Geschiedenis. De vanille was een goed bekende smaakstof in Meso-Amerika in de tijd vóór Columbus, en werd door Spaanse conquistadores naar Europa gebracht. In het oude Mexico werden de Totonaken, in de regio nu bekend als Veracruz, beschouwd als producenten van de beste vanille.
De vanilleorchidee (Vanilla planifolia) komt oorspronkelijk uit Mexico, maar tegenwoordig wordt vanille ook in andere tropische landen gekweekt, zoals Madagaskar, het belangrijkste exportland van vanille.
Vanille is een van de duurste specerijen ter wereld omdat de vraag veel groter is dan het aanbod. Bijna alle vanille komt nu uit Madagascar. De aanvoer uit dat land is wisselvallig, net als de kwaliteit. Het kweken is ingewikkeld omdat het bestuiven van de bloemen met de hand moet gebeuren.
Er zijn drie bekende soorten. Vanille uit Madagascar noemen we 'bourbon vanille', maar ook vanille uit Tahiti is erg beroemd. Tot slot bestaat er Mexicaanse vanille.
Vanille is een tropische, klimmende orchidee die in landen van oorsprong tot wel 15 meter hoog kan worden. De teelt van vanille is ook mogelijk in ons klimaat, maar dan wel in goed verwarmde kassen of binnenshuis.
Voor 1 kilogram vanille -het echte spul, niet het synthetische- betaal je dezer dagen 600 Amerikaanse dollar (ongeveer 550 euro) en meer. Daarmee is het zelfs duurder dan een kilogram zilver.
Bij Albert Heijn of Jumbo betaal je wel 4 euro voor een stokje van twee tot drie gram. Bij leveranciers is dat niet anders. Een kilo vanille gaat voor bijna 760 euro de toonbank over, volgens de site van Delicious Vanilla, een inkoper van het zwarte goud.
Van oudsher is vanille-extract zelfs een middel om ziektekiemen aan te pakken. Naast antioxidanten en antibacteriële stoffen bevat vanille-extract ontstekingsremmende stoffen. Dat is goed nieuws voor onze gezondheid, want ontstekingen liggen aan de basis van veel ziekten.
Een goede en raadzame manier van bewaren is om de stokjes in een luchtdichte verpakking op een koele, donkere plaats te bewaren, luchtdicht is niet per se vacuüm, maar bijvoorbeeld een dichtgeritst plastic zakje. Als u het op deze manier bewaart, kunnen uw vanillestokjes tot 1 jaar goed blijven.
En dat Vanille verslavend is? Het actieve ingrediënt in vanille, vanillinezuur, werkt namelijk stimulerend op de hersenen. Vandaar dat dit goedje verwerkt zit in ijs, yoghurt, cola, chocolade, gebak, parfum en zelfs in sigaretten en we bij het consumeren steeds denken: 'WE WANT MORE'.
Het kan tot 3 jaar na het aanplanten duren vooraleer de eerste bloemen op de vanille-orchidee verschijnen. De vanille-orchidee is een klimplant die tot wel 15 meter lang kan groeien met vingerdikke vlezige stengels.
Vanille-aroma is gemaakt van vanilline, dat is een synthetische smaakstof met een vanillesmaak en geur. Vanille-extract: dit extract wordt gemaakt op basis van echte vanillestokjes, water en ethanol (alcohol). Alcohol onttrekt de vanillesmaak uit de boon waardoor je een pure vanillesmaak krijgt.
De vanille-orchidee (Vanilla planifolia) levert de specerij vanille(stokjes), die niet alleen wordt verwerkt in levensmiddelen, maar ook in onder andere tabak en parfum (het is een afrodisiacum). De plant komt oorspronkelijk uit Mexico, hoewel die nu bijna overal tussen de keerkringen wordt gekweekt.
Castoreum of 'bevergeil' is een stof afkomstig uit de geslachtsklier van bevers. Het wordt als smaakstof gebruikt voor koekjes, cake, roomijs en andere producten met vanillesmaak en is doorgaans enkel op het label te zien onder de noemer 'natuurlijke smaakstof'.
In de bron staat het volgende: Variatie op vanillestokje: 1 tl vanille-essence of 2 zakjes vanillesuiker (gebruik dan iets minder griessuiker). Je kan het dus gewoon gebruiken ter vervanging.
Als u verse vanillestokjes gebruikt, komt één vanillestokje overeen met ongeveer 1 à 2 theelepels vanille-extract. Om vanille-extract te vervangen door vanillepoeder, heb je ongeveer twee gram poeder nodig ter vervanging van twee theelepels essence.
Witte rijst, basmatirijst en pandanrijst die verpakt zijn in een luchtdichte verpakking kun je eeuwig bewaren. Dit geldt niet voor bruine rijst en zilvervliesrijst omdat deze vetten bevatten die na verloop van tijd ranzig kunnen worden.
Vanillestokjes kunt u ook vaker dan één keer gebruiken. Wanneer u bijvoorbeeld vanillestokjes laat meekoken in een gerecht, kunt u deze na gebruik afspoelen en laten drogen om op een later tijdstip opnieuw te gebruiken.
Pindakaas is zo'n product dat je relatief lang kunt bewaren. De houdbaarheidsdatum van een buiten de koelkast bewaarde pot ongeopende pindakaas is minimaal een jaar. Bewaar 'm wel op een koele en droge plek. Een geopende pot pindakaas is op papier maximaal een jaar te bewaren in je keukenkastje.
Een vanilla-extract bevat sterke antioxidant eigenschappen. Dat duidt erop dat stoffen in vanille elkaar ondersteunen in hun medicinale werking. Antioxidanten zijn belangrijk om vrije radicalen, potentiële welvaartsziektenveroorzakers, uit te schakelen.
Welke toetjes zijn gezond? Een bakje vla of vruchtenyoghurt is niet heel gezond. Er zitten vaak veel vetten en suikers in. Een schaaltje vla bevat 4 suikerklontjes en het verschil tussen een schaaltje vruchtenyoghurt en een schaaltje gewone yoghurt is al snel 3 suikerklontjes.
Hierbij zijn vanillestokjes 2 maand (of langer) geweekt in alcohol met een percentage van minstens 35%. De ingrediënten van het extract bestaan dan ook (volgens het etiket) uit water, alcohol en organische vanille peul. Ook aroma is op basis van alcohol, maar dan met een percentage lager dan 35%.
De Europese bevers zijn strikt beschermd, maar op hun neven in Canada en de Verenigde Staten kan worden gejaagd. Eén van de producten van die jacht bleek inderdaad de anaalklieren van bevers te zijn. Gezegd wordt dat het uit deze klieren gewonnen bevergeil wordt gebruikt in producten met een vanillesmaak, zoals ijs.
Vanilleplanten groeien alleen in het wild in tropische wouden. De eerste vanilleplanten werden ontdekt in Midden-Amerika, in Mexico om precies te zijn. Vandaag de dag worden de meeste vanilleplanten ter wereld gekweekt in Madagaskar.
De vruchten van de vanilleplant, de vanille-orchidee, zien er als ze nog niet rijp zijn ongeveer zo uit als sperziebonen. Deze peulen worden ook geplukt als ze nog niet rijp zijn. Vervolgens worden ze vochtig verhit en langzaam gedroogd. De onrijpe vrucht verandert door een fermentatieproces in een zwart vanillestokje.