Bij slissen of lispelen wordt de [s] of andere klanken verkeerd uitgesproken. Dit kan komen door te slappe tongspieren, te weinig beheersing van de tongmotoriek of het verkeerd aanleren van de [s]. De [s] klinkt als het ware onzuiver.
Bij slissen of lispelen wordt de /s/ verkeerd uitgesproken. Door te slappe tongspieren of te weinig beheersing van de tongmotoriek klinkt de /s/ onzuiver. In ernstige gevallen wordt het spreken hierdoor slecht verstaanbaar en soms als zeer storend ervaren.
Bij lispelen is het zo dat de punt van de tong met praten tussen de tanden door komt in plaats van dat deze netjes achter de tanden blijft. Dat maakt ook dat lispelen veel meer zichtbaar is dan slissen. De punt van de tong blijft bij slissen immers wel achter de voortanden.
Slissen is een stoornis welke naast onverstaanbaar praten, ook andere overlast kan veroorzaken. Kinderen die slissen worden vaak gepest in de klas. Ook volwassenen ondervinden hinder van deze spraakstoornis. Hierbij kunt u denken aan het voeren van werkgerelateerde gesprekken.
Dit kan komen door te slappe tongspieren, te weinig beheersing van de tongmotoriek of het verkeerd aanleren van tongklanken. Slissen wordt soms veroorzaakt door duimen. Vaak ontstaat dit op jonge leeftijd tijdens de spraakontwikkeling, maar slissen kan op alle leeftijden voorkomen.
Slissen is niet ernstig, maar het kan wel de kaak en het gebit slecht beïnvloeden. Doordat u bij het praten de tong tegen de tanden aandrukt, kunt u een overbeet krijgen. Ook kunt u erg onverstaanbaar zijn voor anderen. Een logopedist kan u hulp bieden.
Bij hele jonge kinderen zal de logopedist meestal niet direct het slissen afleren, maar adviezen geven voor de afwijkende mondgewoonten, zoals duimen en open mond. Pas op latere leeftijd ( vanaf 7 of 8 jaar) kan het slissen effectief worden afgeleerd.
Slissen wordt ook wel lispelen genoemd. Het is een vorm van spraakgebrek dat zich vaak al op jonge leeftijd ontwikkelt.
Er zijn verschillende manieren waarop je kunt slissen
Als je je tong tegen of tussen je voortanden duwt, gaat je 's' vanzelf anders klinken. Hetzelfde geldt voor andere letters waarbij je tong nogal belangrijk is, zoals de z, d en t. Dat noemen we frontaal slissen.
Oorzaak spraakproblemen
Problemen met de spraakontwikkeling door gehoorproblemen of door veel duim- of speen zuigen. Een stembandaandoening. Een te grote neusamandel. Een spierziekte.
Slissen is het verkeerd uitspreken van sisklanken, in het Nederlands vaak de s en de z. Het kan op twee manieren gebeuren: De tong wordt tussen de tanden gestoken. Het geluid lijkt dan op dat van de Engelse th zoals in thief.
Klanken die veel verschillen zijn nasale klanken versus orale klanken. Nasale klanken zijn de klanken via de neus (/m/ en /n/) en orale klanken gaan via de mond /p/, /t/, /d/ etc.).
Broddelen is een spraakstoornis die voorkomt dat je vloeiend spreekt. Vaak is er sprake van snel en onverstaanbaar praten, of juist van spreken met een wisselend tempo. Het gaat mis omdat de organisatie van spraak- en taal in de hersenen niet goed gaat.
Bij een indirecte therapie legt de logopedist de ouders uit hoe ze het kind tot spreken kunnen stimuleren. Bij de directe logopedische behandeling staat de wisselwerking tussen kind en logopedist centraal.
Een persoon met dysartrie kan op verschillende manieren klinken. Soms lijkt het alsof met dubbele tong of mompelend gesproken wordt. Het komt ook voor dat de spraak 'door de neus' (nasaal) klinkt of dat de coördinatie tussen adem en stem verstoord is.
Vaak is dit het gevolg van een neurologische aandoening, bijvoorbeeld een beroerte, Multiple Sclerose of de ziekte van Parkinson. Ook overmatige spanning, zoals in een drukke periode met veel zorgen of stress, kan voor problemen zorgen.
Als u de beugel net heeft, kunt u tijdelijk wat gaan slissen. Ook kan het zijn dat de beugel ergens op het tandvlees, de tong, de mondbodem of de wangen drukt. Dit kan uw orthodontist eenvoudig verhelpen. De meeste van deze problemen gaan overigens meestal na een paar dagen vanzelf over.
Logopedie kan helpen de spraakontwikkeling op gang te krijgen en/of de verstaanbaarheid te verbeteren. Logopedische behandeling bij jonge kinderen voor de spraak- taalontwikkeling kan al starten vanaf gemiddeld 2 jaar. Ook als volwassene kun je spraakproblemen ervaren.
Jonge kinderen leren taal vooral thuis. Jij hebt daar veel invloed op. Het is daarom erg belangrijk dat je kind veel taal hoort. Praat, speel samen, zing liedjes, leer samen liedjes, lees voor en kijk samen naar interactieve praatplaten, online boeken en (korte) filmpjes.
Bij een spraakstoornis is er een probleem in de productie van de gesproken taal. Voorbeelden daarvan zijn stotteren, dysarthrie, verbale ontwikkelingsdyspraxie, verbale apraxie, stemstoornissen ...
Uit onderzoek bij Vlaamse kinderen blijkt dat op vijfjarige leeftijd 75% van de kinderen de 'r' kan uitspreken, dus 25% kan het nog niet. Dat is 1 op de 4, dat is behoorlijk veel. We zien ook dat op een leeftijd van 9 jaar, 90% van de kinderen de 'r' heeft verworven. Dus dat is 15% extra op 4 jaar tijd.
Wat is slissen en lispelen? Bij slissen of lispelen wordt de /s/ verkeerd uitgesproken. Door te slappe tongspieren of te weinig beheersing van de tongmotoriek klinkt de /s/ onzuiver. In ernstige gevallen wordt het spreken hierdoor slecht verstaanbaar en soms als zeer storend ervaren.