De eerste groep (echtgenoot, geregistreerd partner en kinderen en kleinkinderen) erft als eerste.
Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dat gebeurt in deze volgorde: echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen. ouders, broers en zussen.
Wettelijke erfgenamen
Partner, kinderen en hun afstammelingen. Ouders, broers, zussen en afstammelingen. Grootouders met hun (klein)kinderen, ooms, tantes, neven, nichten. Overgrootouders en hun afstammelingen.
Bij een wettelijke verdeling gaat de volledige nalatenschap naar de langstlevende echtgenoot/geregistreerd partner. Dit betekent niet dat de kinderen onterft zijn. De kinderen krijgen namelijk een vordering in geld die pas opeisbaar is bij het overlijden van de langstlevende.
Bij de wettelijke verdeling van erfrecht krijgt de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner de erfenis. De wettelijke verdeling geldt als er geen testament is gemaakt. Sinds 2018 gelden er nieuwe regels die bepalen dat erfenissen en schenkingen niet meer automatisch in de gemeenschap van goederen vallen.
Er is geen testament
Als er geen testament is, regelen de erfgenamen samen de erfenis. Zij kunnen dit ook door 1 of meer personen laten doen met een boedelvolmacht. Dit is een verklaring waarin staat wat de gekozen persoon namens de erfgenamen mag doen. Deze persoon kan een erfgenaam zijn, maar dat hoeft niet.
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
Bij een en/of rekening is het zo dat degene die de rekening heeft gevoed (lees gemakshalve: zijn/haar geld op deze rekening heeft gestort) de eigenaar is van het geld.
Geld van rekening afhalen na overlijden
Let op: u bent niet automatisch eigenaar van het saldo op de rekening van de overledene. Dus ook geld opnemen na overlijden van de rekeninghouder kan niet zomaar. Als nabestaanden geld van de rekening halen zonder dat dat eerst juridisch geregeld is, is dat strafbaar.
Een bankrekening op 1 naam wordt na het overlijden van de rekeninghouder meestal geblokkeerd. Vaak kunnen er dan geen betalingen meer gedaan worden. Zoals automatische incasso's en periodieke overboekingen. Houd hier dus rekening mee als je zaken regelt voor de overledene.
Bij de afwikkeling en verdeling van een erfenis kunt u te maken krijgen met een notaris, een executeur of een bewindvoerder. Als er geen erfgenamen (bekend) zijn, kan de overheid de afwikkeling op zich nemen.
Schoonfamilie en aangetrouwde kinderen erven dus via de wet niets van jou. Een erfgenaam moet wel in leven zijn. Een kind dat nog niet geboren is of een familielid wat overleden is, kan geen erfgenaam zijn.
Broers en zussen hebben geen wettelijk recht op een erfenis. Staan zij niet in het testament, dan hebben zij niet zoals kinderen, een legitieme portie.
U kunt als aangetrouwd familielid erven van een overledene als die dat in zijn testament zo heeft geregeld. In dat geval betaalt u even veel erfbelasting als uw echtgenoot die wél bloedverwant is. Is uw echtgenoot bijvoorbeeld kind van de overledene, dan geldt u voor het erfrecht ook als kind van de overledene.
De weduwe of weduwnaar krijgt het vruchtgebruik van de hele nalatenschap. Concreet krijgt de langstlevende het eigen vermogen van zijn overleden partner en de helft van het gemeenschappelijk vermogen in vruchtgebruik. De kinderen erven de blote eigendom.
U bepaalt zelf of en waarvoor u precies toestemming geeft. U kunt een bedrijf inzage geven in uw banksaldo en transacties. Of een bedrijf de mogelijkheid geven om rechtstreeks een betaling van uw rekening te starten. Of een bedrijf laten bekijken of uw banksaldo voldoende is voor een bepaalde transactie.
De notaris legt in een verklaring van erfrecht vast wie de gevol machtigde is. Meld zo snel mogelijk het overlijden bij de bank van de overledene. De bank blokkeert dan de rekeningen die op naam staan van de overledene. Er kan dan niets meer van de rekening worden afgeschreven.
De En/of Betaalrekening op 1 naam zetten: je neemt de gezamenlijke rekening over. De rekening komt op jouw naam te staan, net zoals eventuele bijbehorende spaar- en/of beleggingsrekeningen.
Wanneer deblokkeert de bank? Zodra de bank officieel op de hoogte is wie de wettige erfgenamen van de overledene zijn, worden de rekeningen gedeblokkeerd.
Beide rekeninghouders kunnen geld op de rekening storten of er geld vanaf halen, echter alleen met toestemming van de andere rekeninghouder(s). Hierin verschilt de en/en rekening van de en/of rekening, waar voor transacties geen toestemming van de andere rekeninghouder nodig is.
Wettelijk gezien is het niet mogelijk om kinderen volledig te onterven. Kinderen hebben namelijk altijd recht op een geldelijk bedrag dat wij de legitieme portie van de erfenis noemen. Concreet betekent dat het volgende: stel een moeder heeft drie kinderen onder wie de erfenis zou worden verdeeld.
De “langst-leeft-al clausule” houdt in dat Erna alles krijgt, daar waar de kinderen niets zullen ont- vangen en dus ook niet zullen moeten betalen. Erna zal slechts successierechten betalen op de ene helft van het gemeenschappelijk vermogen. De andere helft is namelijk reeds van haar.
Als u als kind bent onterfd, hebt u geen recht op een kindsdeel. U hebt (mogelijk) wel recht op uw legitieme portie. Deze twee termen worden in de praktijk veelal op één lijn met elkaar gesteld, terwijl dit twee verschillende rechten betreft.