Wespen - Wespenbeheer. Als u zou vragen hoe mensen over wespen denken zullen de meesten aangeven dat ze er een hekel aan hebben. De meeste mensen zullen wespen zonder aarzelen proberen te doden. De waarheid is echter dat we niet zonder wespen kunnen omdat ze zo belangrijk voor ons zijn.
Het gaat niet goed met de biodiversiteit. Aan een sneltempo dalen het aantal planten- en diersoorten, en ook heel wat schimmels en bacteriën verdwijnen.
Wespen zijn erg nuttige dieren. Zo bestuiven ze allerlei planten tijdens hun zoektocht naar nectar. Ook zijn het echte opruimers, ze helpen bij het opruimen van kadavers. Tot slot vangen wespen vliegen, dazen en muggen, hiermee helpen ze een insectenplaag te voorkomen.
Een nest van 6.000 wespen kan zo in één week een half miljoen vliegen en zo'n 130.000 muggen vangen. Maar wespen fungeren ook als een soort natuurlijke opruimingsdienst. Kadavers van kleine zoogdieren, amfibieën en vogels worden in stukjes gebeten en gevoederd aan de larven. Wespen hoeven zeker geen vijanden te zijn.
Het nut van wespen: ze jagen op ongedierte
Ze zijn daarmee heel milieuvriendelijke ongediertebestrijders van allerlei beestjes die het op gewassen zoals maïs, suikerriet en rozen hebben voorzien. Vooral in tropische landen leven wespensoorten die deze nobele taak op zich nemen.
Zo lusten verschillende vogels waaronder de gierzwaluw, wespendief en grauwe vliegenvanger graag een wesp. Maar ook kikkers, spinnen en andere insecten zoals libellen doen zich graag tegoed aan een stekelige maaltijd.
Je zou het niet zeggen, maar wespen hebben nog het meest te vrezen van andere insecten. Libellen vallen wespen aan in volle vlucht. Sommige spinnen, kevers en zelfs motten draaien hun poten niet om voor een lekkere wesp. En zelfs van andere wespen hebben wespen te vrezen.
Een wesp wordt 12 tot 22 dagen oud, afhankelijk van de soort. Koninginnen leven altijd langer, tot wel een jaar. Dat is op zich logisch, want ze moeten doorlopend eitjes leggen om een wespenkolonie in stand te houden. Na de zomer sterven de meeste kolonies echter snel uit door koud weer en voedselgebrek.
Hoe vervelend ook, het goed is dat ze er zijn (voor je glas heerlijke wijn…). De wespen die wél naar ons toe komen vliegen, komen niet voor ons. Het is de geur van eten en drinken die ze richting ons trekt. "Daarom worden ze ook wel limonadewespen genoemd."
Wespen zijn nuttige insecten. Ze bestuiven bloemen en eten dagelijks vele tientallen insecten, waaronder vliegen, muggen en larven van insecten.
Insecten zullen niet snel verdrinken, want wanneer insecten onderwater komen sluiten de stigmata-kleppen zich zodat het water niet de tracheeën binnen kan komen. Door de lucht dat zich in de tracheeën bevindt zal de bij tevens de neiging krijgen te gaan drijven.
Zodra de herfst/winter begint en de eerste nachtvorst aanbreekt, overlijden alle wespen. Alleen de koningin overleeft de kou en overwintert. Vervolgens start de koningin het volgende voorjaar weer met een nieuw nest. Wist je dat een wespennest uitsterft als de temperatuur een tijdje onder de 11 graden blijft?
Wespen hebben gevoelige, langwerpige ogen (facetogen) waarmee ze weliswaar geen rode kleuren kunnen zien, maar wel ultraviolet licht. Bovenop de kop zitten drie ocelli, welke eveneens ogen zijn maar minder gevoelig dan de facetogen. Hun voelsprieten zijn lang en gebogen, en bevatten zintuigcellen.
Een wesp gaat dood als hij steekt
Ook dit is niet waar. In tegenstelling tot de bij heeft een wesp geen weerhaakjes aan zijn angel en houdt hij zijn angel als hij steekt. De wesp kan hierdoor meerdere keren achter elkaar steken en zal hier nooit dood aan gaan.
Een wespenkoningin komt nooit uit haar nest, maar ze kan wel steken als ze wordt aangevallen of als iemand haar nest kwaad doet. Zo zijn er mensen die het nest proberen te verbranden of te verdrinken. Of ze slaan erop met een stok of honkbalknuppel. Slim is dat niet, want alle wespen breken dan uit om te steken.
Doe geen fel gekleurde kleding aan. Felle, heldere kleuren trekken wespen en andere insecten aan. Doe dus zo min mogelijk felle kleuren aan, zoals geel, paars, rood en blauw, zodat je minder aantrekkelijk bent voor wespen.
Elk jaar overlijden in Nederland tussen de vijf en tien mensen aan de gevolgen van een wespensteek. Die mensen hoeven volgens Oude Elberink niet per se allemaal allergisch te zijn. "Het gif van een wesp is namelijk heel toxisch en gevaarlijk omdat het direct door je huid het lichaam in wordt gespoten."
Wespen zijn vooral overdag actief, tot zonsondergang. Daarna gaan ze in hun nest slapen, tot de zon weer opkomt.
De hoeveelheid gif die wordt ingespoten hangt af van het insect: bij een bijensteek wordt 50 tot 100 microgram gif ingespoten, voor een wesp varieert dit van 2 tot 10 microgram. Eén steek van een wesp of een bij is meestal niet gevaarlijk, maar kan wel erg pijnlijk zijn.
Normaal gesproken overleven wespenkoninginnen de winter. Een zeer koude winter kan evenwel fataal zijn voor koninginnen die zich op een plekje verstopt hebben dat niet genoeg beschutting biedt tegen de kou. In het prille voorjaar gaan de koninginnen op zoek naar een mooi plekje om een nest te gaan bouwen.
Op zoek naar voedsel
De wespennesten zijn eind juli namelijk voltooid. Dan is het tijd om op zoek te gaan naar voedsel. Vooral in de tuin en op terrassen bezorgen ze veel overlast. Rond de periode van het nestverval, eind augustus, worden wespen bijzonder agressief.
Ruim 1.900 insectensoorten worden wereldwijd gegeten, waaronder sprinkhanen, krekels, rupsen, kevers, kakkerlakken, mieren, bijen, wespen, termieten, vlinders en motten. De volwassen insecten zijn eetbaar, maar ook de larven of de poppen. Ze bevatten vergelijkbare voedingstoffen als vlees.
De Japanse reuzenhoornaar heeft elke zomer veertig doden op zijn geweten. Gevaarlijk beestje dus, maar een Japanner beweert nu dat hij het agressieve insect omgetoverd heeft tot zijn huisdier.
Wanneer je een wesp doodslaat, komt er uit hun gif een feromoon vrij dat wespen in de buurt lokt en ze agressief maakt. Het zijn zeer sociale beestjes, en wanneer ze het kadaver van een soortgenoot zien liggen of er eentje gevangen zien onder een doorzichtig glas, zullen ze waarschijnlijk wraak nemen en aanvallen.
Wespen in huis in de winter
Zodra het buiten koud wordt leggen wespen namelijk het loodje. Alleen de wespenkoningin overleeft normaal gesproken de winter. Al houdt ze dan wel een winterslaap. In een uitzonderlijk geval slaat ze die winterslaap over en bouwt ze in de winter al een wespennest.