Bij intraveneuze toediening wordt het farmacon rechtstreeks in het veneuze vaatstelsel gebracht. Op deze wijze wordt het snelst een systemisch effect bewerkstelligd en deze route is vaak een eerste keuze bij levensbedreigende situaties.
Dit gebeurt meestal in de dunne darm, het stuk tussen de maag en de dikke darm. Sommige geneesmiddelen worden heel snel opgenomen, andere heel langzaam. Paracetamol wordt heel snel opgenomen, het begint na een kwartiertje al te werken. Maar er zijn ook geneesmiddelen die er uren over doen om opgenomen te worden.
De toegediende medicatie werkt over het hele lichaam en de hersenen. De bedoeling is steeds uw (veralgemeende) pijn te verminderen. Het effect kan onmiddellijk of soms pas na enkele dagen optreden. Vaak moet deze behandeling om de 6 tot 12 weken herhaald worden.
Parenteraal is de toedieningsvorm van geneesmiddelen of voeding anders dan via het maag-darmstelsel (enteraal). Parenterale toedieningsvormen zijn bijvoorbeeld: injectie (subcutaan, intradermaal, intramusculair)
toedieningswegen: lokale toediening (medicijn direct op de plaats die behandeld moet worden), systemische toediening (medicijn wordt eerst opgenomen in het bloed), enterale toediening (oraal), parenterale toediening (buiten het maag-darmkanaal om, direct in de bloedbaan);
Bij intramusculaire injecties vindt de inspuiting (injectie) plaats in spierweefsel. De vloeistof wordt sneller (binnen 15 – 20 minuten1) in de bloedsomloop opgenomen dan na een subcutane injectie.
Transdermale toedieningsvorm (geneesmiddelen pleister)
Hierbij wordt de huid als toedieningsweg van een geneesmiddel gekozen. Gedurende langere tijd worden kleine hoeveelheden van een geneesmiddel afgegeven aan de huid waardoor het vervolgens in het lichaam wordt opgenomen.
De orale route is ondanks diverse bezwaren nog steeds verreweg de meest gebruikte. Belangrijke voordelen zijn het innamegemak voor de patiënt, de toedieningsvorm is gewoonlijk goedkoop en heeft een hoge stabiliteit bij bewaren.
Indien het geneesmiddel door middel van een zetpil is toegediend, wordt de stof ook in de bloedbaan opgenomen. Maar de bloedafvoer van het rectum wordt gefaciliteerd door drie vaten. Twee van die vaten kennen een afvoer net als de rest van de darm.
Hun antwoord in het kort: een neusspray in plaats van orale medicatie of een inspuiting.
Vaak binnen u een half uur tot ongeveer 8 uur nadat u het hebt gebruikt. Binnen enkele dagen heeft u minder last van benauwdheid en dikke enkels. Door furosemide elke dag te gebruiken blijft de pompkracht van uw hart beschermd. U bent dan minder snel moe.
Daarnaast kunnen parenteralia een smalle therapeutische breedte hebben, een snel klinisch effect sorteren en een direct effect hebben op vitale functies. Ook zijn voor het toedienen van parenterale geneesmiddelen speciale handelingen en kennis vereist.
Tabletten en drank werken binnen 1 tot 2 uur. Ze werken 6 tot 8 uur lang. De zetpillen werken binnen 5 tot 6 uur en werken een dag lang. U begint meestal met 1 dosis 1 tot 2 uur voor de chemokuur of bestraling.
De buik is de voorkeursplaats voor oplosbare humane insuline (Regular®), omdat opname daar het snelst plaatsvindt. De opname van oplosbare humane insuline kan bij bepaalde personen traag zijn (bij ouderen, bij personen die weinig of niet bewegen, ...).
Let op: na het injecteren niet over de injectie plaats wrijven, dit kan blauwe plekken veroorzaken en/of verergeren!
Rond de navel moet niet worden gespoten omdat in dit gebied vrij veel zenuwen en bloedvaten lopen, waardoor het injecteren pijnlijker kan zijn. Houd altijd 3 vingers afstand rond de navel.
Ook bij koorts, griep en verkoudheid. Tabletten, capsules en drank werken binnen een half uur, zetpillen binnen 1 uur. Gebruik paracetamol alleen als u pijn heeft.
Via de anus komt de paracetamol in je lichaam. Er gaat wat werkzame stof verloren dus daarom is een zetpil altijd hoger gedoseerd dan een kauwtablet.
Het kan zijn dat u na het inbrengen van de zetpil moet poepen. Probeer dat toch niet te doen. De zetpil heeft tijd nodig om te smelten en daarna heeft de darm ook tijd nodig voor de opname van de werkzame stof.
4.3.4 Crèmes, zalven en pasta's
Ze hebben vooral een lokale werking. Dat betekent dat ze vooral effect hebben op de plaats waar je ze aanbrengt. Slechts een klein gedeelte van het medicijn komt via de huid in het bloed terecht. Hierdoor hebben zalven, crèmes en pasta's nauwelijks bijwerkingen.
De toediening kan grofweg worden ingedeeld in drie groepen: topisch (lokaal/plaatselijk), enteraal (via het maag-darmkanaal) en parenteraal (door injectie of infuus).
Toedieningsweg: Een toedieningsweg is de weg waarlangs een geneesmiddel aan een patient wordt toegediend. Bijvoorbeeld via de mond (oraal) of per injectie in de spier (intramusculair).
Wat houdt de regel van 5 in
Heb je het juiste medicijn? Is het de juiste patiënt/cliënt? Is dit het juiste tijdstip? Wat is de juiste wijze van toedienen?
Bij een aanval moet u een medicijn voor onder de tong gebruiken. Dit kan met een tablet met isosorbidedinitraat voor onder de tong. Het medicijn wordt snel uit de tablet via het mondslijmvlies in het bloed opgenomen.
Controleren. Controleer bij losse medicatie: juiste cliënt, juiste medicijn, juiste hoeveelheid, juiste tijd, juiste vorm.