Het is een ongewoon en extreem gevoel van vermoeidheid of dagelijks gebrek aan energie, dat het hele lichaam beïnvloedt en niet kan worden verlicht door te slapen. Het wordt vaak omschreven als 'verlammend' en 'uitputting'. Kankergerelateerde vermoeidheid kan je lichamelijk, geestelijk en emotioneel treffen.
Kanker en de behandeling vragen veel van je lichaam. Ook slecht slapen, weinig bewegen, pijn of een verminderde eetlust kunnen ervoor zorgen dat je moe bent. Na de behandeling duurt het vaak nog een paar maanden voor die vermoeidheid minder wordt. Het kost gewoon tijd en energie om te herstellen.
Chronische kankerpijn wordt ook aanhoudende pijn genoemd en is altijd aanwezig.Naast aanhoudende pijn kunt u ook last hebben van doorbraakpijn bij kanker. Doorbraakpijn is pijn die vaak plotseling opkomt en snel weer verdwijnt of minder wordt. Het is pijn die boven op pijn komt die u al langer heeft (chronische pijn).
Door de extreme vermoeidheid kun je veel minder dingen doen dan je gewend was. Je hebt bijvoorbeeld moeite met je werk, studie, het huishouden, sport of leuke dingen doen met bijvoorbeeld vrienden en familie. Je ervaart problemen met het geheugen en concentratie. Je voelt je niet uitgerust als je wakker wordt.
Je kunt moe zijn door chemotherapie of bestraling
Beschadigde cellen moeten weer herstellen en dode kankercellen moeten opgeruimd worden. En dat kost het lichaam energie. Soms krijgt iemand een infectie of andere klachten door de behandeling. Ook daar kun je moe van zijn.
Angst, onzekerheid, boosheid, somberheid, eenzaamheid en verdriet. Het zijn voorbeelden van nare gevoelens die je kunt hebben als je kanker hebt (gehad). Je kunt hulp krijgen om met die gevoelens om te gaan.
Vermoeidheid kan verschillende oorzaken hebben. Bij ziektes als post-COVID, ME/CVS, Q-koorts en Lyme spelen vermoeidheidsklachten een belangrijke rol, maar ook bij andere ziektes en aandoeningen komt vermoeidheid voor.
Oorzaken oververmoeidheid
Bijvoorbeeld door een slaaptekort, slechte voeding, te weinig lichaamsbeweging en stress. Maar ook bepaalde karaktereigenschappen kunnen een rol spelen, zoals perfectionisme, subassertiviteit of veel piekeren. Sommige gezondheidsklachten zorgen ook voor oververmoeidheid.
Misschien heb je last van extreme vermoeidheid. Zelfs na veel slaap blijf je moe. Plotselinge vermoeidheid kan door stress, slaapgebrek, een ongezonde levensstijl, een infectie of ziekte, of een medische aandoening komen. Het is belangrijke om de oorzaak te vinden, anders blijft de vermoeidheid terugkomen.
Om te onderzoeken of je al dan niet kanker hebt, gebeurt meestal een biopsie of een punctie. Daarnaast helpen beeldvorming (onderzoeken zoals CT-scan, MRI, echografie ) en laboratoriumonderzoek (zoals bloed- of urineonderzoek) je arts om een diagnose te stellen en om de beste behandeling te kiezen.
Bij kanker denken veel mensen direct aan gewichtsafname, maar ook het tegenovergestelde komt regelmatig voor. Deze speciale vorm van gewichtstoename bij patiënten met kanker bestaat vooral uit toename van vet, maar tegelijkertijd verlies van spiermassa.
Oorzaken van vermoeidheid en moeheid
niet genoeg slapen of moeite hebben met in slaap vallen (slapeloosheid) een ongezonde levensstijl (zoals ongezond eten en te weinig bewegen) stress, depressie en omgaan met uitdagingen in het leven, zoals rouw of de zorg voor een baby.
Onderzoek bij aanhoudende vermoeidheid
De internist stelt u vragen over uw gezondheid en verricht een algemeen lichamelijk onderzoek. Er wordt ook een laboratoriumonderzoek afgesproken. Dit is nodig om een mogelijke ziekte aan te tonen of uit te sluiten.
Deze vermoeidheid voelt aan alsof je meer uitgeput bent dan normaal en vlugger moe bent na het uitvoeren van je gewone dagelijkse bezigheden, of zelfs als je helemaal niets doet. Het is een vermoeidheid die je plots kan overvallen. Het ontbreekt je aan energie en dat uit zich op fysiek, mentaal en sociaal vlak.
De bijnier kan daardoor moe worden, en een uitgeputte bijnier maakt minder of geen cortisol aan. Dat kan gevolgen hebben voor je gezondheid en kan in extreme gevallen zelfs levensbedreigend zijn. Doordat je lichaam minder cortisol aanmaakt, kun je je onder meer moe en niet fit voelen of prikkelbaar zijn.
Bij fysieke oorzaken kun je denken aan te weinig slaap, een ongezond voedingspatroon, of misschien een gezondheidsprobleem. Mentale en emotionele problemen als onrust thuis, moeite op werk, veel piekeren of sub-assertiviteit kunnen ook erg veel energie kosten die jou op termijn lusteloos maken.
Bij 20-40 % van de kankerpatiënten is er sprake van chronische vermoeidheid. Er zijn factoren die de vermoeidheid in stand kunnen houden na de behandeling. Voorbeelden van deze factoren zijn: niet helpende gedachten, een sombere stemming, geen goede balans in activiteiten, een verstoord slaap-waakritme.
Probeer je slaapgewoontes te veranderen. Zoek hulp om piekeren, spanning of somberheid minder te maken. Zorg goed voor jezelf: Beweeg genoeg, eet gezond en stop met roken. Bij moeheid door medicijnen, pijn of een ziekte: bespreek het met je huisarts.
Vermoeidheid is een gebrek aan energie en motivatie. Slaperigheid en apathie (een gevoel van niet geven om wat er gebeurt) kunnen symptomen zijn die gepaard gaan met vermoeidheid. Vermoeidheid kan een normale en belangrijke reactie zijn op fysieke activiteit, emotionele stress, verveling of slaapgebrek.
Het gebruik van zelftesten op kanker door mensen op eigen initiatief, buiten het bevolkingsonderzoek en zonder tussenkomst van een arts wordt door KWF afgeraden. Kanker is geen ziekte om zelf te onderzoeken zonder tussenkomst van een arts.
Slikklachten bij kanker komen vaak voor. Door bestraling of een operatie kunnen de slikspieren aangetast worden. Hierdoor is het doorslikken van eten en drinken moeilijker.