Gaaien eten vooral insecten, aangevuld met eieren en jongen van zangvogels. 's Winters eten gaaien vooral eikels, maar ook beukennootjes, granen (mais), fruit en ander eetbaars. In het najaar hamsteren gaaien de eikels en verstoppen die in de grond. Bij voedselgebrek worden ze opgegraven.
Gaaien zijn dol op eikels: de Latijnse naam, Garrulus glandarius, is dan ook te vertalen als 'voortdurend krassende eikelzoeker'. Eiken, maar ook walnoten en hazelaars, worden doelgericht bezocht, waarna de gaaien de eikels of noten in de krop verzamelen en verspreid in de grond verstoppen.
Gaai (Garullus glandarius)
De gaai is een luidruchtige, bont gekleurde vogel met een opvallend witte stuit. Hij legt een wintervoorraad aan van eikels en beukennootjes.
Eikeltjes en duiven
Voor menige vogel, en in elk geval voor de ekster, vlaamse gaai, kauwtjes en duiven, is de herfst het seizoen om er nog even lekker op los te eten, of om het aanwezige voedsel te verstoppen voor later. Gaaien verstoppen ze onder de grond, eksters graven ze weer op.
Hoe herken je een gaai? De Vlaamse gaai is te herkennen aan de blauwzwarte vleugels. Die verschillen duidelijk ten opzichte van de beigekleur van de rest van de veren en de zwart-witte staart. De mannetjes en vrouwtjes zien er hetzelfde uit.
Vorig jaar werd ook vastgesteld dat pimpelmees en koolmees zich te goed doen aan de rup- sen. Naast pimpelmees en koolmees is ook van andere holenbroeders bekend dat ze eikenprocessierupsen eten zoals spreeuw, zwarte mees, glanskop, mat- kop, boomklever, boomkruiper en grau- we vliegenvanger.
Wist je, dat een jonge vlaamse gaai makkelijk tam te maken is en zelfs wat woordjes kan leren spreken? In vele tuinen is deze bijzondere vogel met zijn prachtig gekleurde vederdos steeds meer te zien. De vlaamse gaai is een intelligente vogel die zich voedt met insecten, eieren, jonge vogeltjes en nootjes.
Eikels zijn belangrijk voedsel voor dieren, zoals muizen, eekhoorns, wilde zwijnen, hertachtigen, sommige eenden en andere vogels en beren die in de buurt van eiken leven. Bij deze dieren bestaat soms 25% van de wintervoorraad uit eikels. Eikels werden vroeger gebruikt om varkens te voeren (mast).
Buiten de vraag of het wettelijk gezien mag, is brood of ander 'menseneten' niet goed voor vogels. Dit geldt niet alleen voor duiven, maar ook voor de eendjes en ganzen in het park. Brood is eenzijdig voedsel én er zit teveel zout in. De Vogelbescherming geeft aan dat broodkruimels geen kwaad kunnen, maar met mate.
Duiven slapen graag op harde ondergronden zoals gevelranden, dakgoten, vensterbanken en balkons. Duiven kunnen alleen poepen als ze zitten. Hun zitplekken raken dan ook snel ernstig bevuild met uitwerpselen. Een duif produceert ongeveer 14 kg poep per jaar.
Eekhoorns, muizen en spechten zijn dol op de zaden van naaldbomen. Die zitten verstopt tussen de stevige schubben van dennenappels en sparrenkegels. Eekhoorns en muizen knagen met hun scherpe tandjes de schubben weg zodat ze bij de zaden kunnen.
Kenmerkend gedrag voor bosmuizen is dat zij geplaatste voerkistjes of -doosjes vullen met steentjes e.d.
De bekendste is natuurlijk de Vlaamse gaai (Garrulus glandarius), die je officieel gewoon gaai mag noemen. Deze soort zie je het vaakst in Nederland en is dus niet per se zeldzaam. Het is wél een bijzondere verschijning.
Waar heb ik mijn nootjes verstopt? De eekhoorn graaft de nootjes in, onder struiken en bomen. Hij kijkt een paar keer goed om zich heen: maanden later moet hij deze plek weer terug weten te vinden. Lukt hem dat niet, dan heeft hij in de winter niet genoeg voedsel.
De Nederlandse naam eekhoorn en het Duitse 'Eichhörnchen' laten vermoeden dat de soort vooral eikels zou eten. Dat is niet zo: eikels bevatten immers looizuren die eekhoorns niet goed kunnen verteren, zeker als ze nog niet helemaal rijp zijn.
Eekhoorns verblijven in de wintermaanden het liefst in een nest in een boom(holte) of spelonk. Als ze die niet vinden, is het tijd om zelf de pootjes uit de mouwen te steken. In één tot vijf dagen tijd bouwen ze eigenhandig een bolvormig takkennest.
De duiven mogen niet worden gevoerd, omdat ze hun voedsel - zoals zaden en scheuten van planten - in de natuur vinden. Van verkeerd voedsel, zoals brood, patat en rijst, kunnen de duiven ziek worden. Bovendien: als duiven teveel eten krijgen, hoeven ze minder tijd aan foerageren te besteden.
Het gaat erom dat rijst (witte rijst) een belangrijke bijdrage kan leveren aan duivenvoer, met name voor de laatste (2) voedingen. Zeker als het heet is en zeker als we denken aan onze jonge duiven op de vlucht.
Eikels zijn prima eetbaar, dus het is tijd om ook zelf aan de slag te gaan. Je raapt ze tussen oktober en december. Gebruik geen groene eikels, pluk al helemaal geen verse van de boom en laat ook eikels met een gaatje erin lekker op de grond liggen.
Waarom: Eikels zijn een waardevolle en lekkere bijvoedering voor varkens. Wat levert het je op: Voor elke kilo schone eikels krijg je meteen 15 eurocent.
Bij te droge omstandigheden, zeker in combinatie met zeer hoge temperaturen, verdampen bomen meer vocht dan ze op kunnen nemen. Om te voorkomen dat ze helemaal uitdrogen, kunnen ze bladeren opkrullen of laten vallen.
Je moet leren aanvoelen hoe snel je kunt gaan. De meeste siervogels zijn in zekere mate tam te maken. De makkelijkste vogels zijn de kromsnavels, zoals valkparkietjes, agapornissen en forpussen. Maar ook zebravinkjes, die van nature groepsvogels zijn en niet gericht op mensen, maak je met veel geduld tam(mer).
Geluiden. Fluiten of praten betekent dat je vogel blij is in jouw huis. Wanneer je vogel erg vocaal is wanneer je de kamer in komt lopen, betekent dit dat jouw vogel blij is dat je thuis bent. Wanneer je vogel met zijn snavel klappert en spint, betekent dit dat je vogel met je wil spelen.
Veel eigenaren trainen hun kanaries om op hun hand of een stokje te zitten, en om rond te vliegen in de kamer. Hoewel jonge vogels gemakkelijker te trainen zijn, kun je de meeste kanaries tam maken en trainen met geduld en consequent oefenen.