Oliën die geschikt zijn om te bakken, zijn oliën die verhit kunnen worden tot 180 ºC. Dat zijn o.a. arachideolie, olijfolie, sojaolie, zonnebloemolie. Arachideolie wordt gemaakt uit pinda's en werd door de Inca's al toegepast. In de Chinese keuken wordt voornamelijk arachideolie gebruikt.
Niet alle olies zijn geschikt om te verhitten. Het kan zelfs ongezond zijn omdat er kankerverwekkende stoffen kunnen ontstaan. Deze worden PAK's genoemd: polycyclische aromatische koolwaterstoffen. Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie.
Arachideolie. Arachideolie of pindaolie kun je in elke supermarkt kopen en is de ideale olie om in te frituren. Het heeft namelijk het hoogste rookpunt van alle soorten olie in dit lijstje.
Het algemene principe is dat enkelvoudig onverzadigde vetzuren beter bestand zijn tegen hoge temperaturen dan meervoudig onverzadigde vetzuren. Voor warme bereidingen wordt daarom best gebruik gemaakt van oliën rijk aan EOV zoals arachide- en olijfolie. Ook frituurolie is geschikt voor warme bereidingen.
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Het maakt de olie nog langer houdbaar en extra bestand tegen verhitting. Een groot nadeel van dit gedeeltelijke hardingsproces is dat het transvetten produceert. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat deze soort vetten erg ongezond zijn en het risico op hartaandoeningen kunnen verhogen (1).
Deze aldehyden kunnen het DNA beschadigen en daarmee ziektes in de hand werken. Volgens onderzoekers kan geoxideerde zonnebloemolie op de lange termijn leiden tot neurodegeneratieve ziekten. Geraffineerde zonnebloemolie bevat naast omega 6 geen micronutriënten, waardoor het lege calorieën zijn.
Deze olie bevat veel onverzadigde vetzuren en is goed bestand tegen hitte en kan daarom voor het frituren tot zo'n 180°C gebruikt worden. In schoonheidsmiddelen wordt zonnebloemolie ook toegepast. In geraffineerde vorm wordt de olie voor uiteenlopende industriële doeleinden gebruikt.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer olijfolie gedurende lange tijd hoger dan 200°C verhit wordt, er inderdaad PAK's gevormd worden (3). Op zich is dit niet verwonderlijk, gezien de rooktemperatuur van olijfolie tussen de 185°C (voor (extra) vierge olijfolie) en 205°C (voor geraffineerde olijfolie) ligt.
In tropische gebieden heeft kokosolie meestal wel de vloeibare consistentie van een olie. Geraffineerde en geharde kokosolie heeft een smeltpunt van 30 tot 37 °C.
Je wokt op een hoge temperatuur: je olie moet zuiver zijn en een hoog rookpunt (de temperatuur waarop je olie begint te roken of branden) hebben. Slaolie is hiervoor niet geschikt, maar zuivere olijfolie, arachideolie, maïsolie en zonnebloemolie wél. Wokken is een gezonde manier van koken.
Bij een temperatuur van 180°C duurt dat nog maar 15 seconden, en als de olie 190°C warm is, heeft 't brood maar 10 seconden nodig om krokant te worden.
Als je lang en heet wilt bakken, is milde olijfolie met een rookpunt van 230 °C de beste keuze. Studies noemen dat ongefilterde olijfolie een rookpunt heeft tussen 171 – 191 °C.
Olijfolie kun je goed als vervanger van zonnebloemolie gebruiken. Voor het bakken en braden van bijvoorbeeld vlees of groenten raden we de gewone of Mild Olijfolie aan. Ook bij het bakken van een taart of cake kan olijfolie worden gebruikt, maar dit blijft niet onopgemerkt door de sterkere smaak van olijfolie.
Rijstolie is rijk aan plantensterolen, rijker dan andere plantaardige oliën. Uit onderzoek blijkt dat plantensterolen vermoedelijk helpen het cholesterol te verlagen, kanker helpen voorkomen en het immuunsysteem helpen versterken. Ook is rijst een goede bron voor tocotriënolen, een vorm van vitamine E.
Zonnebloemolie bevat duidelijk meer vitamine E dan olijfolie, wat de cellen, celwand, bloedbaan en weefsels beschermt. Ook bevat zonnebloemolie meer vitamine K, wat nodig is voor een goede bloedstolling. Olijfolie bevat dan weer meer omega 3-vetzuren, die beschermen tegen hart- en vaatziekten.
Zonnebloemolie is de betere grondstof voor frituurolie. Dat heeft vooral met de vetzuursamenstelling te maken. We onderscheiden in zonnebloemolie de normale versie en High Oleic zonnebloemolie. Die laatste soort is veel meer hittebestendig dan de gewone zonnebloemolie.
Zonnebloemolie, olijfolie, vaak kun je uit de naam opmaken van welke plant de zaden of pitten geperst zijn voor de olie. Bij slaolie is dit niet zo, er wordt immers geen sla geperst om de olie te maken. Slaolie is een mengsel van plantaardige oliën.
Hetzelfde gebeurt als extra vierge olijfolie wordt verhit tot zo'n 180 graden, waardoor het het zogenoemde rookpunt bereikt en dus als het ware aanbrandt. Het rookpunt van andere olijfoliën ligt op zo'n 240 graden. Vermoedelijk is dat omdat deze na de eerste persing nog bewerkt zijn, waardoor ze hitte beter verdragen.
Frituur op maximaal 175 °C en tot de friet een goudgele kleur heeft. Gebruik vloeibaar, plantaardig frituurvet. Geschikt om te frituren zijn: vloeibaar frituurvet, zonnebloemolie en olijfolie (geen extra vierge). Doe kleine hoeveelheden in de frituurpan, houd maximaal 150 gram per keer aan.
Deze 100% natuurlijke olie heeft een subtiele notensmaak die de smaak van je gerechten mooi tot zijn recht laat komen. Het is ook jouw keukengeheim achter dat krokante korstje, omdat de olie tot 220°C verhit kan worden. Wist je dat ? Arachideolie wordt gemaakt van pindanoten.
Heb je een dieselauto? Dan kan je geheel of gedeeltelijk op plantaardige olie gaan rijden. In tegenstelling tot wat veel mensen denken zijn hier geen ingewikkelde ombouwingen voor nodig. Mits je het bij gedeeltelijk rijden op plantaardige olie houdt.
"Er zijn nog wel voorraden in Nederland, maar het is niet veel meer. We verwachten dat je over een aantal weken geen zonnebloemolie meer kan kopen." Dat is volgens hem geen reden tot paniek: "Er zijn voldoende alternatieven. Zoals koolzaadolie, slaolie en olijfolie.
In tegenstelling tot benzinerijders kunnen diesels echter ook op plantaardige olie rijden, die voor minder dan 1,70 euro per liter te koop is. Door de stijgende brandstofprijzen zijn veel automobilisten op zoek naar een mogelijkheid om de kosten te drukken. Een daarvan is rijden op plantaardige olie.