Naast een bestuur kunt u ook een raad van commissarissen hebben. Dit heet ook wel een raad van toezicht (rvt). De raad van commissarissen (rvc) houdt toezicht op het bestuur en het beleid van de organisatie. Een rvc is niet verplicht.
Bijna alle verenigingen hebben een kascommissie. Als een deskundige kascommissie een gedegen controle van het financieel verslag heeft uitgevoerd, kan het bestuur gefundeerd vertrouwen dat dit verslag oké is.
De gemeenteraad bepaalt waar het bestuur zich op hoofdlijnen mee bezighoudt. En controleert het college van burgemeester en wethouders (college van B&W). De raad bestaat uit gekozen volksvertegenwoordigers. Het college van B&W bestuurt de gemeente; de burgemeester is voorzitter van het college.
Naast de bv, nv, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij is er nu ook voor verenigingen en stichtingen een wettelijke grondslag voor de invoering van een toezichtorgaan zoals een raad van commissarissen (rvc), ook wel raad van toezicht (rvt) genoemd.
Het bestuur van een vereniging is belast met het besturen van de vereniging en is als zodanig formeel eindverantwoordelijk voor het voortbestaan van de vereniging. Op grond van de wet moet het bestuur uit minimaal drie bestuursleden bestaan, namelijk een voorzitter, secretaris en penningmeester.
Beheerder van de financiën. De penningmeester is, als lid van het bestuur, samen met de andere bestuurders verantwoordelijk voor het reilen en zeilen binnen de vereniging. Daarnaast is een penningmeester de persoon binnen de vereniging die zich bezighoudt met de financiën.
In de statuten kan van die bepaling worden afgeweken. Dat betekent dat, een penningmeester van een kleine vereniging tegelijkertijd ook voorzitter kan zijn, mits deze mogelijkheid in de statuten is opgenomen. De meest voorkomende combinatie van functies is overigens penningmeester en secretaris.
Interbestuurlijk toezicht is het toezicht betekent dat de ene overheid (bijvoorbeeld de provincie) toezicht houdt op op de uitvoering van de taken door een andere overheid (bijvoorbeeld een gemeente). Het provinciaal interbestuurlijk toezicht geeft inzicht in de risico's bij de uitvoering van bepaalde taken.
Het begrip bestuur staat voor het orgaan dat de eindverantwoordelijkheid draagt voor de belangrijkste organisatorische, inhoudelijke en financiële besluiten van een organisatie. Het begrip toezicht staat voor het orgaan of de organen die toezien op het bestuur.
Een toezichthouder is bevoegd zaken te onderzoeken, aan opneming te onderwerpen en daarvan monsters te nemen. Hij is bevoegd daartoe verpakkingen te openen. De toezichthouder neemt op verzoek van de belanghebbende indien mogelijk een tweede monster, tenzij bij of krachtens wettelijk voorschrift anders is bepaald.
Hoe lang mag je voorzitter zijn? Wettelijk gezien kun je onbeperkt voorzitter zijn.
Hoofdstuk 6.6 Schorsing, ontslag en vervangen van de voorzitter. Als de voorzitter van het bestuur niet functioneert, moet de vereniging daar iets aan kunnen doen. Uiteraard is het mogelijk de voorzitter op zijn disfunctioneren aan te spreken.
De Algemene Vergadering
In de vereniging is het orgaan dat iemand in zijn bestuursfunctie heeft benoemd, ook degene die hem kan ontslaan.
Een vereniging bestaat uit leden (minimaal 2). De hoogste macht ligt bij de ledenvergadering. Dit betekent dat op de ledenvergadering beslissingen worden genomen over de organisatie. De leden hebben allemaal één stem op de ledenvergadering.
Dan is de vereniging verplicht een kascommissie in te stellen. Deze bestaat uit leden van de vereniging en controleert de penningmeester.
De kascommissie controleert, in het geval van een vereniging namens de leden, de jaarrekening en het financieel jaarverslag.
Tenzij de statuten anders bepalen, moet een bestuur op grond van artikel 2:37 lid 7 BW minimaal uit een voorzitter, een secretaris en een penningmeester bestaan. Praktisch gezien is het wenselijk om in de statuten de aanstelling van deze drie bestuursleden specifiek te benoemen.
In principe ben je als bestuur verantwoordelijk voor alles wat er binnen de organisatie gebeurt. Stel dat het bestuur iemand aanstelt om de financiën te doen en die persoon maakt fouten in de boekhouding. Dan is dat jouw verantwoordelijkheid, omdat jij als bestuur toezicht dient te houden.
Het bestuur is als enige bevoegd om beleid te formuleren in een rechtspersoon. Het bestuur is belast met het welzijn en de continuïteit van een rechtspersoon en geniet op dit gebied een, behoudens wettelijke voorwaarden, onbegrensde autonomie.
In de non-profit sector met stichtingen en verenigingen is het toezichthoudend orgaan vaak een Raad van Toezicht (RvT) of een Raad van Bestuur (RvB).
de provincies in eerste instantie toezicht houden op de waterschappen (en gemeenten). Het Rijk (Inspectie Leefomgeving en Transport) houdt toezicht op de provincies. Als het nodig is door internationale verplichtingen of bovenregionale belangen kan het Rijk ook toezicht houden op de waterschappen.
Toezicht is controle op iets of iemand om te kijken of alles goed gaat. Toezicht houden is doen: ingrijpen bij een onveilige situatie of overtreding.
In principe onbeperkt, er is namelijk geen wettelijke bepaling over een maximale bestuurstermijn. In de praktijk zie je dat bij veel verenigingen een statutaire beperking is opgenomen, waarbij een penningmeester voor een periode van vier jaar benoemd wordt en daarna één of twee keer herkozen kan worden.
Kan dit zomaar? Wettelijk en reglementair kan een VvE niet zonder een bestuur. Wanneer het VvE bestuur wil opstappen, doet de vergadering van eigenaars er verstandig aan om geen ontslag te verlenen totdat er nieuwe bestuurders zijn benoemd.
Juridisch kader
Een bestuur moet volgens de wet bestaan uit minstens een voorzitter, secretaris en een penningmeester, of in de statuten moet anders bepaald zijn. Het hebben van een niet voltallig bestuur hoeft in principe geen probleem te zijn, het heeft geen gevolgen voor de bevoegdheid van het bestuur.