Voor fysieke mishandeling is dat 53% (30% getuige), voor emotionele mishandeling 65% (54% getuige), voor fysieke verwaarlozing 37% (26% getuige) en voor emotionele verwaarlozing 56% (53% getuige) (Alink e.a. 2018).
Geweld wordt vaak geassocieerd met agressie. Er zijn hoofdzakelijk twee soorten geweld: willekeurig geweld, dat kleinschalige, willekeurige handelingen zijn, en gecoördineerd geweld, dat acties beschrijft die gesanctioneerd worden, uitgevoerd of door groepen, zoals politieoptreden, oorlog en terrorisme.
(Ex-)partnergeweld is iedere vorm van geweld tussen partners of ex-partners. Ook een (constante) geweldsdreiging wordt beschouwd als (ex-) partnergeweld. Hierbij gaat het om alle vormen van geweld; fysiek, emotioneel/psychisch, seksueel, financieel of online, en om stalking.
Geestelijk geweld is niet lichamelijk, dus slaan valt daar niet onder. Met geestelijk geweld beperk je iemand in zijn vrijheid, ontwikkeling en zelfontplooiing.
Theoretisch valt psychische mishandeling in het Wetboek van Strafrecht onder mishandeling. Maar hoe maak je psychische mishandeling aantoonbaar? In het geval van partnergeweld adviseert de politie slachtoffers om concreet bewijsmateriaal te verzamelen, in de vorm van filmpjes of tekstberichten.
Psychische mishandeling (ook wel emotionele - of geestelijke mishandeling genoemd) is het stelselmatig uitschelden, treiteren, vernederen, bedreigen, kleineren, overvragen, isoleren of elk ander gedrag dat een negatieve invloed kan hebben op de emotionele ontwikkeling van een kind.
Kindermishandeling gaat niet altijd om zichtbare schade, zoals blauwe plekken of brandwonden. Ook zonder dat je het ziet kan er sprake zijn van een vorm van kindermishandeling. Denk dan aan: schreeuwen, kleineren of bang maken.
Voorbeelden daarvan zijn woedeaanvallen, schuld en verantwoordelijkheid afschuiven, kleineren, publiekelijk voor gek zetten, angst aanjagen, vreemd- gaan, emotionele zorg onthouden en emotionele straffen uitdelen.
Rol gemeente bij terugdringen huiselijk geweld
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor Veilig thuis (voorheen Steunpunten Huiselijk Geweld) en voor vrouwenopvang. Dit staat in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De officiële naam van deze wet is Wmo 2015.
Bij huiselijk geweld kan het gaan om (ernstige) strafbare feiten, zoals lichamelijke en seksuele geweldpleging, belaging en bedreiging. Plegers kunnen daar voor berecht worden. Bij mishandeling van een gezinslid kan de straf zelfs verhoogd worden.
Vijf stappen
Stap 1: In kaart brengen van signalen. Stap 2: Overleggen met een collega (eventueel Veilig Thuis raadplegen van of een deskundige op het gebied van letselduiding). Stap 3: Gesprek met de betrokkene(n). Stap 4: Wegen van het huiselijk geweld of de kindermishandeling.
In 20% van de gevallen betrof het structureel geweld dat maandelijks, wekelijks of dagelijks voorkwam. In 56% van de gevallen ging het om partnergeweld: geweld dat gepleegd wordt door de (ex-)partner. Daarvan waren naar schatting circa 76.000 vrouwen en 13.000 mannen het slachtoffer.
Voor advies en hulp bij huiselijk geweld kun je (anoniem) terecht bij Veilig Thuis. Het doel van Veilig Thuis is om het huiselijk geweld te laten stoppen. Slachtofferhulp Nederland biedt je juridische ondersteuning tijdens het strafproces en bij een tijdelijk huisverbod.
Gaslighting is een vorm van emotionele manipulatie. Een gaslighter voedt zijn of haar zelfvertrouwen door de waarheid overtuigend te verdraaien. Door de twijfel die dit zaait ('Ben ik nou gek? ') gaat het slachtoffer meer en meer op de gaslighter leunen, waardoor deze zich steeds belangrijker voelt.
Door emotionele verwaarlozing raak je innerlijk gespleten en een deel van jezelf kwijt. Emotionele verwaarlozing kun je herkennen aan: onzekerheid, leven in tweestrijd, een onveilig gevoel, niet goed weten wie je bent en wat je wilt, angsten en een gevoel van onvermogen.
Verbaal geweld is iemand met woorden schade berokkenen. Verbaal geweld kan zich eenmalig of herhaaldelijk voordoen. Het kan op zachte toon of met luide stem (schreeuwen, roepen, tieren…, maar ook door te zwijgen).
Wanneer contact opnemen bij geweld in een relatie? Als er weer iets gebeurt en u zich onveilig voelt, bel dan 112. De politie weet hoe ze met mishandeling om moeten gaan.
Signalenlijst kindermishandeling (4-12 jaar)
Als kinderen mishandeld, verwaarloosd en/of misbruikt worden, kunnen ze signalen uitzenden. Het gebruik van een signalenlijst kan zinvol zijn, maar biedt ook een zekere mate van schijnzekerheid.
Verbale agressie – uitschelden, schreeuwen of zeer fel in discussie gaan. Ook discriminerende opmerkingen vallen hieronder. Verbale agressie kan zowel persoonlijk als telefonisch plaatsvinden. Fysieke agressie – schoppen, duwen, slaan, spugen, vernielen of beroven.
Emotionele instabiliteit, ook wel psychische instabiliteit of labiliteit genoemd, houdt in dat je buiten proportioneel emotioneel reageert, voornamelijk op negatieve gebeurtenissen. Ook ervaar je over het algemeen meer negatieve emoties, zoals somberheid of angst.
Naast (ernstig) lichamelijk letsel, kan vrouwenmishandeling leiden tot: Psychosomatische klachten (lichamelijke klachten die hun oorsprong vinden in psychische problemen) Eenzaamheid. Depressie.
Emotionele/psychische mishandeling is in Nederland (nog) niet apart strafbaar. Daders worden vooral vervolgd als het gebeurt in combinatie met fysiek of seksueel geweld. Toch biedt de wet wel aanknopingspunten om aangifte te doen.