ook zijn, dan is dat een belangrijke motor die jou aanzet tot activiteiten. Persoonlijke waarden bepalen nu eenmaal ons doen en laten voor een groot deel samen met de bijbehorende overtuigingen en normen.
Waarden zorgen voor het overstijgen van onze overtuigingen vanuit onze opvoeding en culturele conditionering, zodat we meer onszelf kunnen worden, en dus meer een authentiek leven kunnen leiden. Waardengebaseerde besluitvorming is nodig de institutionalisering en ontwikkeling van democratie in de wereld.
Bij de waarde Geduld kan de norm 'laat de ander uitspreken' horen. Bij normen kan je dus gemakkelijk bepalen of iets gewenst is of niet. Daarom wordt in de omgang met anderen vaak de norm genoemd en niet de waarde.
Kernwaarden voorbeelden
Zo'n waarde geeft jouw leven richting. Nog wat voorbeelden van kernwaarden: rust, geluk, echtheid, gezondheid, duurzaamheid, humor, kalmte, stilte, vertrouwen, ambitie, succes, moed, betrouwbaarheid en oprechtheid.
Europese normen worden opgesteld door de Europese normalisatie-organisatie (EN) en gelden voor heel Europa. Deze worden per land gepubliceerd door de nationale normalisatie-instituten (NEN).