De opdrachtgever is bevoegd en bekwaam voor het stellen van een indicatie voor en het uitvoeren van voorbehouden handelingen; hij is verantwoordelijk voor de opdracht en de inhoud van de op- dracht. De opdrachtgever moet zeker weten dat de opdrachtnemer bekwaam is om de voorbehouden handeling te kunnen uitvoeren.
Voorbehouden handelingen zijn handelingen die, als een ondeskundige ze zou uitvoeren, onaanvaardbare risico's met zich meebrengen voor de patiënt. Daarom mogen alleen artsen en andere bevoegde zorgverleners deze handelingen zelfstandig indiceren en verrichten.
In de wet BIG is vastgelegd dat sommige geneeskundige handelingen alleen zelfstandig mogen worden uitgevoerd door een klein aantal beroepsbeoefenaren. Daarbij kun je denken aan een arts, tandarts of verloskundige. Zij mogen opdracht aan anderen geven om bepaalde handelingen uit te voeren.
Voorbehouden handelingen zijn medische handelingen die alleen een deskundige mag doen. Anders zijn de risico's voor de patiënt te groot. Voorbeelden van voorbehouden handelingen zijn: chirurgische en verloskundige handelingen, injecties en narcose toedienen.
Een verpleegkundige houdt zich bezig met het geven van verpleegkundige zorg, zoals: Basiszorg: denk hierbij persoonlijke verzorging zoals wassen, aankleden en verschonen. Wondverzorging, observatie en rapportage en gespecialiseerde zorg. Verpleegtechnische handelingen zoals het inbrengen van een sonde of een katheter.
Je kunt en mag verpleegtechnische handelingen uitvoeren, zoals injecteren, katheteriseren en een maagsonde inbrengen. Verzorgenden zonder deze opleiding zijn hiertoe niet bevoegd. In de opleiding tot verzorgende IG komen deze handelingen aan bod in een aparte module.
Zelfstandig bevoegd binnen eigen deskundigheidsgebied
BIG-geregistreerde physician assistants, tandartsen, verloskundigen, klinisch technologen, geregistreerd-mondhygiënisten en verpleegkundig specialisten Algemene Gezondheidszorg (AGZ) zijn ook 'zelfstandig bevoegd' voor het toedienen van een injectie.
Niet alle risicovolle handelingen zijn voorbehouden. Een infuus inbrengen is bijvoorbeeld een voorbehouden handeling volgens de Wet BIG. Een infuuszak verwisselen is een risicovolle handeling, maar niet voorbehouden.
Verzorgende IG valt wel onder de wet BIG, maar is geen artikel 3-beroep (zoals bijvoorbeeld arts en verpleegkundige). Dit betekent dat je geen BIG-registratie nodig hebt om jezelf Verzorgende IG te mogen (blijven) noemen.
Helaas zijn er geen duidelijke richtlijnen over hoe vaak je jouw bekwaamheid moet toetsen en hoe vaak je trainingen moet volgen. Neem daarom het zekere voor het onzekere: toets jezelf om de twee jaar op de voorbehouden handelingen. Met deze termijn zit je altijd goed en kun je vol vertrouwen je werkzaamheden uitvoeren.
Volgens de wet BIG is het de individuele verantwoordelijkheid van de beroepsbeoefenaar ervoor te zorgen dat hij bekwaam is en blijft. Alle zorginstellingen dienen scholing te verzorgen die medewerkers de mogelijkheid bieden bekwaam te blijven of te worden. De bekwaamheid is wettelijk 5 jaar geldig.
Bij de open blaasspoeling moet de katheterzak van de blaaskatheter losgekoppeld worden, waarna de katheter op de blaasspoeling aangesloten kan worden. Blaasspoelen is een voorbehouden handeling die je als zorgprofessional, voor de veiligheid van de cliënt, correct moet kunnen uitvoeren.
In het algemeen geldt: heb je langer dan 5 jaar een handeling niet meer verricht dan ben je niet meer bekwaam. Je zult je dan onder begeleiding van bijvoorbeeld een docent of collega eerst weer de handeling eigen moeten maken. Daarna ben je weer bekwaam.
Onder verpleegtechnische handelingen vallen o.a. voorbehouden handelingen zoals injecteren, katheteriseren, puncteren en maagsonde inbrengen en risicovolle handelingen zoals trachea verzorgen, stomazorg, zuurstof toedienen en medicatie via sonde toedienen.
Zonder BIG-registratie bent u niet bevoegd om zelfstandig uw beroep uit te oefenen in Nederland. De bevoegde zorgverlener bij wie u werkt kan u alle werkzaamheden laten verrichten die bij uw beroep horen. Hij of zij is daarvoor verantwoordelijk en hij of zij moet ook nagaan of u dat kunt.
) De opleiding Ziekenverzorgende betreft een voorloper van de huidige opleiding Verzorgende IG, maar een ziekenverzorgende zonder applicatiecursus staat niet gelijk aan de Verzorgende IG. De opleiding vóór 1986 zonder applicatiecursus staat wel gelijk met verzorgende AG. De titel VIG mag dus niet gevoerd worden.
De Wet BIG is bedoeld om de kwaliteit van de beroepsuitoefening te bevorderen en te bewaken. En de cliënt te beschermen tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen van zorgprofessionals. Als verzorgende IG ben je zelf verantwoordelijk voor het verlenen van verantwoorde zorg.
Je bent bevoegd als je een opleiding hebt gevolgd die vereist is voor de zorg en handelingen die je verricht. Je bent bekwaam wanneer je naast het juiste diploma of certificaat de handeling beheerst. Dit betekent dat je beschikt over zowel de vaardigheden als de bijbehorende kennis en attitude.
Bekwaam blijven. Bekwaamheid moet je op peil houden: als je een handeling bijvoorbeeld langere tijd niet meer hebt gedaan, ook al ben je arts of verpleegkundige of verzorgende IG en ben je in beginsel bevoegd, dan kun je onbekwaam zijn geworden. En onbekwaam maakt onbevoegd!
Artikel 36 van de Wet BIG regelt wie bepaalde handelingen mag verrichten en welke handelingen dat zijn. De regelingen gelden naast voor verpleegkundigen vooral voor artsen, tandartsen en verloskundigen.
Medicijnen uitzetten is een ander verhaal, dat mag je als helpende-plus niet doen. Het toedienen van insuline (via subcutane injectie) is een voorbehouden handeling, dit mag je als helpende-plus ook niet doen. Voor de duidelijkheid: helpende-plus is geen erkende opleiding.
Verschil helpende verzorgende en verpleging
Dit gaat volledig in overleg met de cliënt, zodat dit naar wens verloopt. Het verschil met verzorgende IG is dat deze meer verzorgende taken op zich neemt en zelfs een aantal verpleegtechnische handelingen heeft.
'Volgens de Wet BIG mag een arts een andere beroepsbeoefenaar – bijvoorbeeld verpleegkundige – de opdracht geven om een voorbehouden handeling te verrichten,' aldus een woordvoerster. 'Dit gebeurt aan de hand van een uitvoeringsverzoek. ' Alleen: ACT-zwachtelen is een risicovolle handeling, geen voorbehouden handeling.