Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie. Lijnzaadolie en extra vierge olijfolie kun je beter niet verhitten.
Samengevat is dit de conclusie. Als je een olie of vet niet verhit, dan zijn olijf-, koolzaad-, soja-, arachide-, zonnebloem-, maïsolie en andere plantaardige oliën de betere keuzes. Dat is omdat ze vooral onverzadigde vetten bevatten en zo helpen de verzadigd vet consumptie te beperken.
Alle oliën bestaan uit een mengeling van onverzadigde en verzadigde vetten. ,,We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond'”, legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Bakken in zonnebloemolie
Dat het rookpunt van zonnebloemolie op 227 graden Celsius zit is een voordeel ten opzichte van olijfolie. Toch wordt olijfolie aangeraden. Dit komt vooral door het feit dat zonnebloemolie relatief veel meervoudige onverzadigde vetten kent wanneer je dit vergelijkt met olijfolie.
Volgens hoogleraar Levensmiddelentechnologie Tiny van Boekel (Wageningen University & Research) kun je het best met olie bakken en braden. "In oliën zitten onverzadigde vetten. Die zijn beter dan de verzadigde, die in boter en andere harde vetten zitten.
Deze aldehyden kunnen het DNA beschadigen en daarmee ziektes in de hand werken. Volgens onderzoekers kan geoxideerde zonnebloemolie op de lange termijn leiden tot neurodegeneratieve ziekten. Geraffineerde zonnebloemolie bevat naast omega 6 geen micronutriënten, waardoor het lege calorieën zijn.
Zonnebloemolie bevat net als olijfolie veel onverzadigbare vetzuren, maar doordat dit meervoudige vetzuren zijn is zonnebloem veel beter bestand tegen verhitting. Zonnebloemolie is geschikt voor bakken, braden en frituren. Overigens geldt dit ook voor pinda- of arachideolie.
8. De winnaar is Monini GranFruttato Selezione Speciale Olio Extra Vergine di Oliva. Die is algemeen verkrijgbaar voor €9,32. De testers beoordeelden deze olie met een 7,3 en vonden hem Italiaans, niet scherp maar mild pittig en de smaak bleef lekker lang hangen.
Gewone olijfolie en vierge olijfolie zijn heel geschikt voor bakken en braden. Extra vierge olijfolie wordt koud gebruikt voor pasta, salade, vinaigrettes, tapenades en koude sauzen. Extra vierge olijfolie is minder geschikt voor verhitten bij hele hoge temperaturen voor langere tijd.
Is zonnebloemolie gezond? Zonnebloemolie bestaat voor ongeveer negentig procent uit gezonde onverzadigde vetten. Hierdoor is zonnebloemolie gezond in vergelijking met harde bak- of braadproducten die veel ongezonde verzadigde vetten bevatten. Het eten van veel verzadigd vet verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.
Is sojaolie gezond? De typen vetzuren in sojaolie lijken op die van zonnebloemolie. Sojaolie bevat relatief weinig ongezonde verzadigde vetzuren en relatief veel gezonde onverzadigde vetzuren. Onverzadigde vetten hebben een positief effect op de gezondheid.
Het algemene principe is dat enkelvoudig onverzadigde vetzuren beter bestand zijn tegen hoge temperaturen dan meervoudig onverzadigde vetzuren. Voor warme bereidingen wordt daarom best gebruik gemaakt van oliën rijk aan EOV zoals arachide- en olijfolie. Ook frituurolie is geschikt voor warme bereidingen.
Maïsolie is met z'n neutrale smaak perfect om te bakken of te braden. Gebruik deze olie liever niet om te frituren. Maïsolie reageert niet zo goed op extreem hoge temperaturen. Arachideolie kan je dan weer wel verhitten tot zeer hoge temperaturen.
Pas op met het verhitten van olie
Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie. Lijnzaadolie en extra vierge olijfolie kun je beter niet verhitten.
Gebruik geschikte vloeibare margarines, bak- en braadproducten of oliën. Voorbeelden van oliën geschikt om in te bakken zijn: arachideolie, olijfolie, maïsolie, rijstolie, slaolie, soja-olie, zonnebloemolie, koolzaadolie en roerbakolie.
Alternatieven voor bakken
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Om te bakken is het beter om 'gewone' olijfolie te gebruiken. Bij extra vierge olijfolie kunnen bij hoge temperaturen, zoals bijvoorbeeld tijdens het frituren, schadelijke stoffen als PAK's ontstaan. Hoe vaker of langer extra vierge olijfolie wordt verhit, hoe meer PAK's worden gevormd.
Jeroen heeft ook altijd een 'goeie' olijfolie in zijn kast staan. Die vind je in de winkel onder de naam 'extra vierge' olijfolie. Dit is olie van eerste koude persing met een zuurtegraad onder 0,8% ofwel de meest pure en onbewerkte olijfolie die je kan krijgen.
Dat maakt olijfolie júist interessant om in te bakken, omdat het meer gezonde onverzadigde vetzuren bevat dan bijvoorbeeld boter (waarin vanaf 177 graden al paks kunnen ontstaan). Anders ligt dat met olijfolie van eerste persing, extra vierge olie. Daarin kunnen paks al vanaf 160 graden ontstaan.
De Extra Vierge-olijfolie van Bertolli krijgt de hoogste waardering in een smaaktest van AD. Ook de reguliere olijfolie van Monini scoort beter dan de huismerken van AH, Ekoplaza, Jumbo en Lidl.
De reden is eigenlijk heel simpel. Het zit nou eenmaal in het DNA van de supermarkten om veel te verkopen voor de laagste prijs. De belangrijkste oorzaak waarom goede olijfolie uit de supermarkt niet bestaat is het verdienmodel van de supermarkt en marktwerking.
Waarom is olijfolie gezond? Extra vergine olijfolie staat bekend als een gezonde olie vanwege de voedingsstoffen die erin zitten. Voor onze extra vergine olijfolie gebruiken we bewust onrijpe olijven of olijven die vroegrijp zijn. Deze bevatten doorgaans meer gezonde voedingsstoffen dan volrijpe olijven.
Vanuit een gezondheid perspectief is olie een stuk gezonder dan boter om mee te bakken. Olie bevat veel minder verzadigde vetten dan boter. Ook met die reden in ons achterhoofd is het altijd beter om voornamelijk te werken met olie in plaats van boter.
Zonnebloemolie, olijfolie, vaak kun je uit de naam opmaken van welke plant de zaden of pitten geperst zijn voor de olie. Bij slaolie is dit niet zo, er wordt immers geen sla geperst om de olie te maken. Slaolie is een mengsel van plantaardige oliën. Meestal van sojaolie en raapzaadolie.
Helaas is roomboter niet zo geschikt om mee te bakken en braden, want bij een sterke verhitting verbranden de aanwezige eiwitten in de boter. Hierdoor kan de boter veranderen in een zwarte, stinkende vloeistof die de smaak van je gerecht absoluut niet ten goede komt.