Kiessysteem. De leden van Provinciale Staten en van de kiescolleges voor de Eerste Kamer brengen op de verkiezingsdag hun stem uit. De kandidaten staan per partij op één of meer lijsten. Zie Eerste Kamerverkiezingen 2023 voor de stemwaarden bij de meest recente verkiezingen.
Aanvankelijk werden de leden benoemd door de Koning. Sinds 1848 kiezen de leden van Provinciale Staten de Eerste Kamerleden. In 1917 werden de vereisten voor het lidmaatschap van Tweede en Eerste Kamer gelijk en in 1922 werd ook bij de Eerste Kamerverkiezingen het stelsel van evenredige vertegenwoordiging ingevoerd.
De leden van de Provinciale Staten (Statenleden) worden iedere vier jaar rechtstreeks door de stemgerechtigde inwoners van de provincie gekozen. Op hun beurt kiezen deze gekozenen de leden van Gedeputeerde Staten en, vanaf 2019 samen met de leden van de kiescolleges voor de Eerste Kamer, de leden van de Eerste Kamer.
De Kamer heeft 75 zetels. De leden worden voor vier jaar gekozen door de leden van de Provinciale Staten van alle provincies en door de leden van de Kiescolleges voor de Eerste Kamer.
De taken van de Eerste Kamer liggen vooral op het gebied van de wetgeving, maar ook bij het controleren van de regering heeft zij een rol. Formeel beschouwd kan de Eerste Kamer wetsvoorstellen alleen verwerpen of aannemen. In de praktijk heeft ze echter nog wel wat meer mogelijkheden en zijn debatten van belang.
De Eerste Kamer kan een wetsvoorstel niet meer wijzigen. Formeel kan de Kamer het wetsvoorstel alleen aannemen of verwerpen. In de praktijk zijn er een aantal middelen (novelle, toezeggingen, moties) om invloed uit te oefenen om het wetsvoorstel aangepast te krijgen.
Formeel kunnen beide Kamers worden ontbonden, maar praktisch komt alleen ontbinding van de Tweede Kamer voor. Ontbinding van de Eerste Kamer komt niet (meer) voor, omdat die nauwelijks tot een andere samenstelling zou leiden. Sinds 1995 wordt de Eerste Kamer ook niet meer ontbonden vanwege grondwetsherziening .
De kiesdeler is bij verkiezingen het totaal aantal stemmen gedeeld door het aantal zetels dat te verdelen is. Bij een kiessysteem van evenredige vertegenwoordiging is dit in principe ook het aantal benodigde stemmen per te behalen zetel. = 100.000. Voor elke 100.000 behaalde stemmen krijgt een partij dan 1 zetel.
Het Europees Parlement of kortweg EP (soms ook Europarlement) is de rechtstreeks verkozen volksvertegenwoordiging van de Europese Unie. Het is de enige instelling van de Europese Unie die direct door de burgers wordt gekozen.
Een meerderheidskabinet is een kabinet dat gevormd wordt door een politieke partij of politieke partijen die gezamenlijk een meerderheid van ten minste de helft plus een van het totaal aantal zetels in het parlement hebben. In de Nederlandse Tweede Kamer zijn daarvoor 76 zetels van de 150 zetels voor nodig.
In België worden in 2024 verschillende verkiezingen georganiseerd. Op zondag 9 juni 2024 worden er Europese, federale en regionale verkiezingen georganiseerd. Op zondag 13 oktober vinden de provincieraads-, gemeenteraads- en districtsraadsverkiezingen van 2024 plaats.
De 75 leden van de Eerste Kamer zijn verdeeld over 15 fracties. De gekozenen van GroenLinks en PvdA vormen voor het eerst gezamenlijk een fractie. Sinds de Eerste Kamerverkiezingen van 2023 is BBB de grootste fractie.
Het staat onder leiding van de voorzitter, ook een Tweede Kamerlid.
De Eerste Kamer bestaat sinds 1815. Na het herwinnen van de onafhankelijkheid (1813) kwam er in 1814 een parlement dat bestond uit één Kamer.
Gemeenteraden. Een kandidaat voor de gemeenteraad wordt met voorkeurstemmen gekozen als deze ten minste een aantal van 25% van de kiesdeler aan stemmen gehaald heeft (voorkeursdrempel) (bij raden met 19 of meer zetels) of 50% van de kiesdeler (bij raden met minder dan 19 zetels).
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 is de PVV met 37 (+20) zetels de grootste partij geworden. GroenLinks/PvdA is met 25 zetels (+8 t.o.v. GroenLinks en de PvdA samen in 2021) de tweede partij, op de voet gevolgd door de VVD met 24 (-10) zetels.
Een politieke zetel is een plaats in een gekozen orgaan, zoals de ledenraad of het bestuur van een vereniging, en met name in de wetgevende macht (parlement, gemeenteraad enz.) in een land. Elke zetel wordt in principe bezet door één lid van dat orgaan.
Vergeleken met de Tweede Kamer heeft de Eerste Kamer minder wetgevende rechten. Zo heeft zij niet het recht van amendement .
Alleen de Tweede Kamer heeft het recht om amendementen voor te stellen en aan te nemen (het recht van amendement). Pas als de meerderheid van de Tweede Kamer voor een amendement stemt, wordt de wijziging in het wetsvoorstel opgenomen.
Procedure. In Nederland wordt met kamerontbinding de ontbinding van de Tweede Kamer of Eerste Kamer bedoeld. Beide kamers kunnen door de regering worden ontbonden: Artikel 64 lid 1 Grondwet: Elk der kamers kan bij Koninklijk Besluit worden ontbonden.
In principe kan ieder Tweede Kamerlid solliciteren voor de functie. De verkiezing is geheim. Er wordt schriftelijk gestemd, zo nodig in meerdere rondes. Een kandidaat moet de absolute meerderheid van stemmen behalen om gekozen te worden.