Naast olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland. De Nederlandse export bestaat vooral uit medicijnen, bloemen, kunststoffen, vervoermiddelen, computerapparatuur en medische instrumenten en apparaten.
Het belangrijkste exportproduct van Rusland is energie, olie en aardgas, met een aandeel van twee derde in de totale exportopbrengsten. Fluctuaties in de export zijn vooral het gevolg van veranderingen van de olieprijs op de wereldmarkt.
Minerale brandstoffen hebben na 2003 altijd meer dan 80 procent uitgemaakt van de totale waarde van de import uit Rusland. Naast minerale brandstoffen haalt Nederland relatief veel metalen als koper en nikkel uit Rusland.
Voor Rusland is de EU zelfs de grootste handelspartner. Daarnaast is de EU de grootste investeerder in Rusland. De belangrijkste Europese exportproducten naar Rusland zijn machines, transportmiddelen en chemicaliën. De EU importeert uit Rusland vooral olie en gas.
Nederland importeerde vorig jaar ter waarde van 18,4 miljard euro aan goederen uit Rusland. Het ging voornamelijk (87 procent) om olie, maar we haalden ook nikkel en koper uit het land. Uit Oekraïne importeerden we voor het eerst voor een bedrag van meer dan 2 miljard euro, het ging vooral om maïs en zonnebloemolie.
Ruwe zonnebloemolie en maïs zijn voor Nederland de belangrijkste producten uit Oekraïne. De invoerwaarde van deze twee producten was in 2021 ongeveer even groot en bij elkaar opgeteld 52,5 procent van de totale invoer uit Oekraïne. Kool- en raapzaad zijn goed voor 17 procent van de invoerwaarde.
Door de Russische invasie van Oekraïne worden pasta, brood, groente en ook vlees nog duurder, verwachten experts. Al voor de inval waren de voedselprijzen wereldwijd heel hoog, benadrukt Nadia Menkveld, landbouweconoom bij ABN Amro.
Nederland de rest van Europa zijn nog te afhankelijk van gas uit Rusland. Zonder het Russische gas is er niet voldoende gas om aan de vraag naar gas te voldoen. Wel wil Europa zo snel mogelijk minder afhankelijk worden van Russisch gas. Maar dat kan niet op de korte termijn.
Studie Gasunie Ook als Europa geen gas meer krijgt uit Rusland, blijft een crisis in Nederland uit. Dan moeten we wel zuinig blijven, zegt de Gasunie. Nederland hoeft komende winter niet te vrezen voor een gascrisis als Rusland geen aardgas meer aan Europa levert.
Helft import bestaat uit grondstoffen en natuurproducten
Het gaat vooral om plantaardige fijne oliën en vetten (zonnebloemolie), maïs, oliehoudende zaden voor fijne oliën (kool- en raapzaad) en vlees en eetbaar slachtafval (pluimvee). De toename in de periode 2015-2021 was bij maïs 65 procent.
Het levert aardgas aan veel landen in Europa. Nederland haalt ongeveer 15 procent van zijn gas uit Rusland, zo'n 6 miljard kuub per jaar. Het kabinet heeft al gezegd voor het einde van dit jaar helemaal te willen stoppen met Russisch gas en zet in op de inkoop van meer vloeibaar gas (lng) uit andere landen.
Energiebedrijf Uniper koopt en verkoopt veel Russisch gas. In Duitsland is het zelfs de grootste importeur van gas uit Rusland.
Tussen 2008 en 2014 groeide de invoer van ruwe aardolie met 13 procent en werd ook flink meer olie ingevoerd uit Irak en Nigeria. Voor de Nederlandse import zijn Noorwegen en Rusland vergelijkbare landen.
“Ongeveer dertig procent van de olie in Nederland, komt uit Rusland. We importeren ook nog olieproducten. Dus per saldo komen er ongeveer 750.000 olievaten aan olie per dag richting Nederland”, legt van Cleef uit.
Er geldt een importverbod voor (producten van) ijzer en staal uit Rusland. Ook daaraan gerelateerde diensten zijn verboden. Meer informatie: EU-verordening 833/2014, bijlage XVII. Er is een importverbod voor cement, hout en kunstmest.
Aardgasvoorraad. Per 1 januari 2021 heeft Nederland 495 ontdekte aardgasvoorkomens. Bijna de helft hiervan (221) is momenteel in productie, dit zijn er 5 meer dan vorig jaar.
Winterperiode 2022/2023 waarin de gasopslagen aardgas leveren. 2. Zomerperiode 2023, waarin de gasopslagen worden gevuld. Een volledige stop van Russische aardgasleveringen leidt waarschijnlijk tot langdurig extreem hoge gasprijzen (hoger dan eerste helft 2022).
Delen. Aardbevingen en schade in Groningen, vervuiling, klimaatverandering. Allemaal niet nodig als we massaal overstappen van gas op duurzame energie. In 2022 stopt de gaswinning in Groningen en uiterlijk 2050 gebruikt Nederland helemaal geen aardgas meer.
Wat is beter: aardgas of steenkool? Aardgas en steenkool zijn allebei fossiele brandstoffen, die opraken en zorgen voor de uitstoot van CO2 en andere vervuilende stoffen. Ze dragen dus allebei bij aan klimaatverandering. Bij inzet van aardgas wordt wel minder CO2 (en overige stoffen) uitgestoten dan bij steenkool.
“Als Rusland de gaskraan dichtdraait, zal Europa gedwongen worden zijn verbruik met 30% te verminderen” De dreiging dat de Russische gaskraan wordt dichtgedraaid, neemt met de dag toe door de aanhoudende EU-sancties tegen Moskou.
Naast het Groningen-gasveld telt Nederland zo'n 240 gasvelden. De helft hiervan ligt in de Noordzee. Behalve in Groningen wordt gas gewonnen in Friesland. Drenthe, Overijssel, Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant en in de Noordzee en de Waddenzee.
Er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor specifieke dreigingen voor Nederland, maar de ontwikkelingen in het conflict volgen elkaar snel op. Dat maakt dat het dreigingsbeeld snel kan veranderen.
Rusland en Oekraïne zijn grote exporteurs van tarwe en graan. Dus stijgen de prijzen door de oorlog. Landbouweconoom Koos Gardebroek voorziet vooral problemen voor Nederlanders met een kleine portemonnee: 'Het kan oplopen tot honderden euro's per jaar.