Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu? Je zou het niet zeggen, maar dit zinnetje is Nederlands. Het is één van de alleroudste zinnetjes in het Nederlands geschreven, bijna duizend jaar oud. Dertien woorden die heel belangrijk zijn voor onze taal.
De taal die van ca. 800 tot 1150 in onze contreien gesproken werd, noemen we Oudnederlands. Behalve Hebban olla vogala... zijn er niet meer dan enkele kleine schriftelijke resten van bewaard gebleven. Als er geschreven moest worden, gebeurde dat doorgaans in het Latijn.
Dat is Latijn voor 'Proberen of de pen goed is'. Verder naar onder staat het oude Nederlandse zinnetje. Er staat (soms erg moeilijk leesbaar): Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu. Letterlijk vertaald: 'Hebben alle vogels nesten begonnen behalve ik en jij, wat wachten we nu?
Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda tu wat unbidan we nu? Dit zijn de eerste woorden van een liefdesliedje van bijna 1000 jaar oud. Een bijzonder liedje omdat het bestaat uit de eerste woorden die ooit in het Nederlands zijn opgeschreven. De zin is bijna duizend jaar geleden opgeschreven door een monnik.
Rond 1100 schreef een vermoedelijk Vlaamse monnik in een Engels klooster de volgende tekst: 'Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic enda thu wat unbidan we nu'. In 'gewoon' Nederlands staat er: 'Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve jij en ik. Waar wachten we nog op? ' Romantisch?
Wad en unnan
Chr. de plaatsnaam Vada, nu Wadenoijen, een plaats in Gelderland. Dit Vada is de voorloper van het huidige Nederlandse wad, en kan gelden als het oudste geschreven Nederlandse woord – eigenlijk: het oudste 'Nederlandse' woord, want het Nederlands bestond op dat moment nog niet als aparte taal.
De eerste geschreven woorden in de Nederlandse taal zijn 'Hebban olla vogala nestas hagunnan'. De tekst is bijna duizend jaar oud en geschreven door een monnik in een klooster met een ganzenveer en inkt.
'Hebben alle vogels nesten begonnen behalve ik en jij', schrijft een Vlaamse monnik rond 1100 in het Nederlands van zijn tijd: 'Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu'. Vrij vertaald staat er: 'Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve jij en ik; waar wachten we nog op?
Hebban olla vogala is een hele bekende oude regel in het Oudnederlands. Deze zin werd ontdekt in 1932 in Oxford door Kenneth Sisam op het schutblad van een Latijns manuscript uit de abdij van Rochester. De tekst dateert naar schatting uit het derde kwart van de 11e eeuw.
“Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?” Of “Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve ik en jij. Waar wachten we nog op?” Het is de oudste in het Nederlands geschreven zin van onze literatuur en dateert uit omstreeks 1075 na Christus.
Grutto's vergrijzen. Bij grutto's weten we dat de oudste vogel 30 jaar werd.
Aangezien de 'd' volgens onderzoek het beste te combineren valt met de 'u', komt De Boer tot de conclusie dat het eerste woord van de mens waarschijnlijk “duh” was.
Oudnederlands is de taal die gesproken en geschreven werd tijdens de vroege middeleeuwen (circa 500 tot 1200) in een deel van de gewesten die nu Nederland en België vormen, verder ook aan de Franse Noordzeekust (Frans-Vlaanderen, nabij Duinkerke, tevens tot Stapel en mogelijk tot aan Berck) en de nu Duitse Nederrijn.
Een Engels woord van 189.819 letters
Het langste woord ter wereld is deze Engelse term: “methionylthreonylthreonyl(…) isoleucine”. Deze term, die niet minder dan 189.819 letters telt, is de scheikundige benaming voor het grootste eiwit: titine.
Het langste 'officiële' woord in de Nederlandse taal is: aansprakelijkheidswaardevaststellingsveranderingen (50 letters).
Esperanto is een bedachte taal die in 1887 gemaakt werd zodat mensen uit alle landen met elkaar konden praten. Een internationale taal dus. Esperanto heeft een eenvoudige grammatica, zodat mensen het makkelijk kunnen leren. De klanken zijn een mengelmoes van Europese talen.
Het Middelnederlands is een voorloper van de moderne Nederlandse taal. Het werd tussen 1200 en 1500 in het huidige Nederlandse taalgebied gesproken. Middelnederlands was de opvolger van het Oudnederlands. Het Noord-Middelnederlands wordt vooral door niet-taalkundigen ook wel Diets genoemd.
Het Zweedse alfabet kent behalve de gewone letters ook nog de letters å (oo), ä (èè) en ö (eu). In een woordenboek of taalgids komen deze letters na de z. De puntjes zijn van belang bij de uitspraak. Zo wordt de gewone o uitgesproken als oe in zoet, terwijl de ö wordt uitgesproken als eu in reuk.
Enclise of enclisis is het verschijnsel dat een - meestal onbeklemtoond - woord wordt uitgesproken als vormde het een deel van het woord dat ervoor komt. Een woordje dat op deze manier in het voorgaande wordt geïntegreerd wordt enclitisch genoemd.
Verrassingsaanval Mezen hebben heel wat vijanden: roofvogels zoals valken en uilen en roofdieren zoals marters en katten en zelfs slan- gen.
De Andescondor is de grootste vogel ter wereld. En als je in Zuid-Amerika bent hoop je dit dier te zien in het luchtruim. De imposante verschijning is herkenbaar in de bergen, waar het dier thermiek zoekt. Zodat hij goed hoogte kan winnen.
Ze zijn niet alleen nieuwsgierig, net als andere kraaiachtigen zoals Zwarte kraaien en Kauwen, beschikken ze over opvallende cognitieve vaardigheden: zijn ze intelligent en hebben een goed bevattingsvermogen. Zo zijn ze in staat om hun eigen spiegelbeeld te herkennen.
Volgens veel bronnen is T'sai Lun de uitvinder van papier zoals we dat nu kennen. In 105 voor Christus ontdekte hij dat je papier kunt maken door vezels van verschillende producten, zoals boomschors, oude lappen en visnetten met water te mengen en te laten drogen.