De politie mag alleen uw identificatiebewijs vragen als daar een goede reden voor is. Dat is het geval als de politie redelijkerwijs uw identiteit nodig heeft om haar taak uit te voeren. Dus als u strafbare feiten pleegt of betrokken bent bij een verkeersongeluk.
Je bent formeel niet verplicht om een ID-kaart bij je te dragen. In Nederland hebben we namelijk een toonplicht, geen draagplicht. "Die keuze is bewust gemaakt, omdat er sinds de Tweede Wereldoorlog veel weerstand is tegen het verplicht bij je dragen van een persoonsbewijs", zegt jurist Vincent Böhre van Privacy First.
Welke gegevens doorstrepen? Streep met de app persoonlijke gegevens door, die een organisatie niet nodigt heeft. Zoals uw burgerservicenummer (BSN), uw handtekening en/of pasfoto. Op papieren kopie van uw ID of paspoort kunt u deze persoonlijke informatie met een pen of stift wegstrepen.
Toonplicht of draagplicht
Omdat je het identiteitsbewijs verplicht moet kunnen tonen, betekent het in de praktijk dat je altijd een identiteitsbewijs bij je moet hebben.
De identificatieplicht houdt in dat iedereen vanaf 14 jaar een geldig identiteitsbewijs moet kunnen tonen als de politie daar om vraagt. Ook andere ambtenaren zoals boswachters en belastinginspecteurs kunnen u vragen om een geldig identiteitsbewijs.
Om de ID-check te kunnen uitvoeren heeft u een geldig Nederlands identiteitsbewijs nodig en een telefoon of tablet met NFC-lezer. De NFC-lezer leest informatie van de chip van uw identiteitsbewijs. Of uw telefoon of tablet een NFC-lezer heeft, ziet u in de specificaties van het apparaat.
Zij baseert zich op cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat berekende dat 1,5 procent van de Nederlanders van 15 jaar en ouder slachtoffer was van identiteitsfraude.
Bij identiteitsfraude maken criminelen misbruik van valse of gestolen identiteitsgegevens. Ze kopen bijvoorbeeld op naam van iemand anders spullen zonder te betalen.
Denk aan online een telefoonabonnement of bankrekening afsluiten met een kopie van je identiteitsbewijs. Daardoor neemt de kans op identiteitsfraude toe. Een oplichter heeft dan alleen nog een kopietje van jouw ID nodig. Het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en -fouten (CMI) krijgt elk jaar vele honderden meldingen.
Laat u geen geldig identiteitsbewijs zien als de politie of toezichthouder daar om vraagt? Mogelijk neemt die persoon u dan mee naar het politiebureau voor onderzoek naar uw identiteit. U kunt ook een boete krijgen.
Spoofing. Met enkel wat persoonsgegevens, zelfs met een burgerservicenummer (BSN), is het bij de meeste organisaties voor criminelen niet mogelijk om zomaar een overeenkomst te kunnen sluiten. Vaak is er meer nodig, zoals een (veilige) kopie van uw identiteitsbewijs.
Waarom moeten banken dit? Dat heeft te maken met de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft). Financiële instellingen zijn hierdoor namelijk wettelijk verplicht om de identiteit van nieuwe en bestaande klanten te controleren en de klantgegevens actueel te houden.
Waarom legitimeren? Supermarkten zijn wettelijk verplicht te controleren of iemand 18 jaar is bij de verkoop van alcohol en tabak. Aan jongeren tot 25 jaar die alcohol of tabak willen kopen wordt daarom gevraagd om klaar te staan met een geldig legitimatiebewijs.
'Nepagent'? Een politieagent in uniform hoeft zich niet uit eigen beweging te legitimeren, maar wel als u erom vraagt. Als een agent 'in burger' vertelt dat hij van de politie is, moet hij wél uit eigen beweging het politielegitimatiebewijs tonen.
Een kopie van een ID-kaart is geen geldig legitimatiebewijs. Je kunt dus alsnog een boete krijgen voor het niet kunnen tonen van een geldig legitimatiebewijs. Als je 16 jaar of ouder bent is de boete €90. Ben je onder de 16 jaar dan is de boete €45.
Als u een identiteitsbewijs (uit)leent, om bijvoorbeeld alcohol of sigaretten te kopen, dan pleegt u identiteitsfraude. Dit is strafbaar en u kunt daarnaast in het Register paspoortsignaleringen (RPS) komen te staan.
Identiteitsdiefstal wil zeggen dat iemand jouw persoonlijke gegevens heeft gestolen. Vervolgens probeert de crimineel zich op een geloofwaardige manier als jou voor te doen. Hiermee probeert hij slachtoffers op te lichten onder jouw naam. Of sterker nog, diegene kan jouzelf oplichten.
Denkt u dat iemand uw persoonsgegevens misbruikt, dan moet u direct uw bankpasjes en creditcards laten blokkeren. Dat doet u bij uw bank. U moet ook direct aangifte doen bij de politie via 0900 - 8844 (belkosten). U hoort dan hoe u aangifte doet.
Inlogfunctie identiteitskaart blokkeren
Met een identiteitskaart afgegeven vanaf 4 januari 2021 kunt u inloggen via DigiD. Als u uw identiteitskaart kwijt bent, dan is het belangrijk dat u de inlogfunctie laat blokkeren. Neem hiervoor contact op met de DigiD helpdesk.
Rijbewijs. Uw (Europese) rijbewijs is een identiteitsbewijs. Maar u kunt uw rijbewijs niet altijd gebruiken om uzelf te identificeren. Dit komt omdat er op het rijbewijs geen gegevens over uw verblijfsstatus en nationaliteit staan.
Rij- en kentekenbewijs als document op je smartphone
Je zet het via een speciaal procedé op je mobiele telefoon. Vervolgens kun je het rijbewijs in creditcardformaat voortaan thuislaten. Je kunt je rijbewijs laten zien door het document op je mobiele telefoon te tonen.
Deel ook nooit een kopie van je bankpas met anderen! Door de combinatie van rekeningnummer en pasnummer kan ook opgelicht worden. Vaak wordt gebruik gemaakt van de afbeelding, het rekeningnummer wordt aangepast en vervolgens wordt er misbruik van de naam gemaakt, zonder dat de rekeninghouder hiervan op de hoogte is.
Toonplicht. Artikel 2 van de Wet op de identificatieplicht bepaalt dat eenieder van veertien jaar of ouder een identiteitsbewijs ter inzage moet aanbieden, wanneer een politieambtenaar of een bijzondere opsporingsdienst dit vordert.
In het openbaar vervoer geldt een identificatieplicht vanaf 12 jaar. Ouders moeten voor hun kinderen een geldig legitimatiebewijs hebben als ze naar een zorgverlener gaan. Anders dan de algemene identificatieplicht is er in de zorg geen leeftijdsgrens. De identificatieplicht geldt vanaf de geboorte.