Op 6 april 1938 ontdekte de 26-jarige Roy J.Plunkett per toeval teflon. De chemicus van het Amerikaanse chemiebedrijf DuPont was op zoek naar een nieuwe koelvloeistof. In een cilinder had hij het gas tetrafluoretheen (TFE) gekoeld.
In 1938 maakte een chemicus van het Amerikaanse DuPont per abuis het polymeer polytetrafluoretheen (ptfe), dat bijzondere eigenschappen bleek te hebben. Het was water-, vuil- en olieafstotend, kon goed tegen hitte en werd niet makkelijk aangetast door andere chemische stoffen.
DuPont vond de PFAS-chemicaliën uit die gepatenteerd waren als Teflon, maar 3M werd de belangrijkste fabrikant . In 2001 brak er een schandaal uit in Parkersburg, W.Va., na de ontdekking van de Teflon-chemicaliën in het drinkwater van tienduizenden mensen in de buurt van een DuPont-fabriek. (Het verhaal is vastgelegd in de film "The Devil We Know".)
Ontstaan. In 1938 ontdekte een jonge chemicus van het Amerikaanse chemisch bedrijf DuPont, terwijl hij op zoek was naar een nieuw soort koelvloeistof, bij toeval een chemische verbinding in poedervorm, die bestand bleek tegen hitte, water, vet en vuil.
PFAS kunnen in het milieu terechtkomen via de lucht of via het afvalwater van fabrieken die deze stoffen gebruiken. Ze kunnen ook in het milieu terecht komen door het gebruik van bijvoorbeeld brandblusmiddelen die PFAS bevatten.
Sommige poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) kunnen een risico voor uw gezondheid vormen. Ze kunnen het immuunsysteem beschadigen en kanker veroorzaken. Het hangt af van hoeveel u binnenkrijgt, hoe vaak en hoelang. Dat verschilt dus sterk van persoon tot persoon.
Omdat PFAS Per- en polyfluoralkylstoffen (Per- en polyfluoralkylstoffen ) wijdverbreid aanwezig is in de leefomgeving, komt PFAS in bijna alle voedselproducten voor, zoals koffie, thee, graanproducten, melkproducten, vlees, eieren, vis, groente en fruit. De hoogste hoeveelheden zitten in vis.
In 2021 is op 30 procent van alle in Nederland geteelde groentemonsters residuen van PFAS-pesticiden aangetroffen. Andijvie (70 procent), komkommer (60 procent) en paprika (52 procent) waren de meest besmette groenten.
Voor de verpakking van sommige voedingsmiddelen wordt BPA gebruikt, maar niet voor de PET-flessen van ons mineraalwater. Al onze PET-verpakkingen voldoen 100% aan alle voorschriften inzake voedselveiligheid en zijn dus volkomen veilig.
Er zijn geen medicijnen of een behandeling om PFAS af te breken in het lichaam of sneller uit te scheiden.
Kunnen we zonder PFAS? Helemaal zonder PFAS kunnen we op dit moment niet. Dat betekent dat we PFAS in sommige producten nog wel moeten kunnen gebruiken.
Het gebruik van deze blusschuimen is aanzienlijk verminderd en in de meeste gevallen stopgezet. In 2003 begon Airservices Australia met het geleidelijk afschaffen van PFAS-bevattende blusschuimen op alle burgerluchthavens waar het actief is, en gebruikt ze sinds 2010 niet meer op burgerluchthavens.
Ze kunnen een effect hebben op het immuunsysteem, op het cholesterol in het bloed, effecten op de lever geven en nier- en testiskanker veroorzaken. Of PFAS daadwerkelijk gezondheidseffecten geven, hangt onder andere af van hoeveel PFAS mensen binnen krijgen over de tijd.
Die norm voor eieren, wat wil dat precies zeggen? De norm is een Europees vastgestelde norm en schrijft voor hoeveel microgram er van PFAS er in 1 kilo mogen zitten. Dit kan verschillen per PFAS-soort: voor de stof PFOS in eieren is de norm bijvoorbeeld 1 microgram per kilo.
Als je producten met PFAS gebruikt, bijvoorbeeld smeermiddelen of impregneermiddelen, kunnen stofdeeltjes vrijkomen in de lucht die je inademt. In beperkte mate kan PFAS in waterafstotende kleding of cosmetica door de huid in het lichaam terecht komen.
Omgekeerde osmose membranen
Hogedrukmembranen, zoals nanofiltratie of omgekeerde osmose, zijn zeer effectief gebleken bij het PFAS te verwijderen. Dit type membranen zijn meestal meer dan 90 procent effectief zijn in het verwijderen van een breed scala aan PFAS, waaronder PFAS met een kortere keten.
De Keuringsdienst van Waarde ontdekte dat het bronwater van Bar-Le-Duc, samen met Spa èèn van de best verkochte verpakte waters in Nederland, uit dezelfde grondlaag komt als het water wat in Utrecht gewoon uit de kraan komt, technisch gezien is het dus gewoon hetzelfde water.
De plastic flessen van verschillende internationale watermerken zijn vervuild door zogenaamde microplastics, minuscuul kleine plastic deeltjes. Dat blijkt uit een Amerikaanse studie.
Kan ik mijn eieren van mijn hobby kippen ook zelf ergens laten meten op PFAS? Er zijn laboratoria die testen aanbieden om het PFAS gehalte in eieren te bepalen.
Verschillen in type en hoeveelheid PFAS werden waargenomen tussen de drie groepen. Kant-en-klare groenten vertoonden een hoger PFAS-gehalte dan verse/diepvriesproducten . Biologische groenten bevatten een lager PFAS-gehalte dan hun traditionele tegenhanger.
Op 47% van de komkommers komen PFAS-pesticiden voor. 16% van de komkommers bevat gifresten die ervan verdacht worden kankerverwekkend, mutageen en/of reproductie toxisch te zijn, 11% bevat zelfs resten van pesticiden die bewezen kankerverwekkend, mutageen en/of reproductie toxisch zijn.
Duitsland, Denemarken, Nederland, Noorwegen en Zweden hebben het Europees Agentschap voor chemische stoffen (Echa) officieel gemeld dat ze van plan zijn een verbod op 'eeuwigdurende chemicaliën' zoals PFAS in te dienen.
In Nederland krijgen we PFAS vooral binnen via vis. In magere én vette vis kan veel PFAS zitten. Vooral kabeljauw bevat gemiddeld genomen een hoog gehalte, terwijl zalm bijvoorbeeld veel minder PFAS bevat.
Niettemin is water een belangrijke bron van blootstelling aan PFAS in dranken in gebieden met PFAS-verontreinigd drinkwater (Eschauzier et al., 2013). Een onderzoek uit India vond detecteerbare niveaus van PFAS in 90% van de theezakjesmonsters (Jala et al., 2023).