Door de Russische invasie van Oekraïne worden pasta, brood, groente en ook vlees nog duurder, verwachten experts. Al voor de inval waren de voedselprijzen wereldwijd heel hoog, benadrukt Nadia Menkveld, landbouweconoom bij ABN Amro.
Zorgen over voedselvoorziening door oorlog in Oekraïne, tarwe en graan worden duurder. Rusland en Oekraïne zijn grote exporteurs van tarwe en graan. Dus stijgen de prijzen door de oorlog.
Mede door de oorlog in Oekraïne werden de boodschappen duurder. Veel basisproducten die iedereen koopt, zoals toiletpapier en pasta, stegen het snelst in prijs. Maar niet alles werd duurder: zo daalden babyvoeding, toiletzeep en appels juist in prijs.
Schaarste bij gas en olie
Rusland is verantwoordelijk voor de levering van bijna een kwart aan gas en olie dat ons land heeft, maar door de sancties is de handel stilgelegd. Dit betekent dat er schaarste is en dat de prijzen zullen stijgen.
Sinds de Russische inval zijn de Oekraïense havens gesloten. Dat levert grote problemen op, hoofdzakelijk omdat Oekraïne ook wel 'de graanschuur van de wereld' wordt genoemd. Op dit moment ligt er voor zo'n 8 miljard euro aan graan vast en dit leidt tot enorme hongersnood.
Hieronder vallen koffie, olieproducten als soja, palm- en zonnebloemolie.Maar ook granen, en veevoer voor de zuivel- en vleesindustrie. Nederlandse boeren exporteren veel. Zoals suiker, paddenstoelen, maar ook pootaardappelen en een speciaal gekweekte aardappelknol om aardappels te laten groeien.
Rusland is een van de grootste producenten van grondstoffen als ijzererts, staal en allerlei soorten metalen. Zo is het land verantwoordelijk voor de helft van de wereldproductie van palladium, dat bijvoorbeeld wordt gebruikt in uitlaten van auto's, telefoons en tandvullingen.
Als je de huidige prijzen vergelijkt met september 2021 is de stijging zelfs 31 procent. Producten die het afgelopen jaar het hardst in prijs stegen, zijn olie (32 procent), toiletpapier (31 procent), hondenvoer in blik (31 procent) en spaghetti (29 procent).
Voor bijna alles betaal je meer als consument. Zo zijn de prijzen voor aardappelen, groenten en fruit in 2021 toegenomen met 4,2%. Koffie, eieren en zuivel- en boterproducten zouden volgens Superscanner zo'n 3,2% duurder zijn geworden.
Het devies was veel volkoren granen, aardappelen en peulvruchten in plaats van bijvoorbeeld witbrood en sla. De kookboekjes staan ook vol met bezuinigingstips: je thee vermalen tot gruis, meerdere keren koffie zetten van één zakje, een kwastje gebruiken om je pan te beboteren en een hooikist gebruiken om te koken.
In 2021 importeerde Nederland voor ruim 2 miljard euro aan goederen uit Oekraïne. Het merendeel van de import bestond uit granen en graanproducten, zoals maïs, en plantaardige oliën en vetten, zoals zonnebloemolie.
Oekraïne levert zowat van alles aan de EU: het is een van de belangrijkste uitvoerders van granen waaronder tarwe, soja, maïs, plantaardige olie maar ook ertsen zoals ijzer, staalproducten en afgewerkte producten zoals machines.
Nederland exporteerde 6,6 miljard euro aan goederen aan Rusland in 2021. Daarvan was 4,1 miljard euro export van Nederlandse makelij en 2,5 miljard wederuitvoer van buitenlandse makelij.
Stijgende prijzen door de oorlog in Oekraïne
De oorlog in Oekraïne heeft veel gevolgen voor de prijzen in Nederland: De prijzen van producten die uit Rusland komen (bijvoorbeeld energie en grondstoffen) stijgen, omdat Rusland minder exporteert. Daardoor is er minder aanbod, terwijl de vraag gelijk blijft.
Het land heeft heel veel landbouwgrond en 45 miljoen inwoners.Daardoor liggen er veel mogelijkheden voor Nederlandse bedrijven. Vooral in de agrarische sector en logistiek (vervoer, materieel) liggen er kansen. Maar ook op het gebied van havenontwikkeling.
Vooral suiker (+78%), bloemkool (+54%) en brood (6 bruine bollen +43%) werden fors duurder. Wel lijkt de ergste stijging achter de rug en zijn er zelfs wat prijsverlagingen te zien. Met name in december 2022 en januari 2023 stegen de prijzen hard.
Halverwege het jaar passen veel bedrijven prijzen aan en veranderen er ook flink wat fiscale regelingen. Per 1 juli 2023 gaat onder meer de accijns op benzine, diesel en LPG omhoog en worden telefoonabonnementen duurder.
“Onbewerkte producten zoals eieren en boter, die toch heel erg dicht tegen de echte grondstoffen aanleunen, zijn typisch de eerste die in prijs dalen. Van bewerkte producten, waarin energie en grondstoffen van enkele maanden geleden is gestopt, volgt een eventuele prijsaanpassing doorgaans met vertraging.”
updateJa, de prijzen voor boter, kaas en eieren in de supermarkt zijn langzaamaan aan het dalen. Maar brood, sap en verschillende soorten groenten blijven duur. ,,Gemiddeld genomen worden onze boodschappen nog niet goedkoper'', zegt Sebastiaan Schreijen, analist voedingssector bij de Rabobank.
Toch zijn er aantal producten die er qua prijsstijging echt met kop en schouders bovenuit steken. Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat boter, koffie, spaghetti, diervoer, olijfolie, vlees en doperwten het meest in prijs zijn gestegen.
Belangrijke in Nederland geproduceerde producten met bestemming Rusland zijn geneesmiddelen, wegvoertuigen, zoals trekkers voor opleggers, en bloemen.
De groeiende populatie en daaruit voortvloeiende grotere vraag naar voedsel kan al binnen enkele jaren leiden tot een verdubbeling van de voedselprijzen. Belangrijkste oorzaken: klimaatverandering, waterschaarste en het verdwijnen van landbouwgrond.