Er is geen testament
Als er geen testament is, regelen de erfgenamen samen de erfenis. Zij kunnen dit ook door 1 of meer personen laten doen met een boedelvolmacht. Dit is een verklaring waarin staat wat de gekozen persoon namens de erfgenamen mag doen. Deze persoon kan een erfgenaam zijn, maar dat hoeft niet.
Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dat gebeurt in deze volgorde: echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen. ouders, broers en zussen.
De eerste groep (echtgenoot, geregistreerd partner en kinderen en kleinkinderen) erft als eerste.
Als overgeblevene van de En/of Betaalrekening blijft u, na overlijden van de mederekeninghouder, toegang houden tot de rekening. Bij hoge uitzondering kan een En/of Betaalrekening bij het overlijden van een van de rekeninghouders worden geblokkeerd.
Broers en zussen hebben geen wettelijk recht op een erfenis. Staan zij niet in het testament, dan hebben zij niet zoals kinderen, een legitieme portie.
In een testament staat wie de erfgenamen van de overledene zijn. Als u wilt weten of een overledene een testament heeft gemaakt en waar dat is, kunt u of kan uw notaris contact opnemen met het Centraal Testamentenregister (CTR).
Schoonfamilie en aangetrouwde kinderen erven dus via de wet niets van jou. Een erfgenaam moet wel in leven zijn. Een kind dat nog niet geboren is of een familielid wat overleden is, kan geen erfgenaam zijn.
Als u informatie zoekt over een erfenis kunt u terecht bij de rechtbank in de woonplaats van de overledene. Welke rechtbank bevoegd is in welke woonplaats, kunt u zien op de kaart met rechtbanken op Rechtspraak.nl. Bij de rechtbank kunt u gratis het boedelregister inzien.
Bij de wettelijke verdeling gaan volgens de wet alle goederen naar de langstlevende echtgenoot en krijgen de kinderen alleen een vordering. De legitieme portie is waar een kind volgens de wet minimaal recht op heeft; ook als het onterfd is.
Hoeveel tijd dat is, verschilt sterk per nalatenschap. In een vrij overzichtelijke situatie duurt de afwikkeling al snel ruim een jaar. In ingewikkelde omstandigheden kan dit ook oplopen tot meerdere jaren. Pas na afwikkeling van de nalatenschap kan de erfenis verdeeld worden onder de erfgenamen.
De weduwe of weduwnaar krijgt het vruchtgebruik van de hele nalatenschap. Concreet krijgt de langstlevende het eigen vermogen van zijn overleden partner en de helft van het gemeenschappelijk vermogen in vruchtgebruik. De kinderen erven de blote eigendom.
Het is slim iemand een volmacht te geven om de lopende zaken te regelen. Dat kan een erfgenaam zijn, maar ook iemand die onafhankelijk is, bijvoorbeeld de notaris. De notaris legt in een verklaring van erfrecht vast wie de gevol machtigde is. Meld zo snel mogelijk het overlijden bij de bank van de overledene.
Het kindsdeel is het deel van de erfenis waar u als kind recht op heeft op grond van de wet of het testament. Het kan dat uw erfenis niet direct opeisbaar is, bijvoorbeeld als er sprake is van een wettelijke verdeling of ouderlijke boedelverdeling.
Een notaris controleert voordat hij een verklaring van erfrecht of executele afgeeft of de overledene een executeur heeft benoemd in het laatst gemaakte testament. Ook controleert de notaris of er een codicil is met een executeursbenoeming.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders. Het maakt daarvoor niet uit hoe de relatie van de kinderen met de ouders is.
Nadat de echtscheiding is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand heb je geen recht meer op de erfenis van je overleden ex-echtgenoot. Dit wijkt af als jullie iets anders in een testament of convenant zijn overeengekomen.
De burgerlijke stand
Een overlijden moet zo snel mogelijk aangegeven worden bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar de persoon is overleden. Je kan dit zelf doen of laten regelen door je begrafenisondernemer. De burgerlijke stand zal onder andere het ziekenfonds van de overledene informeren.
Op grond van de Wet op het notarisambt is het mogelijk om het openen van een testament uit te stellen tot na de uitvaart. Dit kun je bijvoorbeeld opnemen in je testament als je iemand onterft en niet wilt dat iemand daar achter komt voor je begrafenis. In dat geval is je testament pas na een kleine week openbaar.
Let wel op: de erfenis komt niet meteen toe aan de Staat als deze in de consignatiekas wordt gestort. Rechthebbenden kunnen namelijk daarna nog binnen 20 jaar aanspraak maken op de erfenis. Daarna is het recht om aanspraak te maken op de nalatenschap verjaard. Dat geldt ook voor onbeheerde banktegoeden van de erflater.
Heeft u geen ouders, broers en zussen en zijn er geen kinderen van uw broers of zussen (neven en nichten) (zie voorbeeld hiervoor), dan komen uw grootouders aan de beurt tezamen met hun (klein)kinderen: uw ooms en tantes, achterneven en achternichten.
Als de overledene geen kinderen had, en nog wel ouders en/of broers en zussen, dan erven zij samen. Halfbroers en -zussen tellen daar ook bij mee. Stiefbroers en -zussen niet. Als er ook geen ouders, broers of zussen waren, dan moet een generatie verder teruggekeken worden: de grootouders en hun nakomelingen.
Wettelijk erfrecht voor alleenstaande zonder kinderen
Ben je alleenstaand zonder kinderen, dan is het wettelijk erfrecht van toepassing. In eerste instantie erven je ouders, broers en zussen. Zijn die al overleden, dan komen tantes, ooms, neven en nichten aan bod.