Er bestaan verschillende types stoma's. De drie meest voorkomende zijn colostomie, ileostomie en urostomie.
De 2 meest voorkomende stoma's zijn: Stoma op de dikke darm (colostoma) Stoma op de dunne darm (ileostoma)
Een darmstoma wordt zowel op de dunne als dikke darm aangelegd. Krijg je een darmstoma op de dikke darm, dan noemen we dat een colostoma. Ligt de stoma op de dunne darm, dan spreken we over een ileostoma. De darmstoma kan ook nog op verschillende manieren worden aangelegd, namelijk dubbelloops of enkelloops.
Stoma opvangsystemen
De huidplak blijft 2 tot 3 dagen zitten. Het zakje kan, afhankelijk van de soort stoma, verwisselt worden.
Doordat er een koolstoffilter in het stomazakje zit, kunnen u en anderen het niet ruiken. U zal uw stoma niet ruiken: de zakjes voor darmstoma's hebben filters die de geur tegenhouden. Maar bij de verzorging merkt u wel dat bepaalde voedingsmiddelen geur afgeven. Denk aan ui, knoflook, koolsoorten en peulvruchten.
Veel mensen ontwikkelen een soort zesde zintuig voor de verzorging van het stoma. U kunt midden in de nacht wakker worden en voeen dat uw zakje moet worden verwisseld of geleegd. Ondersteun uw lichaam met kussens en probeer eens een kussen tussen uw benen of onder uw rug.
Een pouch kan gemaakt worden van een deel van de dunne darm, wanneer de dikke darm is verwijderd. De pouch is dan een soort opvangzakje, waarin ontlasting tijdelijk opgeslagen kan worden. De pouch neemt als het ware de functie van de endeldarm over.
Toch kan er, vooral in de eerste periode na de aanleg van de stoma (enkele dagen tot weken na de operatie), nog ontlasting in dat deel van de darm aanwezig zijn. Daarbij geeft de darmwand van zichzelf slijm af. Als dit zich verzamelt, kunt u het gevoel hebben dat u naar het toilet moet.
Een urinestoma is een kunstmatige uitgang voor urine. Een urinestoma wordt aangelegd als urine het lichaam niet meer langs de natuurlijke weg kan verlaten. Een urinestoma ziet eruit als rood slijmvlies zoals bijvoorbeeld de binnenzijde van de wang.
Seks is niet het eerste waar je aan denkt als je net een stoma hebt gekregen. Door de operatie kan de zin in seks verdwijnen. Toch hoeft een stoma geen belemmering te zijn voor een prettig seksleven.
De stoma heeft geen zenuwuiteinden, hierdoor is deze gevoelloos. In de stoma bevinden zich veel kleine bloedvaatjes waardoor de stoma iets kan bloeden bij aanraking. Omdat de stoma geen sluitspier heeft, kan er op elk moment ontlasting, urine of gasvorming komen.
Stoma opheffen
In overleg met u heeft de chirurg besloten om uw stoma, indien mogelijk, binnenkort op te heffen. Hiervoor verblijft u enkele dagen in het ziekenhuis.
Hoe ziet een stoma eruit? Een stoma heeft een rode kleur en voelt aan als de binnenkant van een wang. Het heeft weinig tot geen gevoel, doordat de stoma geen zenuwuiteinden bevat. Er zitten wel veel kleine bloedvaatjes in, waardoor het bij verzorging of stoten kan bloeden.
Verzorging stoma
Een stoma met een eendelig opvangsysteem dient één keer per dag helemaal vervangen te worden. Bij een stoma met een tweedelig opvangsysteem moet de huidplak 2 à 3 keer per week vervangen worden. Ook dient het zakje dan vervangen te worden.
Een urinestoma of Brickerstoma is een stoma die wordt gemaakt van een stukje dunne darm. Het stukje darm wordt aan 1 zijde met de 2 urineleiders verbonden. Het andere uiteinde wordt in de buikwand gehecht en met een omgevouwen randje in de huid vastgehecht.
In de beginfase is het stoma gevoelig en kwetsbaar. Het stoma bloed snel en kan relatief makkelijk infecteren. Omdat er nog geen goede barrière is, kunnen de bacteriën makkelijk het lichaam binnendringen en een infectie veroorzaken. Uw huid rondom het stoma kleurt dan rood, de stomp wordt warm, dik en pijnlijk.
De gemiddelde leeftijd van de stomadragers is 62 jaar (resultaten niet in tabel); 55% van de stomadragers is jonger dan 65 jaar.
Een dubbelloops stoma is meestal bedoeld om een deel van uw darmen rust en tijd te gunnen om te genezen, bijvoorbeeld na een operatie of bij een ontsteking. Dit type stoma is dan ook meestal tijdelijk. Ook een dubbelloops stoma kan zowel worden aangelegd bij een ileostoma als colostoma.
Aanleg reservoir van dikke en dunne darm (Indiana pouch)
Dit reservoir wordt aangesloten op een buisje en kan via de navel worden geleegd. De mogelijke problemen van dit reservoir zijn vergelijkbaar met die van de Hautmann-neoblaas.
Bij mensen met een pouch gaat de ontlasting dus via de normale weg (de anus) naar buiten. Wel moeten ze vaker dan gebruikelijk naar de wc.
Naast bevuilde kleding of beddengoed, kan de stomaproductie op de huid huidirritatie veroorzaken. Er is al sprake van lekkage als er ontlasting of urine tussen de huidplaat en de huid komt. Dit kan een jeukend tot branderig gevoel geven.
De operatie duurt ongeveer 30-90 minuten. Nadat u onder narcose bent, start de chirurg met het opheffen van de colostoma. Als dat mogelijk is, zal de operatie laparoscopisch plaatsvinden en hoeft de buik niet geopend te worden. Soms is het nodig dat de buik geopend moet worden.
De stoma bestaat uit slijmvlies. Dat voelt vochtig, net als het slijmvlies in je mond. De stoma zelf is gevoelloos, het bevat geen zenuwuiteinden. Een stoma is geen ziekte maar een aanpassing in je lichaam.