De tien gekozen stijlfiguren zijn alliteratie, antithese, herhaling, ironie, metafoor, parabool en hyperbool, parallellisme, personificatie, synesthesie en vergelijking.
Het gebruik van stijlfiguren is handig wanneer jij een pakkende tekst wilt schrijven of een speech houdt. Voorbeelden van stijlfiguren zijn een metafoor, pleonasme, tautologie en de hyperbool. Een andere veelgebruikte manier om een tekst leven in te blazen is door middel van beeldspraak.
Een stijlfiguur, uit het Latijn figura, of stijlmiddel is het doelbewuste gebruik van een of meer woorden die afwijken van de gebruikelijke betekenis. Dit wordt met name in de literatuur en de retorica veel gebruikt om een bepaald effect bij de lezer te bereiken.
Bij het oxymoron (de klemtoon ligt op mo) gaat het om twee begrippen die op het eerste gezicht niet samen lijken te gaan, al worden ze wel zo gepresenteerd. Een bekend voorbeeld is 'Er viel een oorverdovende stilte. ' Dat is eigenlijk gek: oorverdovend hoort juist bij lawaai.
Een tautologie is een woordcombinatie waarin een begrip twee keer of meer wordt genoemd. Ze bestaat doorgaans uit twee of meer woorden van dezelfde woordsoort, vaak met en of of(te) ertussen. Voorbeelden zijn eenzaam en alleen, pracht en praal en niettemin toch.
Een litotes is een stijlfiguur waarbij men door middel van een ontkenning of een verkleinvorm iets schijnbaar verkleint of afzwakt, maar juist met de bedoeling het des te sterker te doen uitkomen.
Een anafoor is een stijlfiguur, die bestaat uit het herhalen van steeds weer een of meerdere woorden aan het begin van elkaar opvolgende zinnen of zinsdelen. Deze stijlfiguur is veelgebruikt in de retoriek.
Kenmerken. Kenmerken die de schrijfstijl bepalen zijn het gebruik van stijlfiguren, de abstractiegraad, de structuur, de contrasten, de toon, de klemtoon, het standpunt, het tempo en de dialogen. Een stijlfiguur is een methode van uitdrukken die verschilt van gewone taal om een effect te bereiken.
De termen pleonasme en tautologie hebben allebei betrekking op het gebruiken van verschillende woorden die ongeveer hetzelfde betekenen. Het zijn dus allebei gevallen van 'twee keer hetzelfde zeggen'. Als dat bewust en met een reden gebeurt, vallen pleonasmen en tautologieën onder de stijlfiguren.
De hyperbool is een overdrijving. Hiermee kun je extra nadruk leggen op een gevoel of een emotie. Je moet een hyperbool niet letterlijk nemen; kijk maar eens naar de volgende voorbeelden: Ik lach me dood!
Stijlfiguren zijn retorische middelen waarin tekst en beeld op een kunstzinnige manier worden vormgegeven, afwijkend van de verwachting van de ontvanger. Ze hebben als doel de overtuigingskracht van een tekst, slogan of advertentie te vergroten.
Bij een pleonasme herhaal je vaak een deel van de betekenis van een woord. Meestal gebeurt dit door een combinatie van een bijvoeglijk naamwoord met een zelfstandig naamwoord of een werkwoord. Voorbeelden hiervan zijn: ronde bal, omlaag vallen, weer hervatten, aanwezige bezoekers, valse voorwendsels.
Wat wordt bedoeld met een metafoor? Een metafoor is een vorm van beeldspraak: je gebruikt een woord of beeld voor iets anders, waarmee het een overeenkomst vertoont. Zo is het schip der woestijn een metafoor voor een kameel: de kameel wordt vergeleken met een schip.
Beeldspraak wordt ook wel een stijlfiguur genoemd. Er is sprake van beeldspraak als er figuurlijke taal wordt gebruikt. Figuurlijke taal houdt in dat de schrijver een ander woord gebruikt voor wat hij bedoelt. Wat voor ander woord hij gebruikt hangt af van de vorm beeldspraak die hij gebruikt.
Alliteraties lijken erg op een andere stijlfiguur, namelijk assonanties. Het verschil tussen alliteratie en assonantie is dat alliteratie inhoudt dat de beklemtoonde beginklank hetzelfde is. Assonantie houdt in dat de alleen de klinkers rijmen, bijvoorbeeld: 'Raam en staan' en 'Wil en stil'.
Een schrijfstijl laat zien wie je bent
Maar raak niet meteen in paniek als iemand een andere stijl gebruikt dan jij. Wanneer jij een eigen schrijfstijl hebt waar je bewust over hebt nagedacht, blijf daar dan trouw aan. Want dat is jouw schrijfstijl. Daarmee laat je zien wie jij bent.
De tekstschrijver is verantwoordelijk voor het produceren van alles wat met tekstuele zaken te maken heeft. De tekstschrijver kan zowel gespecialiseerd zijn in een bepaald onderwerp als meer in algemene zin opgeleid om teksten van velerlei aard te kunnen schrijven, ongeacht de opdrachtgever.
Wat is een actieve schrijfstijl? Bij een actieve schrijfstijl voert het onderwerp van de zin een handeling uit terwijl in een passieve zin het onderwerp de handeling ondergaat. Dit klinkt misschien ingewikkeld maar gelukkig valt het reuze mee. Het onderwerp (Jan) voert de handeling uit (actief).
Een climax is een veelgebruikte stijlfiguur voor een hoogtepunt waarnaar wordt toegewerkt doordat in een opsomming (enumeratie) van gelijksoortige elementen hun betekenis steeds in kracht toeneemt.
Climax: Een reeks woorden die in betekenis steeds sterker worden. Bijvoorbeeld: Hij werd kwaad, woedend, nee, witheet toen hij dat zag.
Een hyperbool is een stijlfiguur waarbij iets opzettelijk in grote mate wordt overdreven. Het beoogde effect is versterkend en vaak ironisch of komisch.
Eufemismen worden gebruikt ter vervanging van aanduidingen die men bedreigend, kwetsend, onfatsoenlijk, onaangenaam of in een andere zin te negatief vindt. Voorbeelden: zelfdoding of suïcide in plaats van zelfmoord, kleine mens in plaats van dwerg, niet erg slim in plaats van dom.
Letters die kleuren hebben, geluiden met een smaakje: twee voorbeelden van het verschijnsel synesthesie. In het brein van mensen met synesthesie bestaat een sterke koppeling tussen de hersengebieden die informatie verwerken van verschillende zintuigen.
Het parallellisme ook parallellie is een stijlfiguur waarbij twee (of meer) zinswendingen naar inhoud of naar vorm min of meer gelijk zijn. Vaak wordt deze stijlfiguur toegepast om de betreffende zinnen of zinsdelen meer nadruk te geven. Parallellisme is kenmerkend voor de Bijbelse poëzie.